„Starożytne miasto rzymskie. Historia i życie codzienne” - L Zerbini - recenzja

Ostatnio, kiedy przeszukiwałem księgarnie wypatrując książek o ciekawostkach Starożytnego Rzymu natknąłem się na pozycję: Livio Zerbini Starożytne miasto rzymskie. Historia i życie codzienne, wydanej przez Bellonę w 2008 r. Książka ta opisuje jak wyglądał nie tylko Rzym, ale również wiele innych miast założonych na jego wzór. Słowo „wzór” jest tutaj jak najbardziej na miejscu, gdyż Autor przekazuje odbiorcy swój zachwyt nad stolicą największego w dziejach imperium.

Książka została podzielona na cztery rozdziały. Pierwszy z nich o tytule bardzo ogólnym: Starożytne miasto rzymskie... dostarcza nam informacji o tym jak winno wyglądać tzw. miasto idealne, również o samym zakładaniu miast – zarówno dobór miejsca, podział ziemi, mury obronne, jak i obrzędy z tym związane. Co najmniej tyle samo miejsca w tymże rozdziale poświęcił twórca na tematykę dróg – budowanie, rodzaje, i samo podróżowanie nimi. W drugim rozdziale –  Infrastruktura miejska – zawarte są w podrozdziały mówiące: kanałach, akweduktach czy budowlach przeznaczonych dla rozrywki, bądź  celów kulturalnych. Kolejny rozdział: Życie w mieście charakteryzuje przede wszystkim domy mieszkalne – ich wygląd, zabudowę i ewolucję. Znajdziemy tam również informacje z jednej strony o widowiskach takich jak igrzyska, teatr, czy zawody sportowe, a z drugiej o tak powszechnych sprawach jak ruch uliczny, targowiska, czy życie w tawernie. Ostatni już, bardzo zresztą krótki, rozdział: Zarządzanie miastem to opis administracji miast i ich upadku od IV w. AC. Poza powyższymi rozdziałami możemy znaleźć oddzielone od reszty tekstu tabele z ciekawostkami związanymi z tematem.

Patrząc przez pryzmat historyka, który zajmuje się dziejami starożytnymi jest to pozycja niewystarczająca, nawet jeśli specjalizacją nie jest Starożytny Rzym. Uważam tak ze względu na obszerność – książka liczy ponad 120 stron, co wydaje się pokaźną liczbą, jednak tekst zajmuje niewiele ponad połowę z tej liczby. W połączeniu z dość dużą czcionką i wieloma ilustracjami daje to dość mierny efekt. Zdecydowaną większość zawartej treści można znaleźć w opracowaniach historycznych dotyczących tego okresu – brakuje, poza nielicznymi wyjątkami, ewolucji omawianych przedmiotów wraz z rozwojem imperium, a chociażby datacji ich genezy. Już sam początek nie zachwyca – wstęp powinien być zachęceniem do czytania, omówieniem o jaką wiedzę czytelnik będzie wzbogacony po lekturze, a jest tak jakby pierwszym akapitem książki, nie rozróżniającym się od początku pierwszego rozdziału. A propos rozdziałów to są one według mnie źle rozmieszczone, można by było z omówionych czterech wysunąć jeszcze co najmniej dwa: np. o drogach i budynkach, do tego pewne podrozdziały nie pasują do reszty. Ciekawą rzeczą jest natomiast ich zamknięta kompozycja –  początek mówi o zakładaniu miast, a ostatni rozdział o ich schyłku. Od strony merytorycznej jest poprawnie – nie ma błędów, ale też brak informacji trudnodostępnych, innowacyjnych, nic z tego nie wystąpiło, bo wystąpić w tak skromnej w treść książce nie mogło.

Należy wspomnieć jeszcze kilka słów o wydaniu. Wydawnictwo BELLONA według mnie dość niekonsekwentnie postąpiło, ponieważ strony są w kilku miejscach zszywane, co zachowuje ich trwałość, dodatkowo są one wykonane z dobrej jakości papieru, dzięki czemu możemy oglądać tak wiele ilustracji. Wszystko to by było dużym plusem, gdyby nie fakt, że książka została wydana w miękkiej oprawie, dość słabej jakości, przez co jej rogi dość szybko się deformują.

Atutem tej pozycji jest na pewno język, który do każdego dotrze, niezależnie od poziomu historycznej wiedzy (choć nie czytając włoskiego oryginału nie mogę oceniać ile w tym zasługi autora, a ile przekładu). Wyróżnić można również to, że wiele nazw jest podanych w ówczesnym języku – łacinie. Pojawia się także wiele ilustracji, co niewątpliwie pomaga w wizualizacji omawianych zagadnień, jednak mogłyby one znajdować się na obszernych marginesach, a nie tam gdzie treść.

Uważam, że praca Zerbiniego jest odpowiedni jedynie dla historycznych laików, którzy lubią tego typu książki poczytać „do poduszki”. Jak już wspomniałem osoba interesująca się taką tematyką, nic nowego nie odkryje – a właśnie to odkrywanie dla historyka jest priorytetem.

Plus minus:
Na plus:
+ liczne ilustracje
+ dobra jakość papieru
+ przystępny język
Na minus:
- niewystarczające omówienie zagadnień
- mało praktyczny układ stron
- miękka okładka
- brak wstępu
- zbyt wielowątkowe rozdziały

Tytuł: Starożytne miasto rzymskie Historia i życie codzienne 
Autor: Livio Zerbini
Wydawca: Bellona
Data wydania: 2008
ISBN: 978-83-11-11099-1
Liczba stron: 128
Oprawa: miękka
Cena: ok. 20 zł
Ocena recenzenta: 4/10