„Agorafilia. Sztuka i demokracja w postkomunistycznej Europie” - P. Piotrowski - recenzja

„Agorafilia to popęd wejścia w przestrzeń publiczną, wola uczestnictwa w tej przestrzeni, kształtowania życia publicznego, działanie i projektowanie na rzecz i w obszarze społecznym”. Tyle autor podaje do wiadomości czytelnika na wstępie swej książki, ukazując zgoła inne rozumienie terminu agorafilia, od tego powszechnie znanego.

W miarę czynienia postępów w lekturze okazuje się, że przytoczona krótka definicja w zupełności wystarcza do tego, by pojąć jej znaczenie w kontekście sztuki realizowanej (jeśli można tak powiedzieć) w przestrzeni publicznej - takiej sztuki, która miała i ma nadal uświadamiać masy, prowokować, zadawać kłam iluzoryczności postępków aparatu państwowego.

Już na samym wstępie należy podkreślić, iż Agorafilia (…) to książka wyjątkowa.  Szerokie spektrum poruszanych w niej zagadnień i ogromna wartość merytoryczna powodują, że ową pozycję należy zakwalifikować do swoistej „ekstraklasy” gatunku.

Dawno na polskim rynku wydawniczym nie pojawiła sie publikacja, która w tak dosadny i fachowy sposób opisywałaby jakże istotny przedmiot, jakim jest (była) rola sztuki (rozumianej sensu largo), począwszy od okresu dominacji radzieckiej w Europie Środkowo – Wschodniej, po czasy obecne. Książka Piotra Piotrowskiego stanowi niezwykle rzetelne studium dotyczące oddziaływań sztuki ze wszystkimi jej aspektami na sferę polityczno – społeczną, jak już zostało wspomniane, zarówno w komunistycznej jak i postkomunistycznej Europie. Tytułowa Agorafilia to nic innego jak skrót myślowy, niejako spinający klamrą ogrom problemów poruszanych na łamach książki. Autor prowadzi swego rodzaju dyskusję, dostarczając czytelnikowi ogrom informacji m.in. na temat dwutorowości rozumienia historii sztuki w II połowie XX w., bądź antagonizmów zachodzących w relacji pomiędzy uniwersalną sztuka Zachodnią i regionalizmem tzw. sztuki „Innej”, czyli wyrastającej z realiów egzystencji w krajach byłego bloku socjalistycznego.

Kontynuując afirmację książki Piotrowskiego, nie sposób nie wspomnieć o ładzie, jaki panuje w książce. Preludium do lektury stanowi bardzo treściwi, a zarazem utylitarny wstęp. Oprócz wyjaśnienia terminologii, autor podsuwa czytelnikowi szereg pytań bez odpowiedzi, kwestii wydawać by sie mogło nurtujących samego autora, co więcej wygłasza pewne postulaty. Pobieżnie wyjaśniając pewne zjawiska, nie zdradza mechanizmów na nie wpływających. Dzięki temu czytelnik zyskuje świadomość tego, czego może sie spodziewać po lekturze omawianej książki. Właściwy wykład rozpoczyna się począwszy od rozdziału II. Autor dzieli się z czytelnikiem wnikliwymi rozważaniami na temat szeroko zakreślonej ontologii wynikającej z zetknięcia się sztuki z aparatem władzy, czy też propagandą. Poszczególne kraje demokracji ludowej zostają przez autora dogłębnie przeanalizowane pod kątem roli jaką odgrywała sztuka, która w każdej ze swych form, tudzież wymiarów stanowiła komentarz zastanej rzeczywistości.

Na pochwałę zasługuje również poświęcenie znacznej uwagi środowiskom z których wywodzili się protagoniści poszczególnych nurtów. Czytelnika z pewnością zainteresują  głębokie przemyślenia autora nad funkcją jaką pełniła szeroko pojęta sztuka w czasach po transformacji systemowej. Wiele z pozoru znanych czytelnikowi happeningów, eventów, czy też poszczególnych dzieł, nabiera dzięki analizie autora  nie tyle nowego znaczenia, co skłania do głębszej refleksji, ukazuje inne drogi rozumienia pewnych zjawisk, bądź zamysłów ich autorów.

Z czysto technicznego punktu widzenia, książka nie ma słabych stron. Na omawianą pozycję poza wartościami merytorycznymi składają sie: twarda oprawa, doskonałej jakości papier, duża ilość ilustracji oraz przyzwoita interlinia nadająca tekstowi przejrzysty charakter.

Lektura książki Piotra Piotrowskiego stawia czytelnika przed wcale niełatwym zadaniem. Mianowicie, musi on zderzyć się z punktem widzenia autora i „wyciągnąć” tym samym lekcje tego, jak można było i można po dzień dzisiejszy, po 20 latach od upadku komunizmu w Europie czytać sztukę, tak by jej przesłanie nie rozmyło sie percepcji odbiorcy, a wręcz przeciwnie, by dawało mu satysfakcje w rozumieniu wszystkich wartości i znaczeń jakie niesie ze sobą sztuka każdego gatunku.

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ spójność
+ poparcie stawianych tez wieloma przykładami
+ ilustracje
+ szyte karty
+ bogata bibliografia
Na minus: brak

Tytuł: Agorafilia. Sztuka i demokracja w postkomunistycznej Europie
Autor: Piotr Piotrowski
Wydanie: 2010
ISBN: 9788375105513
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy REBIS
Ilość stron: 304
Oprawa: twarda z obwolutą
Cena: 46 zł
Ocena: 10/10