„Historia Ameryki Łacińskiej. Zderzenie kultur.” - M.C. Eakin - recenzja

Parę tygodni temu w moje posiadanie weszła, nie najnowsza już co prawda, lecz prawdziwie godna polecenia pozycja. Jej autor – profesor Marshall C. Eakin, wykładowca Vanderbilt’s University w Tennessee zakończył w 2007 pracę nad jednym z najbardziej kompleksowych opracowań historii Ameryki Łacińskiej. Jego barwny język, ciekawy tok wywodu oraz profesjonalne potraktowanie tematu sprawiają, że ten podręcznik akademicki jest też wspaniałą lekturą dla osób hobbistycznie zainteresowanych tematyką.

Książka ta opisuje dzieje Ameryki Łacińskiej oraz posiadających tam kolonie metropolii od początku powstawania państw narodowych i rekonkwisty na Półwyspie Iberyjskim do początku XXI wieku. Autor potraktował ją jako kronikę zderzenia kultur, z którego ostatecznie wyłoniła się metyska wspólnota kultur latynoamerykańskich obejmująca swoim zasięgiem tereny od południowych stanów USA po Przylądek Horn. Bowiem to nie wydarzenia polityczne, ale właśnie stosunki kulturowe i społeczne uczyniły region takim, jakim widzimy go obecnie.

Profesor Eakin jako wstęp do swej opowieści uznał opis społeczeństw i monarchii po obu stronach Atlantyku. Opisuje więc powstanie iberyjskich monarchii narodowych, historię rekonkwisty i rozwoju portugalskiego imperium kolonialnego, a także stosunki społeczne i polityczne, które przyczyniły się do niesłychanego tępa amerykańskiej konkwisty. Określa on sylwetkę typowego konkwistadora, jak też szkicuje charakterystykę Kolumba, Corteza, Pizarra oraz innych przywódców XV i XVI wiecznych podbojów. Następnie nakreśla on mapę kulturową i polityczną Ameryki Środkowej i Południowej przez europejskimi podbojami. Opisuje kultury Inków, Majów, Olmeków i Azteków w ich ustroju absolutystycznym i rozłamach wewnętrznych dopatruje się też powodu tak szybkiego podporządkowania ich sobie przez Hiszpanów. Nie poświęca przesadnio dużo czasu na kreślenie genealogii poszczególnych monarchii, jednak klarownie rysuje postacie, które w czasie konkwisty będą u władzy.

Kolejne rozdziały poświęcone są już kolonizacji i Ameryce kolonialnej. Czytelnie wyjaśnione są motywacje konkwistadorów, historia bardzo dynamicznej ekspansji i kształtowania przez Europejczyków Ameryk na nowo. Taki układ: opis społeczeństw, charakterystyka wybitnych postaci i na końcu opis walk i procesów politycznych będzie w tej książce standardową (i bardzo poprawną) metodą prezentowania dziejów. Tak samo autor przedstawi proces powstawania kultury metyskiej w Hispoameryce i mulackiej w Brazylii i na Karaibach, rozwój kolonii oraz rewolucje poczynając od haitańskiej, a kończąc na zwycięstwach Bolivara i de San Martin’a, a także wieki następne. Każdy taki cykl zakończony jest podsumowaniem, wnioskami oraz krótkim opisem społeczeństwa po przemianach z jego kultura, literaturą, religią i sztuką.

Dla autora historia Ameryki Łacińskiej to jednak przede wszystkim historia metysażu i powstawania wyjątkowego stopu kulturowego, jaki możemy dziś obserwować. Eakin podkreśla wpływ wszystkich nacji: Indian, Afrykanów, Kreolów i peninsulares, czyli rodowitych („półwyspowych”) Hiszpanów i Portugalczyków, jednak to właśnie Metys i Mulat jest dla niego typowym przedstawicielem latynoskiego społeczeństwa. Książka jest wielką kroniką mieszania ras i kultur, które opierając się na wysokich iberyjskich wzorcach, moralnym kręgosłupie chrześcijaństwa i ludowych wierzeniach, stworzyły jedyny w swoim konglomerat.

Reasumując, ta napisana czytelnym i ciekawym językiem książka jest jedną z najnowszych i najlepszych publikacji na temat historii i kultury latynoamerykańskiej, jaka ukazała się w ostatnich latach. Jej plusy, stanowczo górują nad takimi mankamentami jak trwałość okładki, czy brak ilustracji. Wszystko to czyni tą pozycję naprawdę godną polecenia.

Plus minus:
Na plus:
+ rzeczowe potraktowanie tematu
+ ciekawy i przyjemny język autora
+ przechodzenie od ogółu do szczegółu (obszerne charakterystyki postaci i społeczeństw poprzedzają opis wydarzeń historycznych)
+ dobry układ książki
+ rozdzielenie treści na opisy procesów historycznych oraz kulturowych
+ estetyczna okładka
Na minus:
- mała trwałość oprawy
- brak ilustracji innych niż mapy kontynentów
- nie najlepsza lokalizacja map

Tytuł: Historia Ameryki Łacińskiej. Zderzenie Kultur.
Autor: Marshall C. Eakin
Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Rok wydania: 2009
ISBN/EAN: 978-83-233-2808-7
Liczba stron: 432
Oprawa: miękka
Cena: od około 40 do 45 zł
Ocena: 9/10