„»Zośka« – moja wielka miłość. Wspomnienia Hali Glińskiej” – D. Majewska, A. Prykowska-Malec – recenzja

Tadeusza Zawadzkiego, tytułowego „Zośki”, nie trzeba przedstawiać – dzięki Kamieniom na szaniec, książce Aleksandra Kamińskiego, wraz z Janem Bytnarem „Rudym„ oraz Maciejem Dawidowskim ”Alkiem” stali się symbolami harcerskiej walki z okupantem. Na marginesie tamtej historii przewijają się ich matki, siostry, ale także towarzyszki walki – harcerki. Wspomnienia Hali Glińskiej to opowieść o właśnie tych kobietach, o przyjaźni i miłości.

Książka Doroty Majewskiej i Aleksandry Prykowskiej-Malec stanowi zapis wspomnień Hali Glińskiej-Sapalskiej, sanitariuszki w Powstaniu Warszawskim, harcerki „Błękitnej Czternastki”. Jest to opowieść nie tylko o jej związku z Zośką, ale o całym jej życiu – od narodzin, poprzez dzieje wojenne aż do śmierci. Pojawiają się więc w książce postaci związane z nią przez harcerstwo, a także koligacje rodzinne: jej dzieci oraz wnuki.

Narracja prowadzona w pierwszej osobie sugeruje, że jest to pamiętnikarski zapis zdarzeń dokonany przez Halę Glińską, jednak w posłowiu umieszczono informację, że książka powstała na podstawie rozmów bohaterki z autorkami. Wspomnienia te zostały częściowo nagrane1, a na ich podstawie napisano książkę. Uzupełnienie opowieści stanowią pisemne świadectwa przywoływanych postaci oraz fotografie, zarówno archiwalne (część z nich nie była wcześniej publikowana), jak i współczesne.

W historii Hali pojawiają się osobiste wspomnienia dotyczące całego jej życia – odnoszące się do jej rodziców i dziadków, młodości, małżeństwa, rodziny, ale i te współczesne. Te dotyczące Zośki – kontaktu z człowiekiem, w którym była zakochana – przewijają się w narracji całej książki i stanowią jej tło. Działania Tadeusza w konspiracji przeplatają się z innymi wątkami. Na uwagę zasługuje zdecydowane podkreślenie jego roli jako faktycznego dowódcy w akcji Meksyk II, znanej bardziej jako akcja „pod Arsenałem„2. Bohaterka wspomnień przyznaje, że o akcjach podejmowanych przez niego w warunkach wojny niewiele wiedziała, jej wspomnienia dotyczą więc drobniejszych działań.

Książka została napisana poprawnym językiem, a jej narracja jest wciągająca. Na końcu publikacji zamieszczono aneks podzielony na dwie części – ludzie oraz miejsca, organizacje i zdarzenia, w którym zamieszczono krótkie życiorysy i charakterystyki postaci, miejsc itp. kwestii pojawiających się we wspomnieniach. Duża liczba postaci przewijających się na kartach książki może powodować dezorientację. Dzięki aneksowi możliwe jest szybkie przypomnienie sobie, o kim mowa.

W materiałach promocyjnych książki umieszczono informację, że książka wzbogacona została nie tylko niepublikowanymi zdjęciami, ale także dokumentami z prywatnych zbiorów autorek. Trudno ocenić, czy chodzi w tym przypadku o wspomniane już relacje poszczególnych osób czy listy np. Basi Sapińskiej do Alka Dawidowskiego. Te pierwsze zostały wydzielone z głównego toku lektury w sposób graficzny, nie są też włączone w zasadniczy tekst książki, drugie zaś zostały włączone w tekst i narrację.

Recenzowana publikacja może stanowić uzupełnienie dla Kamieni na szaniec – dzięki niej można poznać harcerkę, która pełniła służbę w czasie wojny, a po wojnie – mimo tragicznych przeżyć – zbudowała swoje życie na nowo. Jej spostrzeżenia dotyczące przeszłości są cennym świadectwem zarówno historii, jak i teraźniejszości. Pewien niedosyt na pewno odczują ci z czytelników, którzy liczyli na pogłębione informacje dotyczące Tadeusza Zawadzkiego, zwłaszcza jego działalności w podziemiu. Mimo trudności w ocenie, na ile narracja stanowi inwencję samej Hali Glińskiej, a na ile autorek, Zośka moja wielka miłość… na pewno stanowią ciekawą i wartościową lekturę.

Plus minus:

Na plus:

+ ciekawa narracja

+ podjęta tematyka

+ niepublikowany wcześniej materiał fotograficzny

Na minus:

- duża liczba wątków i postaci pobocznych

Tytuł: „Zośka” – moja wielka miłość. Wspomnienia Hali Glińskiej

Autorzy: Dorota Majewska, Aleksandra Prykowska-Malec

Wydawca: MUZA S.A.

Rok wydania: 2017

ISBN: 978-83-287-0796-2

Liczba stron: 288

Okładka: twarda

Cena: 39,90 zł

Ocena recenzenta: 7,5/10

^{Redakcja merytoryczna: Malwina Lange}

^{Korekta językowa: Wiktoria Wojtczak}

1. D. Majewska, A. Prykowska-Malec, „Zośka” – moja wielka miłość. Wspomnienia Hali Glińskiej, Warszawa 2017, s. 221. [↩]
2. Tamże, s. 85-86. [↩]