„Ilustrowana encyklopedia. Samochody.” – R. Dredge - recenzja

W 2011 r. wydawnictwo Vesper wydało kolejną część z serii Ilustrowana encyklopedia tym razem pod tytułemSamochody. Autorem publikacji jest Richard Dredge, który zajmuje się „historią i dniem dzisiejszym automobilizmu„. Napisał też ”kilka książek”, poświęconych nieudanym samochodom, samochodom tuningowanym oraz klasycznym. Toteż te tematy są w recenzowanej publikacji dobrze wyeksponowane.

Encyklopedia składa się z zaledwie czterech rozdziałów, ułożonych u układzie chronologicznym (Przed rokiem 1940; Lata 1940-1959; Lata 1960-1979; Po roku 1980). Uzupełnieniem jest jak zwykle słowniczek pojęć z zakresu motoryzacji oraz indeks samochodów. Treść zasadnicza poprzedzona jest wstępem, który sprowadza się w zasadzie do strony tekstu na temat znaczenia samochodu dla człowieka. Autor – zgodnie z konwencją serii – nie wyjaśnia czytelnikowi nic odnośnie struktury czy treści swej książki.

Błędy...

W pewnym momencie w trakcie czytania nasunęło mi się pytanie – a gdzie są ciężarówki?! Otóż w książce ich nie ma. Zacząłem się zastanawiać dlaczego tak się stało i w końcu udało się odkryć przyczynę. W oryginale tytuł brzmi Cars, czyli rzeczywiście najprostsze tłumaczenie to „samochody„. Nie mniej jednak te pojęcia w zakresie motoryzacji nie są tożsame. Terminem ”car” określa się w zasadzie samochody osobowe, terenowe i półciężarówki1. Tymczasem jako „samochód” należy chyba rozumieć zarówno powyższe, jak i ciężarówki czy autobusy2.

Pojawia się też problem z tłumaczeniem dwóch podrozdziałów, które nazywają się odpowiednio Triumph TRs (s. 238) oraz Ferrari V8s (s. 340). Są w nich omówione odpowiednio samochody marki Triumph z serii TR oraz samochody Ferrari z silnikiem V8. Zatem najprawdopodobniej po prostu zostawiono oryginalne tytuły, zamiast zapisać je po polsku.

Seria Ilustrowana encyklopedia ma dość sztywne ramy, które poszczególni autorzy zapełniają treścią. W przypadku wcześniejszych pozycji, poświęconych umundurowaniu, lotnictwu czy pojazdom wojskowym nie było to większym problemem, gdyż albo ramy rozdziałów były szerokie, albo użytkowanie danego sprzętu nie trwało długo. Tymczasem w przypadku samochodów osobowych były takie pojazdy, które produkowano przez długie lata, czasem dokonując jedynie kosmetycznych poprawek. To w połączeniu z dość swobodnym układem poszczególnych podrozdziałów (raz kluczowe wozy danej marki, raz np. samochody luksusowe) wprowadziło spory chaos, gdyż niejednokrotnie pokazane w danym rozdziale pojazdy są starsze lub młodsze niż jego ramy chronologiczne. Do tego dochodzi fakt, że dość często nie ma paska z chronologią... Zatem dla kogoś, kto chce odnaleźć np. wszystkie kabriolety z lat 1940-1959 nie pozostaje nic innego, jak przewertowanie co najmniej dwóch pierwszych rozdziałów. Chyba, że się zna ich nazwy, wtedy indeks może się na coś przydać.

Denerwujące jest nadużywanie terminów zapożyczonych z języka angielskiego. O ile branża motoryzacyjna jest nimi wypełniona i niektórych zastąpić się nie da, jak np. „hatchback„, do dodawanie do tego jeszcze „design„ (nagminnie!) oraz ”team” (na szczęście jeden raz) jest zupełnie niepotrzebne.

