PSL chce uczcić pamięć ofiar zamachu majowego z 1926 r. - uchwała wraz z uzasadnieniem

Jako pierwsi prezentujemy projekt uchwały Klubu Parlamentarnego PSL w sprawie uczczenia pamięci ofiar zamachu majowego 1926 r. Podobny projekt składało już PSL w 80. rocznicę jak i SLD w 2009 r.

Treść uchwały:

„W 85 rocznicę  zamachu  majowego 1926 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd i cześć wszystkim wojskowym i cywilnym ofiarom jednego z najboleśniejszych wydarzeń w historii II Rzeczypospolitej Polskiej.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej pamięcią swą  otacza wszystkich poległych i rannych  żołnierzy, którzy wykonywali rozkaz swych przełożonych,  niezależnie od miejsca w jakim się znaleźli na arenie bratobójczych walk w feralnych dniach 12 - 15 maja 1926 r.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej otacza swą pamięcią cywilne ofiary zamachu majowego 1926 roku, szczególnie mieszkańców Warszawy i terenów podwarszawskich  oraz inne osoby, które znalazły się w obrębie bratobójczych walk i na skutek odniesionych ran utraciły życie lub zdrowie.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyciągając wnioski z tragicznych wydarzeńmajowych 1926 roku i następujących po nich kolejnych wydarzeń - aż do dnia dzisiejszego,  potwierdza fakt, że »Potęgi Państwa i jego przyszłości nie zabezpieczy żaden choćby największy geniusz - uczynić to może cały  świadomy swych praw i obowiązków  Naród«.”

W uzasadnieniu do swojej uchwały PSL napisało:

„12 maja 1926 roku o godz. 17,30 rozpoczęła się bratobójcza walka między wojskami rządowymi a oddziałami piłsudczyków i Związku Strzeleckiego. Taką metodą próbowano rozwiązać kryzys polityczny spowodowany powołaniem rządu Wincentego Witosa.

Zamach dokonany przez Józefa Piłsudskiego został przeprowadzony według scenariusza przygotowanego znacznie wcześniej. Najpierw sprowokowano zamieszki i starcia demonstrantów z policją. Potem do akcji przystąpiły oddziały wierne Józefowi Piłsudskiemu. Po trzydniowych walkach gabinet Witosa, nie chcąc rozszerzać wojny domowej, poddał się do dymisji. Następnie Prezydent Stanisław Wojciechowski złożył swój urząd na ręce marszałka Sejmu Macieja Rataja.

W czasie trzydniowych walk zginęło 379 osób (w tym 164 cywilów) a 920 zostało rannych.

Zamach majowy był wielkim wstrząsem politycznym, moralnym i psychologicznym dla polskiego społeczeństwa, był ciosem zadanym młodej demokracji i parlamentaryzmowi. Zamach stanu podzielił społeczeństwo polskie, wojsko, partie polityczne a nawet rodziny.

Zatrzymał postępującą od 1918 roku demokratyzację życia publicznego, pozbawił społeczeństwo wielu praw i swobód obywatelskich.

Od 12 maja 1926 roku budowany był nowy system władzy nazywany sanacją. Dla jednych oznaczał on wysokie urzędy państwowe, placówki dyplomatyczne, dla drugich - Brześć, Berezę Kartuską, życie w poniżeniu i nędzy.

Historycy różnią się w ocenach konsekwencji tych tragicznych wydarzeń - jednak uważamy, że uczczenie przez Sejm RP ofiar zamachu jest jak najbardziej uzasadnione, zwłaszcza w ich 85. rocznicę.

Tak samo rozumieliśmy sprawę przed 5 laty w 2006 roku w 80 rocznicę tych wydarzeń. Spodziewaliśmy się, że Sejm RP odniesie się do tej bolesnej sprawy w uchwale przyjętej w drodze aklamacji na wniosek Marszałka Sejmu. Jednakże nie doczekaliśmy się przyjęcia uchwały.”

Na tę chwilę podpisali się pod nią posłowie:

Krzysztof Borkowski, Jan Bury s. Józefa, Bronisław Dutka, Eugeniusz Grzeszczak, Stanisław Kalemba, Jan Kamiński, Mieczysław Kasprzak, Ewa Kierzkowska, Eugeniusz Kłopotek, Adam Krzyśków, Jan Łopata, Stanisław Olas, Andrzej Pałys, Mirosław Pawlak, Janusz Piechociński, Józef Racki, Stanisław Rakoczy, Wiesław Rygiel, Tadeusz Sławecki, Aleksander Sopliński, Marian Starownik, Andrzej Sztorc, Piotr Walkowski, Stanisław Witaszczyk, Józef Zych, Stanisław Żelichowski.