„Japonia 1937-1945. Wojna Armii Cesarza” - J. L. Margolin - recenzja

W naszym kraju, co roku wydawane jest multum wszelakiej maści publikacji poświęconych II wojnie światowej. Każdy zainteresowany znajdzie coś dla siebie. Do wyboru do koloru! Jednakże Czytelnicy w Polsce, którzy zgłębiają losy tego największego konfliktu w dziejach świata przez pryzmat działań na Dalekim Wschodzie otrzymują jedynie niewielką część tego, co napisano w światowej historiografii. Próbę uzupełnienia tych braków podjęło się wydawnictwo Dialog, prezentując Czytelnikom książkę pt. Japonia 1937-1945. Wojna Armii Cesarza.
 
Przyznam się szczerzę, iż książkę tą czytałem bardzo długo i wnikliwie. Analizowałem ją z każdej możliwej strony, a niektóre rozdziały owej pracy czytałem kilkakrotnie. Ktoś mógłby zapytać – po co, aż tyle zachodu nad jedną książką? Ano właśnie po to, bo okazja, aby wykorzystać swoją wiedzę w pełni i skonfrontować ją z autorem trafia się rzadko.

Jak już zostało napisane na samym początku na naszym rynku wydawniczym publikacje poświęcone Japonii, a zwłaszcza jej armii są nie często spotykane stąd już sam fakt wydania takiej książki zasługuje na odnotowanie i rzetelną lekturę, by wykazać czy treść zawarta w niej jest czymś wyjątkowym czy też niczym nadzwyczajnym. Mówiąc szczerze, a raczej pisząc Jean-Louis Margolin i jego praca pochłonęła mnie bez reszty. Od pierwszego słowa książka wciągnęła mnie swym niebanalnym tokiem „rozmowy z Czytelnikiem”. Styl jakim została napisana ta książka przyciąga płynnym, nienużącym, bogatym słownictwem. Mało tego, kiedy czyta się ową publikację odnosi się wielokrotnie wrażenie jakby autor mówił do Czytelnika, wręcz polemizował z nim i stawiał dziesiątki pytań i odpowiedzi.

Każdy rozdział autor rozpoczyna cytatem, który jest nawiązaniem do jakiegoś utworu, wspomnień lub dysertacji na temat kierunku polityki jaką ma podążać Japonia. Tym samym staje się on pewną myślą przewodnią dla danego rozdziału. Autor porusza kwestie ważne, które w Polsce wciąż są tematem zaledwie poruszonym lub wręcz niezbadanym. Od razu uprzedzam, że Czytelnik, który myśli, że znajdzie tu pełny opis działań militarnych w Azji Południowo-Wschodniej w latach 1937-1945 rozczaruje się bardzo. Działania wojenne stanowią jedynie tło dla prawdziwego tematu tej pracy, czyli Armii Japońskiej. Autor opisuje nie tylko codzienność życia jej żołnierzy, ale analizuje skrupulatnie i na wszystkie sposoby aspekty jej funkcjonowania. O tym jak działania armii wpływały na gospodarkę podbitych krajów, jaki był jej stosunek do społeczeństwa i jeńców, dlaczego postępowano tak, a nie inaczej, w końcu nie ucieka od trudnego tematu masakry nankińskiej i bomb atomowych. Opisuje nawet pewne problemy z punktu widzenia socjologicznego i psychologicznego. Sądzę, że wielu Czytelników z jakiś powodów może się nie zgodzić z tezami francuskiego autora, który stara się, by Japończyków nie przedstawiano jako ofiar II Wojny Światowej, co „zyskali, dzięki” Hiroszimie i Nagasaki, lecz aby dokładnie zapoznać się z tymi wywodami należy sięgnąć po książkę.

Układ pracy jest doskonale przemyślany. Wprowadzanie w problematykę po przez prezentację ram środowiskowych i politycznych, przygotowania do wojny, obraz samych okrucieństw jakie miały wówczas miejsce, aż w końcu kończąc na procesach zbrodniarzy i obecnego stosunku ówczesnych aliantów do tamtych wydarzeń. Wszystko to składa się na jedną spójną całość. Autor swoimi wywodami sięga nawet do samych początków istnienia Japonii, by uwypuklić pewne sprawy. Uwypukla jaką przepaść między krajami Azji-Południowo Wschodniej otworzyły zbrodnie popełnione przez żołnierzy Tenno.

Z pewnością robi wrażenie szeroki wybór źródeł, z których korzystano przy pisaniu pracy. Materiał źródłowy zawarty w owej publikacji zadowoli każdego Czytelnika, który ceni sobie różnego rodzaju wspomnienia.

Cieszy fakt, że wydawnictwo Dialog w bibliografii dodało także prace wydane w naszym rodzimym języku poświęcone wydarzeniom z lat 1937-1945, co daje Czytelnikowi dodatkowo możliwość poszerzenia swojej wiedzy. Ponadto wielki plus dla wydawnictwa, bo wypełniła w dużym stopniu tę lukę na krajowym rynku wydawniczym odnośnie prac o Armii Nipponu.

Jak każda książka i w tej znalazły się błędy. Aczkolwiek są to naprawdę drobnostki i nie mają żadnego wpływu na całokształt np. zamiast okręty podwodne pisze się łodzie. Jedyne, co może zasmucić przy tak świetnej książce to brak jakichkolwiek ilustracji czy zdjęć z tamtego okresu. Szkoda, bo stanowiłoby to bardzo dobre uzupełnienie.

Komu, więc polecić tę książkę? W pierwszym rzędzie wszystkim Czytelnikom, którzy już od dawna interesują się wojną na Dalekim Wschodzie i samą Japonią w ogóle. Takie osoby bez problemu zrozumieją wszelkie odniesienia zarówno do przeszłości jak i przyszłości jakie stosuje autor, a co wymaga dobrej znajomości dziejów Kraju Kwitnącej Wiśni. W drugim rzędzie polecam ją osobom, które zgłębiają system zbrodni w czasie II Wojny Światowej. Idealnie przedstawia ona mechanizmy zbrodni i militaryzmu japońskiego. Praca ta w tej kwestii przedstawia ogromną wartość, której nie można pominąć.

Na koniec warto postawić jedno pytanie - czy potrzebujemy tej książki, by lepiej zrozumieć przeszłość i teraźniejszość Azji-Południowo Wschodniej i jej mieszkańców? Myślę, że tak...

Tytuł: Japonia 1937-1945. Wojna Armii Cesarza
Autor: Jean-Louis Margolin
Wydawca: Dialog
Data wydania: 2009
ISBN/EAN: 9788361203438
Liczba stron: 528
Cena: ok. 45-50 zł.
Ocena recenzenta: 10/10