Unie Polski z Litwą - tabela |
| Data | Miejsce | Postanownienie |
|---|---|---|
| 14 sierpnia 1385 r. | Krewo | Podpisano układ pomiędzy Wielkim Księstwem Litewskim a Królestwem Polskim. Układ przewidywał małżeństwo wielkiego księcia litewskiego Władysława Jagiełły z królową Polski Jadwigą w zamian za przejście Litwy na katolicyzm, przyłączenie jej do Polski i odzyskanie przez Jagiełłę utraconych ziem koronnych (Pomorza znajdującego się w rękach krzyżackich). |
| 11 marca 1401 r. | Wilno i Radom | 1401 zawarto unię wileńsko-radomską. W tymże roku w Wilnie wielki książę Witold wystawił dokument potwierdzający podległość królowi polskiemu i zobowiązywał się wraz z bojarami litewskimi do przyłączenia ziem litewskich do Korony. Biorąc pod uwagę śmierć królowej Jadwigi (1399) i brak potomstwa z jej małżeństwa z Władysławem II Jagiełłą, bojarowie litewscy zastrzegli, że w przypadku bezpotomnej śmierci króla wspólnie z panami polskimi wybiorą nowego monarchę. Układ wileński potwierdziła rada koronna w Radomiu, przyznając równocześnie dożywotnio tytuł wielkiego księcia litewskiego Witoldowi Kiejstutowiczowi. |
| 2 października 1413 r. | Horodło | Litwini i Polacy będą się porozumiewać przed wyborem swych władców; największe rodziny bojarskie przyjęte do herbów polskich; pewne instytucje i przywileje rozciągnięte na Litwę. |
| 15 października 1432 r. | Grodno | Kolejnym aktem unijnym (unia grodzieńska - 1432) zawartym w Grodnie było powołanie na tron wielkoksiążęcy na Litwie Z. Kiejstutowicza i porozumienie w sprawie powrotu Podola do Korony. Po klęsce bukowińskiej Polski (1497) odnowiono porozumienie pomiędzy Litwą i Polską, zawierając w 1499 w Wilnie przymierze o charakterze obronnym, w którym potwierdzono także wspólną wolę uzgadniania kandydatów na władców. Wybór Aleksandra Jagiellończyka na króla Polski (1501) przywrócił unię personalną pomiędzy Polską i Litwą. |
| 24 lipca 1499 r. | Wilno | Umowa wileńska: obie strony, zagwarantowały sobie wzajemny udział w elekcjach władców. |
| 25 października 1501 r. | Mielnik | Przewidywała Wspólną elekcję władcy, króla Polskiego. Mieli w niej brać udział ze strony litewskiej biskupi katoliccy, wojewodowie i kasztelanowie. Było to 9 osób, a ich nieobecność nie podważała prawomocności elekcji. Jagiellonowie tracili tym postanowieniem dziedziczne prawa do Litwy. Zatwierdzono układy wiążące każde z państw z innymi państwami, z zastrzeżeniem, że nie mogą one szkodzić drugiej stronie. Układ nie wszedł w życie wobec sprzeciwów ze strony Władysława II Jagiellończyka, króla Czech i Węgier, oraz Zygmunta Jagiellończyka (późniejszego króla Zygmunta I Starego), będącego wówczas namiestnikiem Śląska. |
| 1 lipca 1569 r. | Lublin | Ukoronowaniem dążeń zjednoczeniowych Polski i Litwy był akt unii uchwalony 1569 w Lublinie (unia lubelska) przez sejmy obydwu państw. Na mocy tejże unii Korona i Litwa stanowiły odtąd Rzeczpospolitą Obojga Narodów, ze wspólnie obieranym królem, wspólnym sejmem i wspólną polityką zagraniczną. W odróżnieniu od poprzednich unii personalnych unia lubelska była unią realną. Korona i Litwa zachowały odrębne urzędy centralne, oddzielny skarb, oddzielne armie, a także oddzielne urzędy ziemskie i sądy oparte na odrębnych statutach. Wspólne były: monarcha (król), sejm i polityka zagraniczna. Do Polski przyłączono województwa: bracławskie, kijowskie, podlaskie i wołyńskie. Wzajemna tolerancja narodowościowa i wyznaniowa oraz równe prawa stanowe na ziemiach polskich i litewskich stanowiły o trwałości unii, której koniec przyniosły w XVIII w. rozbiory |
| 3 maja 1791 r. | Warszawa | Konstytucja 3 maja znosiła odrębność państwową Korony i Litwy. |
Bibliografia:
- Andrzej Leszek Szcześniak, Historia w szkole średniej, Agmen, Warszawa 1995.
- Andrzej Chojnowski, Halina Manikowska, Vademecum maturzysty historia, Wydawnictwo „Oświata”, Warszawa 1995.
- Ludwik Kolankowski, Polska Jagiellonów, Oficyna Warmińska, Olsztyn 1991.
- Poczet Królów i Książąt Polskich czytelnik, Czytelnik, Warszawa 1998.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
A gdzie była Ukraina? ... a może inaczej: skąd się wzięła Ukraina?
debil
Kto urodził się 1373 w Krakowie? Czy to był Włądysław czy Kazimierz?
Data Uni Lubelskiej jest zła. Przydałoby się ją zmienić:/