„Myśli o Rosji… i nie tylko” - A.D. Rotfeld - recenzja

Adama Daniela Rotfelda nie trzeba nikomu przedstawiać. Listę jego osiągnięć zarówno na polu naukowym jak i dyplomatycznym można by mnożyć w nieskończoność. W 2008 r. został współprzewodniczącym Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych, zajmującej się trudnymi kwestiami w relacjach polsko-rosyjskich, tym samym stając się autorytetem w sprawach dotyczących rosyjskiej polityki.

Nakładem wydawnictwa Świat Książki ukazał się niedawno zbiór wywiadów i esejów profesora, który pozwala nam niejako „od kuchni” przyjrzeć się rozgrywkom politycznym związanym w dużej mierze z naszym wschodnim sąsiadem.

Myśli o Rosji… i nie tylko, jak sam tytuł wskazuje, nie jest publikacją skupiającą się jedynie na naszych stosunkach z Rosją. Znajdziemy w niej wiele istotnych informacji nt. obecnej polityki NATO, jak również próbę przewidzenia w jakim kierunku Sojusz Północnoatlantycki będzie się dalej rozwijać. Spostrzeżenia na ten temat są niezwykle interesujące i tym bardziej wiarygodne, że w 2009 r. prof. Rotfeld został członkiem tzw. „Grupy Mędrców” przy NATO i osobiście miał okazję pracować nad nową strategiczną koncepcją  Sojuszu. Autor wiele miejsca poświęca relacjom na linii NATO-Rosja, nie tylko tym współczesnym, ale także cofa się do początku lat 90-tych i przypomina nam, jak bardzo różniła się ówczesna polityka Jelcyna od tego, co później wprowadził Putin. Prof. Rotfeld doskonale zna Rosję, co więcej, rozumie ją, dzięki czemu daleki jest od myślenia stereotypami, tak wszechobecnymi w polskiej polityce.

Książka składa się z pięciu części: Zrozumieć Rosję, Rosja i Polska, Rosja i Zachód, Kontekst globalny i Perspektywy. W każdej z nich znajdziemy kilka wywiadów przeprowadzonych z prof. Rotfeldem lub jego własne prace. Większość z nich pochodzi z lat 2009-2010, co może w pewnym stopniu rozczarować czytelnika, gdyż percepcja Rosji w naszym kraju od tego czasu uległa zmianie, szczególnie po 10 kwietnia 2010 r. W książce nie znajdziemy więc najnowszych opinii autora z ostatnich kilkunastu miesięcy, nie dowiemy się jak komentuje niedawne wybory prezydenckie w Rosji czy protesty antyputinowskie. Mimo to książka jest kopalnią wiedzy na temat stosunków międzynarodowych, tym bardziej, że łatwo zapominamy jaka była atmosfera polityczna kilka lat wcześniej. Dzięki odniesieniu do wcześniejszych tekstów (nawet z 2006 roku) możemy skonfrontować dzisiejszą sytuację na świecie z prognozami sprzed kilku lat. I chociaż czytanie o rządach PiS w Polsce, Georga W. Busha w USA czy o drugiej kadencji Putina zdaje się przenosić nas do tak odległej już epoki, to niezwykła wydaje się umiejętność przewidywania profesora. Przewidywania 5-6 lat temu tego, co teraz bezpośrednio nas dotyka i co stało się rzeczywistością. Na uwagę czytelnika zasługują nie tylko teksty związane z Rosją, ale również historyczna analiza polskiej dyplomacji aż do czasów przedwojennych, wpływ historii na prowadzenie dzisiejszej polityki, stosunki Polski z pozostałymi sąsiadami. Wiele miejsca poświęca się Niemcom i stosunkom na linii Berlin-Warszawa, próbując przez ten pryzmat określić szansę na ocieplenie relacji z Moskwą na wzór polsko-niemieckiego pojednania. Autor przypomina, że wbrew powszechnej opinii Polska jeszcze nigdy nie znajdowała się w lepszej sytuacji geopolitycznej i opisuje wzloty i upadki od czasu zrzucenia komunistycznego jarzma. Nie jest to żadna propaganda sukcesu, jaką często serwują nam politycy, a konkluzja naukowca podparta mocnymi argumentami, z którymi trudno się nie zgodzić.

Zdecydowanie za atut tej pozycji należy uznać ilość przypisów, którymi jest opatrzona. Nie jest to więc książka zawierająca tylko opinie wybitnego męża stanu, niepodparte żadnymi źródłami. Przeciwnie, czytelnik dostaje szansę późniejszego zapoznania się z wieloma dokumentami lub przemówieniami polityków, które łatwo może znaleźć w sieci. To wszystko potwierdza autentyczność ocen prof. Rotfelda oraz wydarzeń, które komentuje.

Książka jest solidnie wydana, w twardej oprawie z ciekawą okładką. Szkoda tylko, że w środku nie znajdziemy żadnych zdjęć prof. Rotfelda podczas wykonywanej pracy, co chyba świadczy o jego skromności. Książkę można polecić wszystkim zainteresowanym stosunkami międzynarodowymi, zarówno miłośnikom Rosji jak i jej przeciwnikom, studentom historii, politologii czy rosjoznawstwa. Każdy, bez względu na posiadaną wiedzę, znajdzie w tej pozycji coś nowego i wartego odnotowania. Jest to książka, która w jak najbardziej obiektywny sposób stara się przedstawić omawiane wydarzenia i która udowadnia nam, jak bardzo do zrozumienia dzisiejszego świata niezbędna jest znajomość historii.

Plus minus:
Na plus:
+ obiektywność, odwołania do historii
+ przypisy
+ rzeczowość
+ twarda okładka, nieduży ciężar
+ styl pisania publikacji
Na minus:
- nie poruszenie tematów dotyczących ostatnich kilkunastu miesięcy

Tytuł: Myśli o Rosji… i nie tylko
Autor: Adam Daniel Rotfeld
Rok wydania: 2012
Wydawca: Świat Książki
ISBN: 978-83-7799-486-3
Stron: 351
Oprawa: twarda
Cena:ok.  39,90 zł
Ocena recenzenta: 9/10