Powraca „Sprawa lekarzy kremlowskich”!

Jedna z najważniejszych książek na temat stalinowskiego aparatu władzy wreszcie - przeszło dwadzieścia lat po upadku komunizmu - ukazuje się w pełnej wersji.

„Mordercy w białych kitlach„ – tak 13 stycznia 1953 roku w komunikacie agencji prasowej Tass nazwano grupę dziewięciorga lekarzy, aresztowanych pod zarzutem przynależności do przestępczej organizacji. Jej członkowie, ”żydowscy nacjonaliści burżuazyjni”, mieli, na zlecenie państw kapitalistycznych, uśmiercać pacjentów oraz pracować dla amerykańskiego i angielskiego wywiadu. W ten sposób rozpoczęto oficjalny etap politycznych prowokacji o charakterze antysemickim, które w zamierzeniu Stalina i jego współpracowników miały doprowadzić do kolejnej czystki w KPZR, w środowiskach naukowych i artystycznych. Zamiarów nie zrealizowano, 5 marca 1953 roku przerwała je śmierć Józefa Wissarionowicza.

Wydarzenia tego okresu przywołuje w swojej wspomnieniowej, przekładanej na wiele języków książce Jakow Rapoport. Ten znany radziecki patolog był świadkiem tamtych mrocznych wydarzeń, ale także ich uczestnikiem – aresztowano go kilkanaście dni po nadaniu przez Tass komunikatu, więziono na Łubiance i w Lefortowie. Autor w sugestywny sposób przybliża Czytelnikowi piekielną atmosferę śledztwa w sprawie „spisku lekarzy„, oddaje duszny, niszczący ludzi klimat antysemickiej histerii, z nienawiścią do ”potworów w ludzkim ciele” i panicznym strachem przed przedstawicielami świata medycyny. Na kartach książki znajdziemy, świetnie nakreślone, sylwetki osób, które odegrały haniebną rolę w owych wydarzeniach, ale też osób niezłomnych, dzielnych lub po prostu przyzwoitych, co w naznaczonych terrorem czasach Stalina stanowiło formę odwagi.

Wspomnienia Jakowa Rapoporta nie ograniczają się przy tym do, pełnej emocji, relacji ze sprawy „spisku lekarzy”. Autor opisuje historyczne tło tej sprawy, przywołuje między innymi takie fakty, jak bunty cholerowe, śmierć Gorkiego, proces Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego. Jego zapiski przynoszą też obraz życia codziennego w epoce stalinowskiej oraz w fascynujący sposób przedstawiają związki radzieckiej nauki z radziecką polityką i ich, pseudonaukowe z dzisiejszej perspektywy, efekty w postaci prac Łysenki czy koncepcji żywej substancji Olgi Lepeszynskiej.

Niniejsze wydanie stanowi pierwszą w Polsce, pełną edycję książki Jakowa Rapoporta, dodatkowo poprzedzoną wstępem córki autora, Natalii. Zapiski Rapoporta przypominają o jednym epizodzie z dramatycznej historii ZSRR, epizodzie szerzej niemal nieznanym, za którym kryje się jednak wiele tragicznych ludzkich losów.

Książka - pod pełnym tytułem „Ostatnia Zbrodnia Stalina. 1953: Spisek lekarzy kremlowskich” - ukaże się w księgarniach 15 kwietnia. Znajdziesz ją m.in. w: Merlin.pl; Empik.pl; KDC.pl; Bonito.pl.