„Dziewczyny wojenne. Prawdziwe historie” - Ł. Modelski - recenzja (2)

Lekkomyślne, nieśmiałe, zagubione. Piękne, mądre, odważne. Z dnia na dzień musiały dorosnąć, stanąć oko w oko z wrogiem, podejmować poważne decyzje i ponosić konsekwencje swoich wyborów. Z córeczek tatusiów stały się w mgnieniu oka dojrzałymi kobietami biorącymi odpowiedzialność za siebie i swoich bliskich. Z głowami pełnymi marzeń szły na spotkanie wojnie i cierpieniu.

Dziewczyny wojenne. Prawdziwe historie to publikacja Wydawnictwa Znak. Autor Łukasz Modelski - z wykształcenia historyk sztuki i cywilizacji średniowiecza, z zawodu reporter - przedstawia Czytelnikom jedenaście historii kobiet. Wyjaśnienie liczby i kryteriów wyboru, jakimi kierował się Autor znajdujemy dopiero pod koniec publikacji w rozdziale zatytułowanym Zamiast dwunastej historii. Modelski wybrał jedynie te historie, których bohaterki nadal żyły, by uniknąć niebezpieczeństwa patosu i tonu podniosłości, jakie zawsze istnieje przy odnoszeniu się do osób zmarłych. Bohaterkami rozmów są osoby, które bezpośrednio uczestniczyły w zdarzeniach, przez siebie opisywanych. Jeśli chodzi zaś o ich pochodzenie to jest ono skrajnie różne: Autor ukazuje portrety dziewczyn wywodzących się zarówno ze środowisk miejskich jak i wiejskich, rodzin zamożnych i bardzo ubogich. Ciekawe jest zderzenie losów bohaterek, które przeżyły czas II wojny światowej pod władzą nazistów z tymi, które zetknęły się z okupacją sowiecką.  W rozdziale ostatnim wymienione są także dziewczyny, z którymi Autor rozmawiał, lecz ta rozmowa nie została dokończona.

Publikacja została wydana bardzo estetycznie. Na okładce widzimy kobietę, z upiętymi włosami, które rozwiewa wiatr. Wychyla się z pociągu, wzrok swój kieruje w niebo, jakby stamtąd oczekiwała odpowiedzi lub pomocy. Fotografia zdaje się być czarno-biała, jednak płaszcz kobiety ma kolor dojrzałej śliwki, a usta są jasno karminowe. Można by się spodziewać, że to fotografia jednej z bohaterek, jednak tak nie jest. Kobieta na okładce to raczej przedstawienie ich wszystkich, pięknych, dumnych, śmiało patrzących w przyszłość. Układ graficzny tekstu jest logiczny i czytelny; historie są oddzielone od komentarza Autora przy użyciu innej czcionki. Autor jakoby oddaje głos dziewczynom, sam będąc w cieniu i dopowiadając jedynie biograficzne szczegóły. Dodatkowo książka zawiera liczne fotografie bohaterek opatrzone podpisami, zarówno z okresu II wojny światowej jak i ich życia po 1945 roku.

Jakie są tytułowe dziewczyny wojenne? Kim były przed wojną i jak wojna je zmieniła?

Niewątpliwie każda z historii jest wyjątkowa i niepowtarzalna. Niemniej szukając podobieństw między bohaterkami możemy znaleźć je w przedwojennych marzeniach o studiach, małżeństwie i szczęśliwej przyszłości oraz w wojennych losach: działalności w podziemiu, przynależności do Armii Krajowej, walce z okupantem, kończącej się najczęściej pobytem w więzieniu, represjami czy zesłaniem. Czas i historia postawiły je przed ogromnym wyzwaniem. Nieustannie w ruchu, walce, pośpiechu musiały nauczyć się zachować zimną krew. Nie miały prostych zadań: były sanitariuszkami, rozbrajały bomby, przenosiły meldunki, szpiegowały. Nie tak wyobrażały sobie swoje życie, ale nie pozostawiono im wyboru.

Historie tych młodych kobiet pokazują ogromną wewnętrzną siłę, odwagę, poczucie obowiązku i odpowiedzialności bohaterek. Nie są to jednak portrety idealne. W osobistych zwierzeniach dziewczyny wojenne odsłaniają także swoje słabości i lęki. Nie były idealne, ale były perfekcjonistkami.

Publikacja Wydawnictwa ZNAK jest godna uwagi i polecenia zwłaszcza osobom, które lubią czytać wspomnienia biograficzne i które preferują postrzeganie wielkich historycznych wydarzeń poprzez pryzmat historii konkretnych osób.

Plus minus:
Na plus:
+ bogata treść
+ frapujące historie osobiste na tle wydarzeń II wojny światowej
+ ukazanie bohaterek takimi, jakimi były, bez cenzury, upiększania
+ estetyczne wydanie: twarda okładka, papier, czytelny układ graficzny, wyraźne rozdzielenie opisów bohaterek wywiadów od komentarzy Autora
+ mini - biogramy wplecione w treść wywiadów
Na minus:
- wytłumaczenie takiego, a nie innego wyboru bohaterek powinno znaleźć się na początku, co skłoniłoby Czytelnika do uważniejszej lektury

Tytuł: Dziewczyny wojenne. Prawdziwe historie.
Autor: Łukasz Modelski
Wydawca: Wydawnictwo ZNAK
Data wydania: 2011
ISBN: 978-83-240-1814-7
Liczba stron: 336
Oprawa: twarda
Cena: ok. 40 zł
Ocena recenzenta: 8/10