Odkrycie wraku w Nilu potwierdza opis Herodota

Jak dotąd jedynie z opisu Herodota było wiadome, w jaki sposób sporządzano barki do żeglugi po Nilu. Badacze jednak nie mieli pewności, czy był on zmyślony, czy nie. Aż do niedawna.

Zdj. 1 Zdjęcie przedstawia wrak w dwójnasób: górna połowa to jego widok in situ, dolna zaś to jego nieodkopana część. Fot. Christoph Gerigk, Franck Goddio/Hilti Foundation

Dyskusja nad istnieniem opisanej konstrukcji łodzi handlowej, którą Herodot zawarł w swych Dziejach, może zostać uznana za rozstrzygniętą. Archeolodzy podwodni z Institut Européen d’Archéologie Sous-Marine odkryli nieopodal starożytnego Tanis idealnie zachowany wrak potwierdzający prawdziwość opisu ojca historiografii.

Dr Damian Robinson, dyrektor Centrum Archeologii na Uniwersytecie w Oxfordzie, tak skomentował znalezisko: „Dopóki nie odkryliśmy tego wraku, nie zdawaliśmy sobie sprawy, że Herodot miał rację”.

zdj. 2 Popiersie Herodota z Palazzo Massimo alle Terme w Rzymie. Fot. Marie-Lan Engujen /domena publiczna

Odwiedzający Egipt w V w. p.n.e. Herodot podawał: „Statki, na których przewożą towary, są u nich sporządzane z drzewa akantu, którego kształt bardzo jest podobny do kyrenejskiego lotosu, a wydzielana w kroplach żywica jest gumą. Z tego więc drzewa akantu tną na jakie dwa łokcie długie dyle, spajają je razem na modłę cegieł i budują statek w następujący sposób: Dokoła mocno wpuszczonych i długich kołków szeregują te dwułokciowe belki; skoro zbudują statek, nakładają na nie belki poprzeczne. Wręgami wcale się nie posługują, a wpustki wewnątrz zatykają papirusem. Robią jeden tylko ster, który przebity jest przez pokład statku. Na maszt używają drzewa akantusowego, na żagle łyka papirusu”1.

Znaleziony wrak ma kadłub w kształcie półksiężyca i konstrukcję z grubych desek połączonych czopami. Pierwotnie łódź mierzyła 28 m długości. Miała żebra wewnętrzne – dokładnie takie, jak opisał je Herodot. Dotychczas nie wiedziano, jak one wyglądały.

Wyniki badań opisano w pracy Ship 17: a baris from Thonis-Heracleion autorstwa Alexandra Belova.

Bibliografia:

1. Alberge D., Nile shipwreck discovery proves Herodotus right – after 2,469 years, „Theguardian.com” z dnia 17 marca 2019 r., https://www.theguardiacom/science/2019/mar/17/nile-shipwreck-herodotus-archaeologists-thonis-heraclion?fbclid=IwAR3x9uMDOR8J1WUfV0yMQwoMLxFHAyR6B3LqJRJiWY2QO1fQGHeuHRiefIU (dostęp: 18 marca 2019 r.).
2. Herodot, Dzieje, przeł. S. Hammer, oprac. R. Turasiewicz, Wrocław–Warszawa–Kraków 2006.

1. Herodot, Dzieje, przeł. S. Hammer, oprac. R. Turasiewicz, Wrocław–Warszawa–Kraków 2006, s. 160–161 (II 96). [↩]