„Starożytne Peru” – J. Szykulski - recenzja

Starożytne Peru, czyli obszar Andów Centralnych, obejmujący tereny dzisiejszego Peru, zachodniej Boliwii i północnego Chile to jeden z tych terenów, które do tej pory były słabo opracowane, nie tylko w polskiej literaturze historycznej. Jest to obszar, o którym zasadniczo w szkole mówi się bardzo mało, toteż książka ta jest niezwykle cennym źródłem przedstawiającym historię jego rozwoju cywilizacyjnego.

Pozycja została podzielona na dwanaście rozdziałów poświęconych szczegółowemu omówieniu tematu. Rozdział pierwszy przedstawia geografię starożytnego Peru, jego warunki klimatyczne, ukształtowanie terenu. Drugi ukazuje historię badań archeologicznych, najważniejsze odkrycia. Trzeci poświęcony został chronologii, omawia szczegółowo dwie epoki: preceramiczną i ceramiczną. Rozdział czwarty informuje o pierwszych Amerykanach, o problemie zasiedlenia, wypracowanych przez nich koncepcjach horyzontów osadniczych. Piąty dostarcza wiadomości na temat funkcjonowania Peru w epoce preceramicznej. Pięć kolejnych rozdziałów podejmuje problem jego kultury: pojawienie się ceramiki, pierwszą integrację kulturową, okresy przejściowe. Rozdział jedenasty traktuje o Imperium Inków. Ostatni dotyczy początków okresu kolonialnego, porusza kwestię konkwistadorów i prowadzonych przez nich podbojów, stosunku do ludności podbitej.

Publikacja porusza kwestię rozwoju omawianego terytorium, warunki klimatyczne, sposoby wykorzystywania terenów, zamieszkiwane na nim ludności, powstawanie wielkich imperiów - Inków, a także działalność konkwistadorów. W dużej mierze Autor skupił się na badaniach archeologicznych mających na celu potwierdzenie lub obalenie tez dotyczących zasiedlenia poszczególnych terenów przez określone grupy ludności, powstawania charakterystycznych dla nich kultur. Na uznanie zasługuje ich szczegółowe opisanie.Jednakże Twórca publikacji podszedł zbyt emocjonalnie do tematu, co widać przy opisywaniu geografii kraju. Czytelnik dochodzi do wniosku, że Peru jest najważniejszym, najznakomitszym miejscem na świecie, zbyt mocno wyraża swój zachwyt nad ulubionym regionem.

Autor posługuje się przystępnym, przyjemnym językiem, który doskonale wpływa na odbiór prezentowanych treści. Atutem jest powoływanie się do prac innych badaczy tego regionu, np. do Rafaela Larco Hoyle’a czy Gerardo Reichela-Dolmatoffa, z którymi niejednokrotnie polemizuje lub przytacza na potwierdzenie słuszności swojej teorii. Zdarza się również, że ich tezy poddaje krytyce, próbując wyjaśnić przyczynę odmiennego zdania. Niewątpliwym plusem jest fakt, iż Twórca publikacji w dużej mierze korzystał z własnych badań na terenie Boliwii i Peru, wniosków i obserwacji. Ciekawym uzupełnieniem książki są kolorowe ilustracje, przedstawiające różnego typu przedmioty, budynki, ruiny, pieniądze i inne kosztowności, przedmioty kultu i krajobraz omawianych rejonów oraz krain geograficznych oraz czarno-białe szkice, np. rekonstrukcji kompleksu świątynnego czy narzędzi używanych przez ludność tubylczą. Przy omawianiu tego typu tematyki bardzo ważną rolę odgrywają mapy. W publikacji zamieszczono ich kilka, zarówno dokładnych, jak i ogólnych w dużych, czytelnych formatach. Niewątpliwym atutem jest także zdumiewająca bibliografia, licząca dwadzieścia cztery strony. Atrakcją są również dodatki w formie uwag końcowych Autora i tablic dotyczących m. in. przemian geograficznych, periodyzacji epok, rozwoju kulturalnego w wybranych strefach.

Książkę gorąco polecam wszystkim tym, którzy interesują się historią Nowego Świata, zwłaszcza aspektem peruwiańskim. Ta pozycja – monografia państwa jest nowym spojrzeniem na tego typu tematykę. Jest godna uwagi zarówno „rasowych” historyków, jak i dopiero w tymże temacie raczkujących. Z pewnością będzie znakomitym prezentem na upalne dni.

Plus minus:
Na plus: 
+ przystępny język
+ styl Autora
+twarda oprawa
+bibliografia
Na minus:
- zbyt emocjonalne podejście Autora do tematu
- nadmiar ilustracji i rycin

Tytuł: Starożytne Peru
Autor: Józef Szykulski
Wydawca: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 978-83-22-93126-4
Liczba stron: 510
Oprawa: twarda
Cena: ok. 50 zł.
Ocena recenzenta: 8.5/10