Słynne polskie wynalazki |
Czy wiecie, że niebieski laser, wycieraczki samochodowe, a nawet spinacz biurowy to wynalazki Polaków? Niestety żaden z wynalazców nie dorobił się na nich gigantycznej fortuny, wiele z nich nawet były przekazywane innym bez patentu. Warto jednak przypomnieć najbardziej znane wynalazki stworzone przez naszych rodaków.
Hologram
Hologram w Muzeum w podziemiach Rynku w Krakowie / fot. Wojtek Duch
Hologramy znane z filmów science-fiction i stosowane np. w Podziemiach Rynku w Krakowie wynalazł polski profesor fizyki Mieczysław Wolfke.
Kamizelka kuloodporna
Fot. TheHidden Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0
Wynalazcami kamizelki kuloodpornej byli Jan Szczepanik i Kazimierz Żegleń. Ich pomysł był prosty. Siłę kuli miały tłumić kolejne warstwy materiału. Jego wynalazek uratował życie królowi Hiszpanii Alfonsowi XIII w 1902 r. kiedy przygotowano na niego zamach. Wieść o tym przyniosła Szczepanikowi światowy rozgłos. Wynalazek przez kolejne lata już niezależnie od polskich wynalazków był stale ulepszany, by wytrzymywać siłę coraz doskonalszych pocisków.
Grafen
Co prawda Polacy nie odkryli grafenu, zrobili to Andriej Gejm i Konstantin Nowosiołow za co otrzymali rok temu Nagrodę Nobla jednak to Polacy wynaleźli metodę jego produkcji. Tym razem mamy także na nią patent na cały świat. Technologia wytwarzania grafenu o najlepszej jak dotąd jakości została wynaleziona w 2011 r. w Instytucie Technologii Materiałów Elektronicznych oraz Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Komputer K-202
Stworzony przez Jacka Karpińskiego w 1969 r. komputer miał 8 mb pamięci. Pierwsze komputery wynalezione w USA miały zaledwie 65 kB pamięci. Ówczesna władza zamiast wypromować projekt zakazała Karpińskiemu pracy nad komputerami i uznała za sabotażystę. 10 lat później w USA rozpoczął się prawdziwy komputerowy boom.
Lampa fluorestencyjna (świetlówka)
Fot. Created by Christian Taube, white ballance fixed by Deglr6328 Ten plik udostępniony jest na licencji Creative CommonsUznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.0 Niemcy
Świetlówki obecne chyba w każdej szkole zostały wynalezione przez wybitnego polskiego fizyka Stefana Pieńkowskiego. Świetlówki wytwarzają znacznie mniej ciepła od standardowych żarówek, a także dłużej mogą pracować i mają wyższą skuteczność świetlną.
Lampa naftowa
Fot. Audrius Meskauskas Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0
Polak wynalazł także w 1853 r. inny rodzaj lampy - lampę naftową. Był nim twórca przemysłu naftowego Ignacy Łukasiewicz. Szybko weszła do powszechnego użytku, gdyż dawała więcej światła i była tańsza w użytkowaniu od tradycyjnych świeczek.
Niebieski laser
To dzięki wynalazkowi Instytutu Wysokich Ciśnień PAN powstała półprzewodnikowa dioda laserowa z azotku galu, emitująca niebieskie światło. Polski niebieski laser został po raz pierwszy zaprezentowany w 2001 r. Nowa technologia zapisu informacji Blu-ray korzysta z funkcjonalności niebieskiego lasera.
Melex
Melex, czyli niewielki „samochód” napędzany silnikiem elektrycznym został wyprodukowany przez polską Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego „PZL-Mielec”. Początkowo wykorzystywano je jako wózki golfowe. Dzisiaj m.in. w Krakowie służą do przewodu turystów w okolicach Starego Miasta.
Projektor filmowy
Fot. Mattia Luigi Nappi Ten plik udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa–na tych samych warunkach 3.0 niezlokalizowana
Jego wynalezienie powszechnie przypisuje się braciom Lumière. Opatentowali go w 1895 r. Jednak rok wcześniej projektor filmowy wynalazł także polski wynalazca Kazimierz Prószyński i nazwał go pleografem.
