„Artyści Podkarpacia” - A. Adamski - recenzja

Nakładem rzeszowskiej oficyny wydawniczej Libra w 2010 r. ukazał się na rynku księgarskim album poświęcony wybranym artystom ziemi podkarpackiej. Jego autorem jest historyk sztuki i ceniony dziennikarz z wieloletnim stażem, Antoni Adamski. Efektowna szata graficzna, w tym przede wszystkim okładka przedstawiająca jedno z dzieł Beksińskiego, robi piorunujące wrażenie i zapowiada publikację charakteryzującą się dobrym stylem i ciekawą tematyką. Czy „wnętrze” powoduje podobną emocję? Sprawdźmy to.

Album to 174 stronicowa publikacja prezentująca ponad 180 reprodukcji dzieł, ilustracji i zdjęć 28 wybranych artystów. Tak w skrócie i w liczbach przedstawia się recenzowana tutaj praca. Wyboru twórców dokonał sam Autor, a w jego skład wchodzą ci, którzy działają na Podkarpaciu lub są z nim związani. Są to, w kolejności alfabetycznej, tak jak w albumie: Zdzisław Beksiński, Stanisław Białamowicz, Cyprian Biełaniec, Katarzyna Czuchnowska, Zygmunt Czyż, Małgorzata Dawidiuk, Franciszek Frączek, Wiesław Grzegorczyk, Leszek Hołdanowicz, Łukasz Huculak, Stanisław Jachym, Tadeusz Kantor, Włodzimierz Kotkowski, Cezariusz Kotowicz, Marian Kruczek, Ryszard Kryński, Krzysztof Lachtara, Tadeusz Nuckowski, Marek Olszyński, Zenon Henryk Rachwalski, Franciszek Starowieyski, Marian Stroński, Józef Szajna, Janusz Szpyt, Tadeusz Gustaw Wiktor, Józef Wilkoń, Wiesław Wodnicki i Piotr Woroniec.

Album Antoniego Adamskiego podzielony został na słowo autorskie, następnie jego przekład na język angielski, dalej, krótkimi rozdziałami, omówiono twórczości ludzi sztuki, a po tym umieszczono ich biogramy.

Zwięzłe, lecz treściwe teksty Antoniego Adamskiego legitymizują się dobrym stylem. Wyczuć można, że Autor bardzo dobrze czuje pisanie, a przy okazji tematykę, o której traktuje album. Wartym zasygnalizowania jeszcze raz faktem jest to, że Antoni Adamski dokonał wyboru twórców, a kierował się tutaj tylko i wyłącznie subiektywizmem oraz kryterium, którego podstawą było „emocjonalne i intelektualne” zaangażowanie się w ich dzieła.

Publikacja pod względem wydania wcale nie rozczarowuje. Zachwalana przeze mnie w pierwszym akapicie okładka jest naprawdę imponująca. Oczywiście zawdzięcza to niezwykle spektakularnej, mistrzowsko dopracowanej oraz robiącej duże wrażenie grafice Jerzego Beksińskiego. Jak wzmiankowałem w spisie artystów uchwytnych w pracy, rzecz jasna artysta ten zajmuje słuszne miejsce wśród tych twórców, którzy odcisnęli ślad w świadomości Antoniego Adamskiego. I bynajmniej nie dlatego, że sanoczanin wymieniony jest jako pierwszy, ale dlatego, że Autor w wyjątkowy sposób wyraża się na temat osoby artysty oraz jego dzieł, co widać w rozdziale mu poświęconym. Na uwagę zasługuje również strona edytorska. Każdy z rozdziałów poprzedza duża reprodukcja dzieła, artysty, któremu część jest poświęcona. W zależności od rodzaju twórczości, ilustracje pomieszczone zostały bezpośrednio w tekście, a także z przeznaczeniem dwóch lub trzech stron, po tekście. Warto nadmienić fakt, iż Antoni Adamski prezentuje artystów różnego formatu, zajmujący się różnego rodzaju sztuką, poprzez grafikę, malarstwo sztalugowe (różne style), grafikę plakatową, rzeźbę (podobnie z zastosowaniem różnego materiału i formy), na scenografii teatralnej kończąc, jak w przypadku Tadeusza Kantora, czy Józefa Szajny. Rzecz jasna, ilustracje są bardzo dobrej jakości i pozwalają na ich lepszy odbiór. Czcionka jest czytelna, papier również dobrej jakości (kredowy), a całość szyta.

