Jakub Pawłowski
Artykuł autorstwa:
Bałwan. Fenomenem śnieżnej figury i jej historia
Bałwan. Chodź zrobimy bałwana. Śmieszny ten bałwan! Nie no, nie rób z siebie bałwana! Ty bałwanie! Bałwochwalcze zachowanie. Tyle bałwanów to ja na oczy nie widziałem w jednym miejscu. Musi to być jakieś święte miejsce. Piękne te bałwany wody w oddali! O, bałwan soli! Tyle znaczenia w mowie, a jednak zawsze kojarzony z zimą lub […]
O św. Mikołaju trochę inaczej. Opiekun wilków i patron studentów
Któż z nas nie wierzył w św. Mikołaja? Któż z nas licząc na prezenty od niego pisał, a jak tej umiejętności jeszcze nie posiadał, to rysował, bardzo poufną treść listu do tego świętego? Następnie czekał z utęsknieniem na miłego gościa, któremu zawsze, ale to zawsze, udało się nas przechytrzyć i dostarczyć prezenty wtedy, kiedy nie […]
Grudzień. Co z tą nazwą miesiąca?
Grudzień to ostatni, dwunasty, miesiąc roku. Jest jednak pierwszym z zimowych miesięcy, podczas którego dochodzi do przesilenia. Jednak skąd wywodzi się jego nazwa? Jakie ma znaczenie? Otóż na ogół podaje się, że pierwowzorem tego leksemu, a więc wyrazu jako abstrakcyjnej jednostki systemu językowego, było słowo „gruda”, na co zwrócił już uwagę Aleksander Brückner.
W adwencie nie było nudy
Adwent, słowo wywodzące się z języka łacińskiego od adventus, czyli przybycie, przyjście, nadejście, zbliżenie się, pojawienie się; ale też od advento w znaczeniu zbliżać się, nadchodzić, przybywać i nadciągać. To okres, który w Kościele katolickim trwa od 29 listopada do 24 grudnia, a w prawosławnym i grekokatolickim, jako Post Filipowy, od 28 listopada do 6 […]
Gadająca ścięta głowa z Racławic. Motyw głowy w kulturze
Na pograniczu dzisiejszych województw podkarpackiego z małopolskim, leży na Pogórzu Ciężkowickim, wieś Racławice w gminie Biecz. To stara miejscowość lokowana w I połowie XIII w. przez wojewodę krakowskiego Cedrona Teodora Jaksę herbu Gryf, jak donoszą źródła historyczne. Doszło tam do wydarzenia, które traktować powinniśmy w kategorii ludowej legendy, chociaż główny motyw w niej występujący ma […]
Wróżby i magia andrzejkowych ostatków. Andrzejki i ich dawne zwyczaje
Andrzejki, zwane inaczej ostatkami, to jeden z najlepiej znanych zwyczajów w polskim kalendarzu. To okazja do ostatniej zabawy przed adwentem, w którego trakcie oczekuje się Bożego Narodzenia. Tego dnia, a właściwie wieczoru, organizuje się dość huczne przyjęcie, które oprócz zwyczajowej zabawy przy alkoholu i muzyce, ma elementy magiczne poprzez wróżby. Najbardziej znaną jest wróżba polegająca […]
Czy ostatni polski wilkołak był z Podkarpacia? Historia ostatniej obławy na wilkołaka w dziejach Polski
To nie jest wcale żart. Ostatnia bestia wilczopodobna, postać rodem z horrorów i ludowych opowieści, przy których truchleli nawet najodważniejsi mężowie, ponoć grasowała na Podkarpaciu. Rzecz miała miejsce w łemkowskiej wsi Myscowa w obecnym powiecie jasielskim, w gminie Krempna. Był to ostatni na ziemiach polskich odnotowany przypadek, kiedy to człowiek spotkał wilkołaka.
Przez życie „podkarpackiego Kolberga”. 120. rocznica urodzin Franciszka Kotuli
Mija 120. rocznica urodzin Franciszka Kotuli, jednego z najwybitniejszych regionalistów podkarpackich, a być może też i regionalistów krajowych. Jego zasięg badawczy obejmował terytorium zlewni Wisłoki na zachodzie i Wisłoka na wschodzie, regiony Pogórzan, Rzeszowiaków i Lasowiaków. Śmiało też można wpisać Kotulę jako badacza regionu karpackiego, bowiem jego obserwacje oscylowały wokół ciągłych analogii do tej części […]
International Conference: How to speak about the Righteous?
We invite you to the International Conference ‘How to speak about the Righteous?’ on June 25-27, 2019 in Markowa and Rzeszów (Poland).
Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
Powstałe w ubiegłym roku wczesną wiosną muzeum w Markowej jest jednym z najnowocześniejszych tego typu w kraju i za granicą. Jest też jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów, a jednocześnie miejsc upamiętnień, heroicznej często postawy polskiej ludności podczas II wojny światowej w stosunku do obywateli pochodzenia żydowskiego.