Peryskop odwracalny
Peryskop odwracalny pozwalający na obserwację 3600 pola widzenia bez odwracania głowy został wymyślony przez Rudolfa Gundlacha, który był polskim inżynierem. Jego wynalazek jest po dzień dzisiejszy używany w czołgach i łodziach podwodnych.
Ręczny wykrywacz min
Józef Kosecki polski oficer Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i saper wynalazł w trakcie II wojny światowej ręczny wykrywacz min. Jego wynalazek szybko został wykorzystany przez armie alianckie. Niestety Kosecki nie opatentował tego wynalazku przekazując go bezpłatnie armii Wielkiej Brytanii. W nagrodę dostał list od króla.
Skrzydło delta
Już w XVII w. polski wynalazca Kazimierz Siemienowicz proponował użycie skrzydeł typu delta. Są one dzisiaj wykorzystywane m.in. w samolotach Dassault Mirage 4000, Saab JAS-39 Gripen, Avro Vulcan, a wcześniej w samolotach Concorde. Skrzydła delta ma także najnowszy europejski myśliwiec Eurofighter Typhoon.
Spinacz biurowy
Jego wynalazcą był słynny kompozytor i pianista Józef Hofmann. Inspiracją do wynalezienia spinacza miał być klucz wiolinowy.
Szachy trzyosobowe
Szachownicę dla trzech osób wymyślił Jacek Filka. Jednak właścicielem patentu tej oryginalnej formy gry w szachy Jerzy Luberda. Pierwszy turniej gry w szachy trzyosobowe został rozegrany w Krakowie w 1996 r.
Walkie-talkie
Nieco zapomniane w dobie telefonów komórkowych walkie-talkie zaprojektował w 1943 r. Henryk Magnuski dla amerykańskiej Motoroli. Urządzenie zostało następnie wykorzystane przez Armię Stanów Zjednoczonych w czasie II wojny światowej.
Wycieraczki samochodowe
Fot. HARRY W. McCORMACK This file is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.
Józef Hofmann jest tak wynalazcą obecnych w każdym samochodzie wycieraczek. Niestety na swoim wynalazku, jak wielu polskich wynalazców się znacznie nie wzbogacił.
Jeśli znacie inne polskie wynalazki napiszcie o nich w komentarzu a my uaktualnimy listę.
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.
Witam, poszukuję publikacji dotyczących historii i współczesności polskiej i światowej wynalazczości. Czy moga mnie Państwo wspomóc i wskazać źródło/a, gdzie mógłbym zakupić pozycje na ten temat ? Z góry dziękuję i serdecznie pozdrawiam. Intercoop Wojciech Michalak
szukam 3-ech NAJSŁYNNIEJSZYCH wynalazków świata . Pomożecie??!!
koło , matematyka filozofia
Od kiedwynalazkami?y to matematyka czy filozofia są
Napewno pismo,ale co jeszcze to nie wiem.
ja ty dziecko
Przestańcie o tym K202. K202 zbudowano o układy scalone z wielkiej Brytanii(kupione tak naprawdę za dewizy). Sam komputer nigdy nie miał 8mb a teoretycznie tyle mógł zaadresować(miał 144 kb). K202 był komputerem asynchronicznym co jak pokazała historia było ślepą uliczką.Nie wątpię że było to urządzenie ciekawe jak na tamte czasy(jedyne rewelację o wydajności k202 pochodzą od karpińskiego i nikogo więcej) ale to nie było tak że zbudowano wręcz skynet, zbudowano go z tego co było dostępne, Polska nigdy nie miała, nie ma i w tym stuleciu nie będzie miała dokonań na polu układów scalonych.Z elektroniki to co produkowano u nas to przeważnie Polskie wynalazki, ruska licencja lub szpiegostwo z zachodu.Dziś u nas co najwyżej kupują licencję np. 8051. W tamtym czasie komputery to była szeroka niestandaryzowanych urządzeń. Nie wspomnę o sprzęcie wojskowym który wyprzedzał sprzęt konsumentów o lat świetlne np. Cdec(20 bitów gdy na rynku były 4!).
Ówczesna władza potrzebowała dewiz i też pewnie nie widziała drogi rozwoju tego sprzętu(asynchronizm okazał się ślepą uliczką aczkolwiek przy niektórych zadaniach jest ok).
Poziom znamienny, szachy trzyosobowe a ani słowa o metodzie Czochralskiego.