Są i minusy tej pracy. Po pierwsze, nie podoba mi się pomysł z pogrubieniem pierwszych liter zdań jakie padają w słowie od Autora. Efekt ten przypomina raczej nieudolnie wydrukowany tekst. Odczucie to jest wzmocnione tym bardziej, że nie wszystkie zdania rozpoczynają się tym tzw. ozdobnikiem. Najpewniej Autor wybrał tylko te, które niosą ze sobą najważniejsze myśli, którym chciał się podzielić z czytelnikiem. Podobny styl zastosowany jest przy zapisie imienia i nazwiska każdego z artystów tak w rozdziale, jak i w części z biogramami. Po drugie, jak już wspomniałem wyżej, słowo od Autora zostało przetłumaczone na język angielski. Oczywiście jest to bardzo dobry pomysł, gdyż sława świetnych podkarpackich artystów dociera na szerszy grunt. Byłby jednak bardziej trafiony, gdyby kontynuowano tę myśl i cały album potraktowano dwujęzycznie. A zatem należałoby przetłumaczyć wszystkie rozdziały, a także biogramy prezentowanych artystów. Wydaje mi się, że jeśli podejmuje się czegoś, to powinno się to kontynuować to do końca. Przez tę decyzję o niekontynuowaniu części narracji w języku angielskim, cały pomysł traci na swym rezonansie. Po trzecie wreszcie, informacje z rozdziałów, niekiedy, powtarzają się w informacjach umieszczonych w biogramach na końcu pracy.

Mimo tych niedociągnięć album Artyści Podkarpacia Antoniego Adamskiego prezentuje się należycie. Jest to pozycja nowa, charakteryzująca się świeżym, a co najważniejsze, indywidualnym podejściem do ukazania sztuki jaką uprawiali i uprawiają twórcy z południowo-wschodniej Polski. Autor wbrew pozorom nie miał łatwego zdania. Nie chodzi tutaj o poprawne interpretowanie różnorakiej sztuki, choć to też ważne. Problem ten jest o wiele bardziej złożony niż by się wydawało, ponieważ przez te wszystkie lata ukazywało się wiele komentarzy, interpretacji oraz słów krytyki ich twórczości. Antoni Adamski wybrał inną drogą, wcale nie lekką. Zdecydował się napisać teksty, które odzwierciedlają jego odczucie względem twórczości podkarpackich artystów. Jako człowiek pisma, przyszło mu to o wiele łatwiej, podobnie jak to, że z wykształcenia jest historykiem sztuki, o czym informuje notka biograficzna na czwartej stronie okładki. Choć umiejętności te ułatwiły Mu pochylenie się nad sztuką wybranych artystów, tekst nacechowany jest pełną emocją, własnymi przemyśleniami oraz interpretacją. Z wieloma artystami Autor niniejszej publikacji znał się osobiście, stąd też teksty naszpikowane zostały dodatkowymi, bardzo cennymi informacjami na ich temat. Sądząc po albumie, region podkarpacki nie ma się czym powstydzić. Artyści stamtąd reprezentowali i reprezentują najwyższy poziom sztuki. Co najciekawsze, nie odnoszą się tylko do jednego stylu, a uchwytni są w wielu jego rodzajach. Polecam.

Plus minus:
Na plus:
+ styl Autora
+ dobre teksty
+ bardzo dobrej jakości reprodukcje dzieł oraz fotografie
+ biogramy artystów
+ wydanie
Na minus:
- nie ma kontynuacji w przekładzie na język angielski wszystkich tekstów wstępujących w albumie
- „ozdobniki” w postaci pogrubionych pierwszych liter w zdaniu
- powtarzające się informacje w rozdziałach i biogramach

Tytuł: Artyści Podkarpacia
Autor: Antoni Adamski
Wydawca: Wydawnictwo Libra
Data wydania: 2010
ISBN/EAN: 978-93-891835-6-9
Strony: 174
Okładka: twarda
Cena: ok. 45 – 55 zł
Ocena recenzenta: 8/10