Krótka historia europejskiego wolontariatu

Wolontariat jest to bezpłatna i dobrowolna praca na rzecz innych osób, społeczeństwa czy środowiska. Ta nie do przecenienia działalność ma również interesującą historię, którą zdecydowanie warto poznać.

Geneza

Wolontariat  (łac. voluntarius, czyli dobrowolny), tak jak każdy inny rodzaj ludzkiej działalności, ma swoją tradycję i historię. Historycy upatrują genezę świadomej, bezpłatnej i dobrowolnej pracy na rzecz drugiego człowieka już w kulturach starożytnych, zwłaszcza zaś w kręgach osób duchownych, którzy często ryzykowali życiem podczas różnych działań pomocowych. Niemniej jednak początek wolontariatu w rozumieniu dzisiejszym datuje się od działań Pierra Ceresole (1879–1945), który poprzez swoją pracę i poświęcenie stanowi autorytet i inspirację dla wielu współczesnych wolontariuszy.

Pierre Ceresole był szwajcarskim inżynierem i pacyfistą. W 1920 r. założył organizację Service Civil International, której zadaniem była organizacja ochotników z różnych kultur i narodowości w celu odbudowywania zniszczeń będących następstwem I wojny światowej. Pierwszy obóz wolontariuszy postawiony został w pobliżu Verdun, lecz już w następnych miesiącach takich punktów pomocowych powstawało coraz więcej (m.in. w Niemczech i we Włoszech). Jego organizacja, zwana również jako International Voluntary Service for Peace, wspierała także osoby poszkodowane działaniami wojennymi – świadomie, dobrowolnie, bezpłatnie i bez znaczenia na pochodzenie skrzywdzonego.

Szwajcarski ojciec wolontariatu był również powszechnie znanym pacyfistą. Wielokrotnie odmawiał służby wojskowej i płacenia podatków na rzecz utrzymania wojska, za co m.in. trafił do więzienia. Warto jednak zaznaczyć, iż mimo braku aktywnego udziału w działaniach zbrojnych, Ceresole w trakcie I wojny światowej - często ryzykując własnym życiem - wspierał potrzebujących.

Wolontariat współcześnie

Postać szwajcarskiego dobroczyńcy stała się inspiracją dla wielu powojennych organizacji międzynarodowych i inicjatyw społecznych. Jedną z nich jest działające w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych UNESCO, które ukonstytuowało słynną organizację Coordinating Committee for International Voluntary Service. CCIVS stanowi system pomocy, wsparcia i koordynacji dla różnych organizacji wolontariackich (aktualnie pod opieką CCIVS znajduje się blisko 150 organizacji i inicjatyw społecznych działających w ramach wolontariatu).

Dziś w całej Europie funkcjonują setki organizacji wolontariackich (także przy wsparciu organów Unii Europejskiej, która prowadzi aktywną politykę promocji i rozwijania pracy ochotniczej). We współczesnych czasach praca wolontariuszy jest nieustannie potrzebna i wysoko ceniona. W Polsce wolontariat prężnie rozwija się od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to powstało pierwsze Centrum Wolontariatu w Warszawie (1993).

Współcześnie coraz więcej młodych i ambitnych osób poświęca wolny czas na rzecz pracy dla społeczeństwa. Wolontariusze z gdańskiej fundacji Generacja wskazują, iż dobrowolna i bezpłatna praca na rzecz innych pozwoliła im poszerzyć swoje kompetencje, nauczyć się żyć z innymi, pracować w zespole, poznać wiele aktywnych osób oraz rozwinąć samego siebie – swoją samodyscyplinę, wytrwałość i pogodę ducha.

Idea wolontariatu funkcjonuje dzisiaj we wszystkich regionach świata, na wielu potrzebujących wsparcia płaszczyznach (zdrowie, opieka, kultura i zabytki, środowisko etc.). Bez wątpienia współcześnie każdy - przy odrobinie dobrych chęci - jest w stanie znaleźć swoją płaszczyznę, którą mógłby wesprzeć i dołożyć do niej wolontariacką cegiełkę.

Bibliografia:

Maruszczak M., Wolontariat, Warszawa 2016.