„Legion Condor” – T.Nowakowski, M.Skotnicki - recenzja

Legion Condor – kuźnia kadr niemieckich sił zbrojnych podczas II Wojny Światowej. Poligon doświadczalny dla właśnie wprowadzanego sprzętu wojskowego. Wreszcie wsparcie autorytarnego reżimu Franco. Erica prezentuje nam szalenie wyważoną książkę, rzeczowo opisująca zakres zaangażowania Niemiec w hiszpańską wojnę domową.

Prezentowana pozycja niezwykle rzeczowo opisuje zakres zaangażowania III Rzeszy w konflikt, który rozpalił się w południowej Europie. Autorzy ukazują powody wejścia Niemiec do konfliktu, jak i wyczerpująco opisują kolejne etapy wsparcia udzielanego frankistom. Dużym plusem pozycji jest też bezemocjonalny sposób narracji – tzn. Autorzy są bardzo wyważeni w opisie tła politycznego konfliktu, starając się być obiektywni i dawać tyle informacji ile potrzeba,  nie pomijając jednak zupełnie tła politycznego, zachowując przy tym dystans do obu stron konfliktu. Obecnie zaś w opisach tego konfliktu lubią dominować postawy skrajne (czyli albo „niewinna republika gwałcona przez faszystów„ albo „patrioci hiszpańscy walczący ze złymi komunistami„). To jest w sumie zupełnie poboczny wątek, ale moim zdaniem jest to niezwykle istotne, że Autorzy potrafią przy ledwie przecież rysowanym tle – zachować tyle dystansu i nie uciekać zupełnie od ”polityki”.

Doskonałym też przykładem zachowania obiektywizmu jest opis nalotu na Guernicę, który dzięki obrazowi Pabla Picassa obrósł w legendę, a propaganda komunistyczna stworzyła przy tym całą propagandową otoczkę. Autorzy przekonująco potrafią wykazać powody nalotu, wykazując że piloci zgłaszali kiepską widoczność nad celem. Wtedy Richthofen nakazał bombardowanie miasta, w efekcie czego zginęło ponad 300 osób. Wina leży oczywiście po stronie Niemców, ale dopiero w tej książce znalazłem wyważony opis całego tragicznego wydarzenia.

Autorzy opisują więc w ten sposób kolejne poziomy zaangażowania Niemców w konflikt, przybliżając nam zakres udziału w kolejnych akcjach bojowych, w których brał udział Legion Condor. Widać przy tym, że jednostka ta, w jakimś zakresie jednak eksperymentalna, pełniła rolę swoistej straży pożarnej będąc przerzucana na najbardziej trudne odcinki frontu. Autorzy starają się nam tym samym przybliżyć szczegóły udziału w co ważniejszych akcjach bojowych Legionu, nie zanudzając nas przy tym nudnymi opisami.

Istotną korzyścią jest też to, że Autorzy opisują także zakres zaangażowania Kriegsmarine w konflikt, mimo że ta pełniła w nim jednak nieco inną rolę. Tutaj od razu powiem, że jedną nielicznych wad w tej pozycji, jaka rzuciła mi się w oczy jest wyraźnie słabsze opisywanie udziału wojsk lądowych w tej wojnie, przy bardzo bogatych opisach części lotniczej Oczywiście lotnictwo było istotniejszym komponentem Legionu, niemniej udział wojsk lądowych też wiele wniósł do przebiegu konfliktu. Co ważniejsze, był on też bardzo dobrze wykorzystany pod kątem doktryny użycia wojsk pancernych w nadchodzącej Drugiej Wojnie Światowej. Tym czego również mi nieco brakowało w opisywanej książce jest dobitniejsze wykazanie zakresu stosowania zdobytych doświadczeń na frontach Drugiej Wojny Światowej, z powołaniem się na konkretne przykłady przekazania tejże „wiedzy”. Osobiście brakuje mi takich informacji, jak konkretnie te zdobyte doświadczenia, były przekuwane na nowe projekty broni czy też techniki walki. Prezentowana pozycja nie zaspokaja w tym zakresie mojej ciekawości.

Za jakiś mankament (chociaż ja tego tak nie traktuje) można traktować to, że książka mogłaby być oczywiście obszerniejsza i bardziej szczegółowo opisywać kolejne walki, w których brali udział niemieccy „ochotnicy”. Niemniej jak dla mnie zakres opisów jest generalnie wystarczający.

Książka napisana jest niezwykle przystępnym językiem, Autorzy nie stronią od interesujących przykładów i wielu ciekawostek, co dodatkowo ubarwia tekst. Pozycja została też wzbogacona o opisy niemieckiego sprzętu bojowego biorącego udział w tym konflikcie (wraz z jego dalszymi losami i zakresem dostaw). Ponadto otrzymujemy biogramy co ważniejszych postaci Legionu, jak i interesujące opisy umundurowania i generalnie „barw” (aczkolwiek tutaj mogłoby pewnie być więcej barwnych plansz. Osobiście takie detale mnie nie interesują, ale jestem przekonany, że dla wielu Czytelników będzie to istotna wada).

Na koniec, książka przyzwoicie wydana, dobra okładka i papier. Liczne zdjęcia istotnie wzbogacające książkę.

Plus minus:
Na plus:
+ tematyka
+ wyczerpujące podejście do tematu
+ dobrze, krótko zarysowane tło polityczne
+ rzeczowość
Na minus:
- mała ilość plansz barwnych
- niewystarczające wykazanie przełożenia doświadczeń na późniejsze działania sił zbrojnych III Rzeszy

Tytuł: Legion Condor
Autor: Tomasz Nowakowski, Mariusz Skotnicki
Wydanie: 2011
Wydawca: Instytut wydawniczy Erica
ISBN: 978-83-6232-943-4
Stron: 256
Oprawa: miękka
Cena: ok. 40 zł
Ocena recenzenta: 8/10