„Okupowanej Warszawy dzień powszedni” - T. Szarota - recenzja

Warszawa w czasie II wojny światowej była najbardziej narażona na ataki ze strony okupanta. Ludność była przerażona. Przede wszystkim chciała usunąć wroga ze swojego terytorium. Nie było to łatwe, zwłaszcza we wrześniu 1939 roku, kiedy to wrogowie połączyli siły. Autor stara się przybliżyć, w jaki sposób Warszawa funkcjonowała w okresie od 1 października 1939 do 31 lipca 1944 r., a także jak wyglądało życie codzienne poszkodowanej w wojnie ludności.
Książka została podzielona na pięć rozdziałów opowiadających o poszczególnych elementach życia okupowanej ludności. Pierwszy informuje Czytelnika o sytuacji po kapitulacji 28 września 1939 r., statusie prawnym, jaki posiadał w takich okolicznościach warszawiak. Przedstawia również wygląd miasta, charakteryzując mieszkającą w nim ludność. Drugi poświęcony został kwestii warunków bytowych, tzn. systemowi kartkowemu, pożywieniu, okupacyjnej modzie, zamieszkaniu oraz komunikacji, łączności i ruchu ulicznym. Trzeci omawia życie kulturalne Warszawy: politykę kulturalną okupanta, kina, teatry, muzykę oraz książki. Czwarty rozdział to szczegółowy opis jego kierownictwa, wojska oraz tzw. dzielnicy niemieckiej. Ostatni informuje o nastrojach i postawach warszawiaków, o okupacyjnym kodeksie moralności.

Publikacja jest doskonałą monografią okupowanego miasta. Przedstawia jego życie toczące się w dwóch nurtach: działań legalnych i nielegalnych. Autor opisuje szczegółowo m. in. problematykę związaną z systemem kartkowym, jego funkcjonowanie oraz nierozerwalnie związanym z nim czarnym rynkiem oraz zwraca uwagę na wielką rolę, jaką odegrał on w społeczeństwie polskim. Był nie tylko źródłem dochodów, ale wpływał na propagandę, na kolportaż prasy konspiracyjnej. Na uwagę zasługuje sposób ukazania radzenia sobie z codziennymi trudnościami, spędzania czasu wolnego, dbałość o życie kulturalne, krzewienie idei w obliczu trwającej wojny. Opisy stosowane przez pisarza są ciekawe i interesujące, chociaż zdarza się, że niektóre są lekko przerysowane, co widać w opisie chociażby wojska niemieckiego. Pomimo tego jest ona znakomitym odtworzeniem tamtego okresu. Stanowi niespodziankę dla miłośników drugiej wojny światowej, zwłaszcza jej polskiego epizodu.

Atutem pozycji jest powoływanie się na liczne źródła, które pozwalają na sprawdzenie rzetelności przekazu i trafności tez wysuwanych przez Autora. Pisarz odwołuje się do różnego typu dzienników, pamiętników, kronik m. in. Halszki Buczyńskiej, Karola Irzykowskiego czy Kroniki lat wojny i okupacji. Nie bez znaczenia zostaje zacytowanie odezw i rozkazów wojskowych, obwieszczeń obywatelskich. Wszystko po to by, jak najwierniej przekazać historię tamtych lat oraz panujące nastroje. Posługuje się prostym, przyjemnym językiem, co ułatwia odbiór prezentowanych treści. Doskonałym uzupełnieniem są czarno-białe ilustracje, przedstawiające sceny z czasów okupacji, które w pełni oddają „klimat„, różnorodne problemy tamtych lat oraz dwie dołączone bardzo dokładne mapki przedstawiające Warszawę „walczącą„ i ”okupowaną” wraz z precyzyjną legendą. Książka została opatrzona w twardą okładkę, co wpływa na jej wartość, ponieważ szybko się nie zniszczy. Niewątpliwym minusem jest czcionka, jaką napisana została publikacja. Jest ona zbyt mała, co powoduje, że przy dłuższym czytaniu literki się zlewają. Autor zastosował także przypisy końcowe, które nieco utrudniają weryfikacje podanych wiadomości, zwłaszcza przy tak dużej ich ilości. Jej atutem jest także bogata bibliografia połączona z materiałami źródłowymi.

Pozycja jest znakomitą prezentacją okupowanej stolicy, przydającą się np. na lekcji historii w czasie omawiania drugiej wojny światowej. Prezentuje nie tylko znane powszechnie fakty, ale ujawnia także wiele nowych wątków. Gorąco polecam ją wszystkim miłośnikom tego okresu, a także wszystkim tym, którzy chcieliby rozszerzyć swoje wiadomości na temat okupowanej Warszawy.

Plus minus:
Na plus:
+ przystępny język
+ styl Autora
+ ilustracje
+ mapy
+ twarda oprawa
+ bibliografia
Na minus:
- przypisy końcowe
- mała czcionka

Tytuł: Okupowanej Warszawy dzień powszedni
Autor: Tomasz Szarota
Wydawca: Czytelnik
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 978-83-07-03239-9
Liczba stron: 572
Oprawa: twarda
Cena: ok. 50 zł.
Ocena recenzenta: 9/10