… i braki

Czytając któryś z kolei raz, że to był bardzo, ale to bardzo drogi samochód dla najbogatszych, chciałbym się dowiedzieć ile kosztował. Ceny niestety podano bodaj aż 2 razy i to bez żadnej wskazówki odnośnie dzisiejszej wartości tych pieniędzy. Podanie np. wartości samochodów (znawca dziejów motoryzacji powinien mieć dostęp do prospektów z cenami) w przeliczeniu na ówczesny kurs złota3 dałoby doskonałą orientację w cenach tych pojazdów, a tak czytelnik jest skazany na zadowolenie się tyleż subiektywnymi co nic nie mówiącymi określeniami „drogi – tani”.

Rzekomo tabele przy samochodach zawierają „wymiary, jednostkę, napędową, wagę i osiągi”. Niestety wymiarów próżno tam szukać. Nie ma ani długości, ani szerokości, nie mówiąc już o wysokości pojazdu! Odnośnie osiągów to jest to tylko prędkość maksymalna, przyspieszenie od 0 do 100 km/h oraz zużycie paliwa. Brakuje jeszcze np. promienia skrętu, drogi hamowania z prędkości 100 km/h do 0. Dobrze byłoby także podać lata, w jakich samochód był produkowany oraz liczbę zmontowanych egzemplarzy. Dane takie spotkać można jedynie przy niektórych pojazdach.

Publikacja skupia się na pojazdach głównie anglosaskich. O ile samochody z krajów Europy Zachodniej są jeszcze w miarę reprezentowane, to samochody „bloku wschodniego” reprezentują zaledwie GAZ-13 oraz trzy modele Tatry.

Jasne strony mocy

Podobnie, jak wszystkie książki z serii Ilustrowana encyklopedia publikacja autorstwa Richarda Dredge wydana jest na wysokiej jakości papierze, w sztywnej oprawie z obwolutą. Pod względem edytorskim książka jest bez zarzutu.

W odróżnieniu od encyklopedii poświęconych samolotom i pojazdom bojowym, tym razem oprócz profili zamieszczono również ilustracje przedstawiające widok samochodu z przodu. Dzięki temu zdecydowanie łatwiej jest zorientować się w rzeczywistym wyglądzie danego pojazdu. Należy przy tym także podkreślić, że zamieszczone ilustracje są naprawdę dobrej jakości.

Omówionych zostało także bardzo dużo pojazdów z ponad stuletniej historii motoryzacji, co daje dobry pogląd na zmiany trendów i rozwój technologii.

Podsumowanie

Wydawnictwo Vesper oddaje do rąk czytelników publikację bardzo dobrą edytorsko, ze świetną szatą graficzną. W moim subiektywnym odczuciu treść prezentuje nieco niższy poziom, choć wcześniej publikacja doczekała się bardziej entuzjastycznej recenzji4.

Książkę można polecić każdemu miłośnikowi motoryzacji – dla nich jest to pozycja wręcz obowiązkowa. Zdecydowanie nadaje się na prezent – zwłaszcza dla młodszych lub początkujących fanów czterech kółek.

Plus minus:
Na plus:
+ świetne ilustracje
+ bardzo dobre wydanie
+ duża liczba przedstawionych samochodów
Na minus:
- chaos w układzie treści
- pominięcie niektórych istotnych danych w tabelach

Tytuł: Ilustrowana encyklopedia. Samochody
Autor: Richard Dredge
Przekład: Tomasz Illg
Wydawca: Wydawnictwo Vesper
Data wydania: 2011
ISBN 978-83-61524-91-5
Liczba stron: 448
Oprawa: twarda z obwolutą
Cena: 119 zł
Ocena recenzenta: 7/10

1. http://en.wikipedia.org/wiki/Car_classification#Classification [↩]
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Samoch%C3%B3d#Podzia.C5.82_pojazd.C3.B3w_samochodowych [↩]
3. Do znalezienia jednym zapytaniem googla: http://www.andrzejbaranowski.pl/auceny.htm [↩]
4. https://historia.org.pl/index.php/recenzje/recenzje/przekrojowe-i-inne/2154-qilustrowana-encyklopedia-samochodyq-r-dredge-recenzja.html [↩]