Pogrzeb Żołnierzy Wyklętych. Po ponad 60 latach oddano hołd niezłomnym

Dziś na Wojskowych Powązkach odsłonięto panteon-mauzoleum, w którym złożono szczątki kilkudziesięciu żołnierzy wyklętych - ofiar terroru komunistycznego. 

Mauzoleom na Powązkach / fot. Maciej Śmiarowski, KPRM

W uroczystości wzięły udział najwyższe władze państwowe na czele z premierem Ewą Kopacz, ministrem Wojciechem Kolarskim zastępującym prezydenta Dudę, który przebywa na Zgromadzeniu ONZ w Nowym Jorku oraz oraz sekretarzem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Janem Kunertem. Rozpoczęły się od mszy żałobnej na pl. Piłsudskiego celebrowanej przez bp. polowego Wojska Polskiego Józefa Guzdka, zakończyły na Powązkach złożeniem trumien w Panteonie-Mauzoleum, a także salwą honorową Wojska Polskiego.

Długo trzeba było czekać, ponad 60 lat, aby można było ich pożegnać w ten najbardziej oczywisty i ludzki sposób, jakim jest pogrzeb i złożenie do grobu. Dzisiaj składamy im hołd za wierność i niezłomność - powiedziała premier podczas uroczystości pogrzebowych na Łączce.

Z kolei Wojciech Kolarski odczytał list prezydenta Dudy - Jako Prezydent Rzeczypospolitej w imieniu całego narodu polskiego pochylam czoło w hołdzie dla poległych i zamordowanych żołnierzy drugiej konspiracji. Składając ich doczesne szczątki w panteonie-mauzoleum, niepodległa Polska wypełnia chrześcijańską powinność i – choć w niewielkiej części – spłaca dług wdzięczności wobec swoich najwierniejszych synów.

W Panteonie-Mauzoleum zostali pochowani:

Stanisław Abramowski „Bury„, Władysław Borowiec „Żbik„, por. Henryk Borowy-Borowski „Trzmiel„, Bolesław Budelewski „Pług”, por. Edmund Bukowski „Edmund”, mjr Jan Czeredys, por. Julian Czerwiakowski „Jurek”, Bolesław Częścik „Orlik”, mjr Hieronim Dekutowski „Zapora”, Adam Gajdek „Agata”, por. Stefan Głowacki „Smuga”, Marian Kaczmarek „Paweł”, ppłk Stanisław Kasznica „Maszkowski”, ppłk Aleksander Kita, mjr Bolesław Kontrym „Żmudzin”, por. Józef Kozłowski „Las”, Zygfryd Kuliński „Albin”, Stanisław Kutryb „Ryś”, kpt. Stanisław Łukasik „Ryś”, Józef Łukaszewicz „Kruk”, ppłk Antoni Olechnowicz „Pohorecki”, płk Marian Orlik, Henryk Roman Pawłowski „Henryk Orłowski”, por. Tadeusz Pelak „Junak”, ppor. pil. Edward Pytko, Karol Rakoczy „Bystry”, Eugeniusz Smoliński „Kazimierz Staniszewski”, kpr. pchor. Dionizy Sosnowski „Zbyszek”, por. Zygmunt Szymanowski „Jezierza”, mjr Ludwik Świder „Johann Puk”, kpt. Aleksander Tomaszewski „Al”, por. Edmund Tudruj „Mundek”, por. Wacław Walicki „Tesaro”, por. Arkadiusz Wasilewski ”Biały”, Ryszard Widelski ”Irydion”.

Było to możliwe dzięki pracom archeologiczno-ekshumacyjnym w kwaterze „Ł” na cmentarzu Powązkowskim. Rozpoczęto je w 2012 r. i trwają do dziś. Do tej pory udało się ekshumować 198 osób, a zidentyfikować 40, to ich szczątki spoczęły dziś na Powązkach. Odnalezienie i zidentyfikowanie Żołnierzy Wyklętych to zasługa IPN, ale też wielu innych instytucji. Instytut wraz z Pomorskim Uniwersytetem Medycznym w Szczecinie utworzył Polską Bazę Genetyczną Ofiar Totalitaryzmów. Pomagały także Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Ministerstwa Sprawiedliwości. Pracami poszukiwawczymi od początku kieruje prof. Krzysztof Szwagrzyk.

Panteon – Mauzoleum Wyklętych-Niezłomnych – znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie dla upamiętnienia żołnierzy wyklętych – ofiar stalinowskich represji w Polsce po II wojnie światowej. Zaprojektowany został przez Jana Kukę i Michałą Dąbka.

Źródło: prezydent.pl, kprm.gov.pl, ipn.gov.pl