„Niepokonani 1920. Wojna polsko-bolszewicka” - W. Sienkiewicz - recenzja

W mijającym 2010 roku Wydawnictwo Demart postanowiło nas rozpieścić, wydając kilka pięknych i wartościowych albumów (atlasów), jednakowoż w związku z tym, że nie były one tanie, część czytelników zapewne nie mogła sobie pozwolić na ich zakup. Tym razem Wydawnictwo wypuściło na rynek dwie bardzo ciekawe, a przy tym przystępne cenowo publikacje. W niniejszej recenzji zajmę się albumem W. Sienkiewicza Niepokonanym 1920. Wojna polsko-bolszewicka1 przybliżającym zmagania militarne sprzed 90. lat.

Album nie ma zbyt wielkich rozmiarów (liczy nieco ponad 270 stron w dosyć niedużym formacie), jednak, jak zwykle w przypadku Demartu, prezentuje się doskonale w warstwie wizualnej, a nie ukrywajmy, że w albumach jest ona naprawdę istotna. Mamy więc kredowy papier zadrukowany dziesiątkami, a może setkami, bardzo dobrze opisanych zdjęć pochodzących z lat 1919-1920, na których uwieczniono zarówno wydarzenia związane z wojną, jak i głównych jej bohaterów – tych z pod znaku Białego Orła jak i czerwonej gwiazdy.

Oko czytelnika cieszą efektowne plany bitew wykonane na mapach sztabowych, dzięki nim możemy śledzić kolejne etapy wojny począwszy od pierwszych starć w 1919 r., a skończywszy na bitwie niemeńskiej z września 1920 r. Pomocne w tym względzie są również piękne mapy, których w albumie jest kilka. Do tego dochodzą reprodukcje obrazów, fotokopie dokumentów, artykułów prasowych, ulotek oraz plakatów propagandowych, zarówno polskich jak i bolszewickich. W tym drugim przypadku dołożono starań, aby dzięki tłumaczeniu osoby nie znające rosyjskiego, mogły zrozumieć ich treść. Nie zabrało również zdjęć odznak poszczególnych jednostek Wojska Polskiego (WP) biorących udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w rozdziale zaś ostatnim możemy zapoznać się także z umundurowaniem WP. Dopełnieniem tego jest szycie stron i solidna, estetyczna twarda oprawa, która pozwala sądzić, że albumem będziemy się cieszyć przez długie lata.

W Niepokonanych… słowo pisane jest równie ważne jak strona graficzna i tutaj też nie mamy na co narzekać. Album podzielono na osiem rozdziałów, które przedstawią różne aspekty wojny polsko-bolszewickiej. Poza omówieniem działań militarnych, znajdziemy tam m.in. rozdział poświęcony jednostkom sojuszniczym WP, o których niestety często się zapomina. Autor przybliżają nam również bardzo istotą kwestię, jaką była reakcja społeczeństwa na to co działo się na froncie. W publikacji nie ucieka się od tematów trudnych, takich jak chociażby traktowanie bolszewickich żołnierzy, którzy trafili do polskiej niewoli, za co należą się słowa uznania dla Autora. Bardzo interesująco prezentuje się ostatni rozdział poświęcony mundurom i znakom WP, gdzie znajdziemy ponadto pokaźny zbiór żurawiejek, opatrzonych bardzo ciekawymi i pouczającymi komentarzami. Czytelnik powinien również docenić umieszczenie na marginesach stron kalendarium wojny, które jest dosyć szczegółowe i przez to pomocne dla osób które dopiero zaczynają swoją przygodę z wojna polsko-bolszewicką.

Zapewne część osób zastanawia się czy album ten nie jest „młodszym bratem„ monumentalnego atlasu ”Wojna o wszystko. Opowieść o wojnie polsko-bolszewickiej 19129-1920” wydanego w sierpniu nakładem tego samego Wydawnictwa. Jeżeli mam być szczery (no a raczej powinienem) to i tak i nie. Część ikonograficzna w większości faktycznie pochodzi z Wojny…, z czego akurat można się tylko cieszyć, jednak teksty, zostały napisane od nowa. W związku z ograniczeniami, jakie narzuca mniejszy format i ilość stron są one znacznie krótsze, ale nadal wartościowe no i czyta się je z dużą przyjemnością.

Oczywiście nie ustrzeżono się pewnych błędów i niedociągnięć, aczkolwiek nie są one częste i nie wpływają specjalnie na odbiór książki, no może poza tym ze strony 110, gdzie nieco „namieszano” w kwestii tego kto wręczał 14 listopada 1920 r. buławę marszałkowską Józefowi Piłsudskiemu. Odczuwalny jest nieco brak indeksu osób, jak również bibliografii, jednak jako, że nie jest to publikacja naukowa nie wpływa to na ocenę końcową albumu.

Czy warto zatem uszczuplić portfel o ok. 30 zł na zakup Niepokonanych…?, moim zdaniem zdecydowanie tak. W tej cenie chyba nie wydano w tym roku lepszego albumu poświęconego wojnie polsko-bolszewickiej. Bogata szata graficzna w połączeniu z interesującym i wartościowym tekstem gwarantują, że wszyscy miłośnicy Drugiej Rzeczpospolitej, a zapewne również inni, będą zadowoleni z takiego prezentu. Tak, album ten idealnie nadaje się na prezent, tak więc jeżeli jeszcze nie zdecydowaliście co kupić dla kogoś kto interesuje się historią, to koniecznie rozważcie zakup właśnie Niepokonanych….

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ dobrze napisane i wartościowe teksty
+ przystępny język
+ piękna oprawa graficzna
+ szyte wydanie w solidnej i estetycznej twardej oprawie
+ cena
Na minus:
- kilka błędów

Tytuł: Niepokonani 1920. Wojna polsko-bolszewicka
Autor: Witold Sienkiewicz
Wydawca: Wydawnictwo Demart
Data wydania: 2010
ISBN: 978-83-7427-5-873
Liczba stron: 272
Oprawa: twarda
Cena: ok. 30 zł
Ocena recenzenta: 9/10

1. Za jakiś czas pojawi się recenzja albumu Bojowo i lirycznie. Legiony Piłsudskiego. [↩]