„Majowie. Niezwykła cywilizacja” - N. Grube (red.) - recenzja

Każda wielka utopia w historii ludzkości prędzej czy później utonęła we krwi. Czy to rewolucja Francuska, czy komunizm. Nawet w imię religii czy miłości bezwzględnie mordowano heretyków i innowierców. Także dzisiaj słychać groźne hasła, „nie ma tolerancji dla wrogów tolerancji”. Nie inaczej jest z idee fix niektórych naukowców, jakimi są kultury złotego wieku. Ludy nie znające przemocy, żyjące szczęśliwie. Majowie, co może brzmi absurdalnie, również byli pomawiani o bycie taką społecznością.

Wydawnictwa albumowe zawsze kojarzyły mi się z bardzo popularnonaukową treścią. Raczej skromną dawką wiedzy sprzedanej w niezwykle atrakcyjnym opakowaniu. Nie była to dla mnie nigdy wada, gdyż świadomie podejmowałam decyzje o ich zakupie i raczej nigdy nie byłam rozczarowana. Ot produkt o pewnych cechach charakterystycznych, nie można mieć w końcu pretensji o to, że świeci słońce, tak już jest i tyle. Do albumu Majowie podchodziłam z podobnym nastawieniem - ładne opakowanie, a w środku wiedza mniej więcej taka jaką zaserwował Mel Gibson w swoim świetnym filmie Apocalipto. Powiem szczerze, że się rozczarowałam, a na pytanie czy pozytywnie czy negatywnie za chwilę odpowiem.

Opracowanie podzielone zostało na dziesięć rozdziałów, poprzedzonych wstępem. Co ciekawe są one ponumerowane na sposób Majów. Może jest to detal, ale bardzo miły i będący dobrym przykładem starannego dbania o szczegóły w tym wydawnictwie. We wstępie dowiemy się trochę o ciekawej historii badań nad tą szczególną kulturą. Pierwszy rozdział Środowisko naturalne i wczesne początki da nam okazję do poznania między innymi znaczenia niesłusznie niedocenianego obecnie napoju, jakim jest kakao. Przeczytamy o jadeicie, ulubionym kamieniu majów. Dowiemy się, że obraz prymitywnego rolnictwa Indian jest z gruntu fałszywy.

Drugi rozdział Narodziny Państwa przedstawia zarys historii politycznej od okresu post olmeckiego do czasów przemożnego wpływu Teotihuacan, potężnego miasta ze środkowego Meksyku. Trzecie rozdział, Osiągnięciazapozna czytelnika z pismem Majów i astronomią, która do dziś wywiera pewien wpływ na życie wielu ludzi, a także matematyką.

Czwarty rozdział Polityka i dynastia przedstawi czytelnikowi obecnie uznawaną interpretacje słynnej gry w piłkę. Pokaże, że i Majom nie obce były małżeństwa z rozsądku, a także będzie można przeczytać parę słów na temat uzbrojenia i wojen prowadzonych przez ten lud. Piąty rozdział Architektura i sztuka, krótko mówiąc poświęcony jest sztuce materialnej Majów, ale również kolegom po fachu Indiana Jonesa, tyle że pracującym „po ciemnej stronie mocy”.

Szósty rozdział, Wierzenia religijne, poza opisem panteonu bóstw, wyjaśni zagadkę małych ludzi przedstawionych w sztuce majów. Czytelnik dowie się czym dokładnie zajmował się Bachus Majów i zejdzie w mroczne labirynty jaskiń Jukatanu. Siódmy rozdział, Od okresu klasycznego do post klasycznego jest kolejnym fragmentem albumu traktującym o historii majów i jej wpływie na kulturę, sztukę i inne aspekty życia. Ósmy rozdział Epoka Kolonialnaprzedstawia losy trudnego dla Hiszpanów podboju majów.

W rozdziale dziewiątym Badania znacznie rozwinięto informacje o historii i stanie aktualnym badań naukowych nad majami. Ostatni, dziesiąty rozdział, Majowie dziś, przedstawia historię majów od połowy dziewiętnastego wieku do dnia dzisiejszego. Charakteryzuje problemy ludności indiańskiej zamieszkującej terytorium podzielone między kilka państw. Ukazuje drogę tego ludu od stanu niemal niewolniczego do dzisiejszej emancypacji i renesansu kultury majów.

Bardzo ciekawie przedstawiają się aneksy. Pierwszym jest słownik tłumaczący szeroki wachlarz haseł. Kolejny jest spisem najważniejszych stanowisk archeologicznych, dobra ściągawka do planowanej wycieczki śladami majów. Następnym jest lista muzeów z ważniejszymi kolekcjami i ich opisem, nie ma niestety żadnego polskiego, ale jest na przykład nie tak daleki Berlin. Tablice ze spisem dynastii panujących ozdobione są hieroglifami. Jest też ładna tablica chronologiczna. Kolejny aneks wyjaśnia zasady wymowy języków majańskich. Jest jeszcze spis autorów z krótkimi notkami, a także bibliografia, indeks i lista źródeł ilustracji.

Album naprawdę robi wrażenie i to nie tylko swoimi rozmiarami. Zawiera piękne i bardzo liczne zdjęcia majańskich wyrobów artystycznych. Stelle, zdjęcia budowli, naprawdę w skoncentrowanej formie można zapoznać się z niemal każdym przejawem sztuki Indian i aspektem ich życia. Album prezentuje wiedzę kompleksowo, wiadomo, że nie na poziomie akademickim, ale myślę, że każdy, nawet znający w niewielkim stopniu temat, amator znajdzie ciekawiące go informacje. Główną rolę jednak odgrywa wielka siła oddziaływania grafiki zawartej w tym opracowaniu. Naprawdę dużo czasu spędziłam na samym jego oglądaniu i myślę, że nie tylko mnie jedną dzieło urzekło. Album wydany został w twardej oprawie, strony są szyte, papier bardzo dobry. Niezmiernie się cieszę, że mogłam zapoznać się z tym albumem, mam nadzieję że będzie się w Polsce ukazywało więcej podobnych wydań stojących na tak wysokim poziomie.

Plus minus:
Na plus:
- bogaty materiał ikonograficzny
- opieranie się na nowych wynikach badań i ich interpretacji
- wartościowe aneksy
- dobre tłumaczenie, dobry język
- szerokie spektrum tematyczne
- staranne wydanie
Na minus:
- malkontent mógłby zarzucić brak większego waloru informacyjnego, jednak to album, nie praca naukowa, a i na tle wielu albumów ten zawiera w sobie wyjątkowo dużo wiedzy

Tytuł: Niezwykła cywilizacja – Majowie
Autor: Nikolai Grube (red.)
Wydawnictwo: Buchmann
Rok wydania: 2011
Liczba stron: 480
ISBN: 978-83-7670-321-3
Ocena recenzenta: 10/10