Asyria

Asyryjczycy - jedna z najbardziej walecznych nacji w historii ludzkości przez wieku usiłowali panować nad sąsiadującymi krajami i w momencie największego rozkwitu swojej potęgi ich imperium rozciągało się od Zatoki Perskiej, aż po Egipt.

W pewnym stopniu ich agresja była wynikiem położenia geograficznego. Kraj Asyryjczyków znajdował się w północnej Mezopotamii, nad rzeką Tygrys, na północ od Babiloni. Nie posiadając żadnych naturalnych granic - jak wybrzeża czy góry - stanowił to łatwy cel ataków z każdej strony. Dlatego, żeby przetrwać, wymagał silnej, zawsze gotowej do walkii armii. Ponadto Asyryjczycy byli uzdolnionymi kupcami, a ich państwo leżało na przecięciu głównych szlaków handlowych Mezopotamii, co mogło być źródłem niezmierzonych bogactw dla każdej siły potrafiącej utrzymać kontrolę nad tym obszarem. Tak więc wiele z prowadzonych przez Asyryjczyków wojen wywodziło się z chęci zysku.

Podobnie jak sąsiadujący z nimi Babilończycy, Asyryjczycy byli Amorytami - narodem pochodzenia Semickiego, który oderwawszy się od Arabii pod koniec trzeciego tysiąclecia, podbił Sumer i Akad wyłoniła się jako osobna jednostka około 1900r. p.n.e. jednak musiała znieść kilkaset lat babilońskiej dominacji i barbarzyńskiej władzy królestwa Mitanni. W tym trudnym okresie, nie tylko udało się Asyryjczykom zachować narodową tożsamość, ale także wykształcić silną tradycję militarną, dzięki której w XVIw. p.n.e. ich wojenna kariera rozpoczęła się na dobre.

Ich podboje były rozległe i w XIIw. król Teglatfalasar I rozciągnął obszar panowania Asyryjczyków, aż po Morze Śródziemne. Historia ich sukcesów była jednak zmienna. Wraz z nowymi ludami penetrującymi terytoria Bliskiego Wschodu, upadły stare i powstały nowe państwa. Przysparzał to Asyryjczkom coraz to nowych wrogów, z których na szczególną uwagę zasługiwali Aramejczycy. Jednak od IX w. p.n.e. asyryjski militaryzm stawał się coraz bardziej brutalny, w wyniku czego po wchłonięciu większości Mezopotami i północnej Syrii, utworzyli oni imperium.

PO okresie częściowego upadku państwa, Asyria - pod wodzą zwycięskiego generała Teglatfalsara III, założyciela nowej dynastii - rozpoczęła w 745r. p.n.e. swoją ostateczną i najbardziej spektakularną ekspansję. Następcami Teglafalsara III byli uzdolnieni i bezwzględni władcy zwłaszcza Sargon II i Sencheryb. Uzależnieni od swojej armii, Asyryjczycy byli doskonałymi innowatorami w dziedzinie sztuki militarnej. Szybko zaadoptowali się na potrzeby wojska żelazo, które wyparło brąz, jak również konne rydwany, a jak tylko udało się wyhodować koniec zdolne unieść człowieka, jako pierwsi utworzyli oddziały kawalerii. Pokonani wrogowie, szukający schronienia za murami swoich twierdz, musieli ustąpić machinom wojennym Asyryjczyków, którzy po przełamaniu obrony wroga urządzali krwawe rzezie broniących twierdz mieszkańców.

Bogactwo ogromnego imperium umożliwiało sprowadzenie kamienia, drewna i szlachetnych metali, które wykoszystywano jako ozdoby wspaniałych miast, takich jak Aszur, Kalakh, Durszarukin i Niniwa. Każdy z wielkich władców imperium budował swój własny pałac, strzeżony przez ogromnych rozmiarów statuy w kształcie skrzydlatych ludzi z głowami byka.

Oprócz mordowania żołnierzy wroga, Asyryjczycy poskromili podbite narody także poprzez masowe deportacje ich rządzących elit. Reszta populacji, pozbawiona przewodniej siły, stawała się bardziej uległa. Ta przebiegła polityka, wraz z dobrze zorganizowaną armią i sprawnie działającymi urzędami, pomogła Asyrii przetrwać stulecia wojen i niepokojów.

Jednak nie wszystkich wrogów udało się w pełni pokonać - dotyczyło to na przykład Aramejczyków. Ciągła ekspansja nadwyrężała Asyryskie zasoby, także ludzkie. Doszli też nowi wrogowie. Źródłem słabości stała się również żadza władzy i częste podziały w rodzinie królewskiej, prowadzące do przewrotów i zamachów stanu, które przyniosły szkodę państwu.

Pod panowaniem Asurbanipala (687-627 p.n.e.) Asyria sprawiała wrażenie potężnej jak zawsze. Udało się rozbić wielką koalicję wrogów. Wprawdzie utracona została kontrola nad odległym Egiptem, jednak pomogło to jedynie umocnić państwo. Ale władza typu represyjnego nie może pozwolić sobie na najmniejszy moment słabości i kiedy taki nastąpił, skutki były natychmiastowe i katastrofalne. W latach 630r. p.n.e. Asyrią wstrząsneły gwałtowne konflikty wewnętrzne, które rozpoczeły dezintegrację imperium. Na słabnącego przeciwnika uderzyli ze wschodu Medowie, a zpołudnia Babilończycy. W 614r. p.n.e. została zdobyta stara stolica Asyrii - Aszur, w 612r. p.n.e. upadły takie wielkie miasta jak Niniwa i Kalakh. Nadeszła chwila, że to Asyryjczycy byli masowo mordowani, w dodatku tak zaciekle, że całkowicie zniknęli z powierzchni Ziemi.

Źródło:

1. Świat Wiedzy - kolekcja Marshala Cavendisha.