„Tessalia. Tessalowie i ich sąsiedzi…” - S. Sprawski - recenzja

Tessalia jest obecnie jednym z regionów administracyjnych dzisiejszej Grecji. W czasach starożytnych była jednym z nielicznych obszarów równinnych, na których rozwinęła się hodowla koni, a wraz z nią słynna konnica tessalska, która wchodziła w okresie klasycznym i hellenistycznym, w skład wielu ówczesnych armii. Jej wcześniejsze dzieje giną jednak w mrokach historii.
Autorem książki jest Sławomir Sprawski, który jest pracownikiem Wydziału Historycznego UJ, zajmuje się on dziejami Grecji, a jednym z obiektów Jego zainteresowań są dzieje Tessalii. Kilka lat temu wydał pracę o Jazonie z Feraj opisującym jeden z epizodów, z jej dziejów1.

Praca została podzielona na pięć rozdziałów. W pierwszym z nich został nam zaprezentowany opis geograficzno-etniczny Tessalii i stopień uzależnienia jej sąsiadów. W drugim Autor przedstawia dzieje Tessalii oczami XIX-wiecznych historyków. Trzeci pokazuje nam obraz tej krainy i jej mieszkańców według dzieła Homera i tradycji genealogicznych. Czwarty poświęcono okresowi hegemonii Tessalów w Grecji i ich udziałowi w tzw. wojnach świętych. Ostatni prezentuje nam armię tessalską.

Podtytuł pracy brzmi „Rozważania nad źródłami do dziejów regionu w okresie archaicznym„. W pracy Autor dokonał szczegółowej, a wręcz drobiazgowej analizy wszystkich dostępnych materiałów źródłowych od Homera począwszy i jego liście okrętów na dziełach autorów klasycznych kończąc. Analiza ta ma kilka celów. Jednym z nich było odszukanie pierwszych śladów Tessalów w źródłach. Autor dokonał tego na podstawie ”Listy okrętów” z Iliady Homera i mitów geologicznych. Drugim było sprawdzenie roli Tessalów w tzw. wojnach świętych, będących jednym z epizodów okresu ich hegemonii. Kolejny to ukazanie roli piechoty w armii tessalskiej, która była znana przede wszystkim z jazdy. Ostatnim zaś stopień i forma zależności sąsiadów tej krainy.

Praca została napisana językiem naukowym. Jednakże jest on przyjemny w lekturze. Książka nie jest jednak przeznaczona dla wszystkich. Zwykły Czytelnik poza niektórymi jej partiami może odczuwać znużenie czytając dokonywane przez Autora kolejne analizy tekstów źródłowych. Praca jest skierowana bardziej dla starożytników obeznanych z pracą badawczą i analizą źródeł. Na plus należy zaliczyć Autorowi i wydawnictwu, że większość tekstów pisarzy antycznych, poza nielicznymi wyjątkami zostało przetłumaczone z języka greckiego na polski.

Bibliografia liczy trzynaście stron i składa się z prac w języku polskim, niemieckim, francuskim i angielskim. Stanowiąc doskonałe źródło dla chcących poszerzyć swoją wiedzę o temacie. Źródła zostały umieszczone osobno w Index Locorum.

W książce znajduje się siedem ilustracji i są one dobrym uzupełnieniem rozdziału, w którym zostały umieszczone. Przedstawiają one jedną stelę grobową i awersy i rewersy sześciu monet. Map w książce jest pięć w tym jedna rozkładana i kolorowa. Są one wykonane solidnie i szczegółowo, umożliwiając śledzenie treści książki.

Podsumowując książka pomimo swoich zalet nie jest przeznaczona dla wszystkich. Przeciętni Czytelnicy mogą odczuwać znużenie czytając kolejne analizy tekstów źródłowych dokonywanych przez Autora. Bardziej zadowoleni powinni być starożytnicy, którzy nie tylko docenią pracę Autora, ale poznają mało znany fragment dziejów Grecji. Zadowoleni powinni być również miłośnicy antycznej wojskowości. Pomimo tego, że rozdział jej poświęcony nie opisuje rzeczy stricte militarnych, mogą się z niego dowiedzieć wielu ciekawych informacji o roli i udziale piechoty w armii tessalskiej na podstawie źródeł numizmatycznych, archeologicznych i ikonograficznych. A także ich udziałowi w tzw. wojnach świętych, którym Autor poświęcił wiele miejsca w rozdziale czwartym. Należą się ponadto słowa uznania dla wydawcy za oprawę edytorską książki w postaci twardej oprawy z ładną okładką jak i wysokiej jakości mapy.

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ wartość merytoryczna
+ styl autora
+ polskie tłumaczenia tekstów greckich
+ jakość wydania (papier, okładka)
+ ilość i jakość map
+ ilustracje
+ indeksy osób, bogów, postaci mitologicznych, nazw geograficznych i etnicznych
+ indeks użytych źródeł
+ schematy i tabele
Na minus:
- książka znajdzie uznanie przede wszystkim wśród starożytników

Tytuł: Tessalia. Tessalowie i ich sąsiedzi. Rozważania nad źródłami do dziejów regionu w okresie archaicznym
Autor: Sławomir Sprawski
Wydawca: Historia Iagellonica
Data wydania: 2009
ISBN/EAN: 9788388737190
Liczba stron: 198
Oprawa: twarda
Cena: ok. 30 zł.
Ocena recenzenta: 9/10

1. Została wydana w języku angielskim w serii Electrum pt. Jason of Pherae. Study on history of Thessaly 431-370 , Kraków 1999. [↩]