„Czołgi i samobieżne działa pancerne Wojska Polskiego 1919-2016” – T. Szczerbicki – recenzja

Na rynku wydawniczym jest wiele albumów poświęconych broni pancernej. To wdzięczny temat, umożliwiający zarówno rozpisanie się, jak i publikację mniej lub bardziej znanych zdjęć. Jedną z najlepszych jest obecnie pozycja Czołgi i samobieżne działa pancerne Wojska Polskiego 1919-2016.

Kiedy po powrocie do mieszkania zauważyłem leżącą na łóżku przesyłkę formatu A4, zdziwiłem się. Okazało się, że Wydawnictwo Vesper, znając moje gusta i guściki, postanowiło wysłać mi do recenzji kolejną pozycję poświęconą czołgom. Dziękuję więc serdecznie i równie serdecznie pozdrawiam!

Tom jest przyjemnie opasły. Lubię takie książki, wzbudzają moją miłość od pierwszego wejrzenia. Okładka, rzecz jasna, w porządnej, grubej oprawie, poza zdjęciami wozów bojowych używanych przez Wojsko Polskie ozdobiona także naszywką wojsk pancernych, jest przyjemnie zaprojektowana i estetyczna. Ogólnie rzecz ujmując – na pierwszy rzut oka wydanie wzbudza zaufanie i upewnia, że cena wynosząca niemal 100 złotych polskich jest jak najbardziej uzasadniona. Kolejnym potwierdzeniem jest szybkie przekartkowanie, które ujawnia gigantyczną liczbę zdjęć.

O nie zresztą w książce najbardziej się rozchodzi. Tak przynajmniej sądzę, treści bowiem jest mało. Zdjęcia – dużo, ładne, w doskonałej rozdzielczości. Fotografie znane, ale też te rzadziej publikowane. Oczywiście w większości czarno-białe, dopiero pod koniec, gdy omawiane są współczesne wozy bojowe, sięgnięto po świetne ujęcia Zespołu Reporterskiego Dowództwa Operacyjnego Sił Zbrojnych. Co więcej – autor zadbał też o to, żeby pojawiły się nie tylko zdjęcia archiwalne, ale także pojazdów pozostających w zbiorach muzealnych czy w rękach prywatnych kolekcjonerów. Największym atutem są jednak wspaniałe podpisy, przemyślane, dokładne i wyczerpujące temat.

To ostatnie łączy się z wartością merytoryczną pozycji, którą oceniam wysoko. Po pierwsze, autor zachował logiczny podział dziejów polskich wozów bojowych: międzywojnie, Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, Wojsko Polskie na Wschodzie i LWP 1945–1989 oraz okres po transformacji ustrojowej, gdzie znajduje się część poświęcona replikom i czołgom należącym do hobbystów. Książkę kończy rozdział poświęcony półokrągłej 65. rocznicy rozpoczęcia produkcji czołgów w Zakładach Mechanicznych Bumar-Łabędy. Całość narracji jest napisana bardzo równo, przystępnym językiem i bez wchodzenia w zbędne szczegóły. Autor nie przytacza dostępnych w wielu innych publikacjach i Internecie danych technicznych kolejnych typów wozów, koncentrując się raczej na sensie i celu ich obecności w Wojsku Polskim oraz kreśląc zarysy szlaków bojowych jednostek pancernych. W przypadku zaś omawiania typów pojazdów i ich wprowadzania do produkcji i uzbrojenia Szczerbicki pozwala sobie na obszerne cytaty z regulaminów czy wspomnień osób decyzyjnych. Jest to świetne uzupełnienie. W podrozdziale dotyczącym pojazdów pancernych znajdujących się w rękach prywatnych właścicieli oddaje głos im samym, co jest wspaniałym zabiegiem, ukazującym rolę i znaczenie czołgów nie tylko w wojsku, ale także dla osób cywilnych.

Do narracji mam jednak małą uwagę. Autor przeskakuje w niej z tematu na temat tak niespodziewanie, że dopiero po kilku chwilach można zrozumieć, że coś jest nie tak. Powrót na właściwe tory nie zawsze jest ułatwiony, a to za sprawą dużych luk w tekście. Kilkukrotnie musiałem się cofać, żeby zrozumieć logikę wywodu. Wystarczy jednak wspomniane cofnięcie się lub sięgnięcie do własnej wiedzy, więc minus daję bardziej z recenzenckiego obowiązku.

Dzięki temu, że tekstu jest objętościowo niewiele i że jest napisany w sposób więcej niż przyjazny, czyta się go szybko. Wystarczył mi na kilka godzin wnikliwej lektury. Lwią część czasu pochłonęła jednak analiza zdjęć, a materiału jest na naprawdę długie wieczory. O! Tu jeszcze jeden minusik – jak dla mnie można było lepiej zgrać zdjęcia z narracją, bo czytanie o T-72, kiedy na zdjęciu widniał Leopard 2A5 czy inny wóz sprawiało mi pewien ból. Ale czy wszyscy to zauważą? Nie sądzę.

Pozycja Tomasza Szczerbickiego będzie ozdobą mojej kolekcji. Przemyślany i elegancki album doskonale nada się także na prezent dla miłośnika czołgów. Nawet początkujący pasjonaci będą mogli opatrzyć się z pojazdami używanymi w Wojsku Polskim na przestrzeni niemal 100 lat.

Plus minus:

Na plus:

+ profesjonalna narracja, konkretna, ale bez przesadnych szczegółów

+ duża liczba zdjęć z dokładnymi opisami

Na minus:

- czasem w narracji pojawia się chaos

Tytuł: Czołgi i samobieżne działa pancerne Wojska Polskiego 1919-2016

Autor: Tomasz Szczerbicki

Wydawca: Vesper

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-7731-249-0

Liczba stron: 520

Okładka: twarda

Cena: 99,90 zł

Ocena recenzenta: 10/10

^{Redakcja merytoryczna: Marcin Petrynko}

^{Korekta: Edyta Chrzanowska}