Lampa naftowa powiadacie? Skreca mnie jak slysze o tej nieszczesnej lampie. Lukasiewicz na swiecie jest znany jako pionier wydobycia ropy naftowej i wynalazca pierwszej na swiecie rafinerii a u nas w kolko macieju o lampie naftowej ktora ulatwila prace przadek zastepujac im kopcace kaganki.
http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_petroleum_industry
Sam patent nie przynosi dochodów, wręcz przeciwnie: jego prawna ochrona kosztuje. Roczna opłata patentowa - to średnio 1000 zł rocznie przez 20 lat na rzecz Urzędu Patentowego. Patent przynosi dochody dopiero wtedy, gdy według wynalazku uruchamia się produkcję. Znam osobiście Polaków, dla których miesięczna pensja była jedynie skromnym dodatkiem do pieniędzy, jakie otrzymywali za wdrożenie produkcji w oparciu o ich wynalazki. Produkcji realizowanej w Polsce, a także - po sprzedaży technologii - także za granicą.
Mega ważna jest również Metoda Czochralskiego. Warto poczytać o tym polskim wynalazku. 🙂
Wydaje mi się, że światłowód też wynaleźli Polacy.
Ignacy Wieleżyński: 1922 butle z gazem propan-butan, 1939 wytop żelaza gazem ziemnym.
Jestem autorem dwóch wynalazków: 1/ wzmocnienia naciągu łuku bloczkowego i 2/ odladzania wycieraczek samochodowych. Jednak w obawie , że też się nie „dorobię” zachowuję te pomysły dla siebie.
Jerzy Zygmunt, profesor Politechniki Gdańskiej opracował, opatentował i przygotował produkcję wibromłotów, nazwanych w latach 70-tych „Kret”. Niestety jedyny zakład je produkujący w Gdańsku nie ma szans na rynku. Amerykanie poczekali aż wygaśnie ochrona i teraz oferują nam cud techniki amerykańskie wibromłoty. Partia zakazała szerszej produkcji gdyż Związki Zawodowe stwierdziły iż grozi to zwolnieniami w Budownictwie „więc towarzysze tak nie można” itp itd.
sorry ale miały być to POLSKIE!! wynalazki a nie jakieś brytyjskie itp. niech piszą ściśle kto to zrobił a nie zrobił to polak ale jednak inny
Warto dodać że praktycznie cała informacja na świecie zaczyna od 2014 być zapisywana kodowaniem ANS z Polski, już m.in. Apple, Facebook i Google: https://en.wikipedia.org/wiki/Asymmetric_Numeral_Systems
Jan Szczepanik to nie tylko kamizelka kuloodporna, ale kilka innych epokowych urządzeń. Np. telektroskop, można powiedzieć protoplasta dzisiejszej telewizji;jako telefot - udoskonalone urządzenie do przenoszenia obrazu na odległość przedstawione na Wystawie światowej w Paryżu w 1900 roku. Ponadto: system barwnego tkactwa, światłoczuły papier barwny czy fotometr do pomiaru jasności.
A Ktoś pamięta o wynalazku - tekturowe , lotnicze odrzucane zbiorniki paliwa ? A prawda przez duże P o ENIGMIE ?
A nie brednie o U-571 , Czy radarach brytyjskich i B-Park !!!
Filozof i matematyk prof. Jan Łukasiewicz był twórcą RPN (Reverse Polish Notation) czyli zapisu wyrażeń matematycznych pozwalający na całkowitą rezygnację z nawiasów. Umożliwiło to wprowadzenie klawisza ENTER, bez którego nie byłoby komputerów.
Ktoś tu zapomiał o wielu Polskich odkryciach chemicznych ...bez których nie było by elektroniki !
Jebany internet
łazik kosmiczny
Ambasador RP w Izraelu, Marek Magierowski, zrobił spot internetowy o 100-leciu niepodległości, w którym m.in. przestawia polskie wynalazki. Warto zobaczyć.
nie wiedziałem
Nic nie wspomnieliście o wynalazcy odrzucanych tekturowych zbiornikach paliwa dla myśliwców II W.Ś.
Nie pamiętam nazwiska.
W moim podręczniku jest napisane, że wycieraczki samochodowe odkryła amerykanka, Mary Anderson
Tak to właśnie zasrana komuna nas uwsteczniła