„Małżeństwo kanoniczne” - W. Góralski - recenzja

Nietrudno zauważyć ostatnio wzrost zainteresowania prawem kanonicznym na polskim rynku wydawniczym. Po niedawno opublikowanym przez Wolters Kluwer monumentalnym komentarzu do Kodeksu Prawa Kanonicznego1, wydawnictwo LexisNexis oddaje do rąk zainteresowanych czytelników najnowszą pracę księdza profesora Wojciecha Góralskiego.

Wzrost zainteresowania prawem kanonicznym widać także w mediach, które coraz rzetelniej starają się przedstawiać złożoną problematykę prawa kanonicznego, czy też koegzystencji prawa świeckiego i kanonicznego w porządku prawnym Polski. Widząc tę tendencję świeckie wydawnictwa prawnicze coraz chętniej sięgają po publikacje, które najczęściej ukazywały się w wydawnictwach katolickich lub wydawnictwach tychże uczelni. W tym roku LexisNexis oddało do rąk czytelników najnowszą pracę prof. zw. dr hab. ks. Wojciecha Góralskiego, który jest kierownikiem Katedry Kościelnego Prawa Małżeńskiego i Rodzinnego na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, profesorem prawa kanonicznego w Wyższym Seminarium Duchownym w Płocku, sędzią diecezjalnym w Sądzie Biskupim w Płocku, założycielem i redaktorem naczelnym rocznikaIus Matrimoniale, a także m.in. wiceprzewodniczącym Stowarzyszenia Kanonistów Polskich oraz członkiem Komitetu Nauk Prawnych PAN.

Na marginesie chciałem zaznaczyć, iż prawo kanoniczne jest niezwykle ciekawą hybrydą prawa cywilnego i karnego (i to zarówno materialnego jak i procesowego), prawa rzymskiego, teologii, elementów historii prawa czy filozofii. Dlatego też kodeks kanoniczny może być trudny w odbiorze. Mam tu na uwadze między innymi język niektórych części kodeksu, bardziej kojarzący się z normami moralnymi czy naukami teologicznymi, niż przepisami prawa. Mówiąc bardziej obrazowo, dla prawnika świeckiego czytanie niektórych artykułów kodeksu może nasuwać myśli o słuchaniu kazania niż o analizie aktu prawnego.

W mojej ocenie właśnie ta złożoność wpływa na specyfikę prawa kanonicznego, które jest niezwykle ciekawą kompilacją kilku rodzajów nauk, a jednocześnie przecież niezależnym, samodzielnym tworem. Z jednej strony powoduje to, że jest ono nauką niezwykle interesującą i rozwijającą, ale też nauką trudną i wymagającą znacznie większych nakładów pracy w celu poznania i opanowania (o ile w ogóle można mówić o całkowitym opanowaniu materiału jakiegoś prawa). Dlatego też wydanie najnowszej pracy księdza profesora Góralskiego należy przyjąć z dużym uznaniem i zadowoleniem.

Podręcznik zawiera wszystko czego zainteresowany Czytelnik może wymagać. W osiemnastu rozdziałach Autor przeprowadza jasny wykład prawa małżeńskiego, który zawiera także najnowsze zmiany wprowadzone do kodeksu przez papieża Benedykta XVI. W podręczniku omówiono podstawowe pojęcia i założenia kanonicznego prawa małżeńskiego, wymogi zawarcia takiego związku, przesłanki jego rozwiązania oraz bardzo wnikliwie opisano przebieg procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Autor poświęcił dwunasty rozdział na omówienie zagadnień małżeństwa konkordatowego, które funkcjonuje w polskim prawie na mocy Konkordatu podpisanego między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską. Co istotne, podręcznik jest tak skonstruowany, że osoba nie zorientowana w temacie, a szukająca jakiejś ogólnej - choćby bardzo wstępnej - pomocy prawnej łatwo znajdzie odpowiedzi na swoje pytania.

Ponieważ w mojej ocenie esencją prawa kanonicznego jest historia i tradycja to za minus, nieco może na siłę, można uznać brak szerszego wprowadzenia historycznego, które znajdziemy na sześciu stronach we wstępie. Przyznaję natomiast, że Autor praktycznie przed każdym rozdziałem szkicuje króciutkie opisy historyczne rozwoju poszczególnych instytucji i zagadnień.

Książka została wydana w typowej dla serii Monografie szacie graficznej, w miękkiej okładce. Niestety ceny książek wydawanych przez wydawnictwa prawnicze są w mojej opinii nieco zbyt wysokie i nie inaczej jest z recenzowaną pozycją.

Podsumowując należy stwierdzić, że oczywiście podręcznik kierowany jest głownie do osób zawodowo zajmujących się małżeńskim prawem kanonicznym lub też studentów prawa kanonicznego. Jednakże sposób prowadzenia wykładu przez Autora, a także bardzo przejrzysta kompozycja podręcznika sprawiają, że nie powinien on zniechęcić osób, które poszukują odpowiedzi na pytania z tego zakresu lub też sięgną po tę pozycję jedynie na fali większego medialnego zainteresowania tematem.

Plus minus:
Na plus:
+ najnowszy podręcznik do kanonicznego prawa małżeńskiego
+ bardzo czytelny układ
+ obszerna bibliografia
+ zawiera najnowsze zmiany
Na minus:
- jest to typowy podręcznik akademicki więc tylko dla osób zainteresowanych tematem
- zbyt krótkie wprowadzenie historyczne
- bardzo wysoka cena

Tytuł: Małżeństwo kanoniczne
Autor: Wojciech Góralski
Wydanie: 2011
Wydawca: LexisNexis
ISBN: 978-83-7620-598-4
Stron: 463
Oprawa: miękka
Cena: 79 zł
Ocena recenzenta: 9/10

1. Majer P. (red.), Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, Wolters Kluwer 2011. [↩]