„Podwodni Kamikadze” – Y. Yokota – recenzja

Śmierć jest naturalną koleją rzeczy, kończącą życie ziemskie każdej istoty. Niemalże wszyscy, którzy mogą się przygotować na jej nadejście robią to jeden raz. Byli, i zapewne są nadal, ludzie, którzy są pewni jej nadejścia kilka razy w ciągu swojego życia. Jak się do niej przygotowują? Jakie targają nimi uczucia? Wiele na ten temat mówi niżej opisana książka.

O Autorze

Autor publikacji jest Yutaka Yokota. Pod koniec II wojny światowej służył w Cesarskiej Marynarce Wojennej Japonii, jako sternik kaitena, czyli „żywej torpedy„. Jego zadaniem było trafienie sterowaną przez siebie torpedą w możliwie duży okręt nieprzyjaciela i zniszczenie go. Mimo, że konstruktorzy ”żywych torped” zaprojektowali właz umożliwiający wydostanie się z pędzącej do celu torpedy (s. 40), w praktyce nikt z niego nie skorzystał.

Skąd pomysł na kaiteny?

Podczas II wojny światowej na Pacyfiku, Japonia, która zaatakowała Stany Zjednoczone w pierwszej fazie odnosiła znaczące sukcesy. Momentem przełomowym, który rozpoczął konsekwentne uginanie się pod naporem sił amerykańskich była bitwa pod Midway. W jej trakcie Cesarska Marynarka Wojenna utraciła między innymi 4 lotniskowce, co przesądziło o dalszym przebiegu wojny na tym teatrze działań.

Z biegiem lat bezpośrednio zagrożone zostały wyspy japońskie, których zaciekle broniono. Wyrazem desperacji zarówno władz, jak i żołnierzy japońskich było zapoczątkowanie ataków samobójczych. Oprócz pilotów samolotów, znanych jako kamikadze, dokonywali ich także marynarze operujący pod powierzchnią wody.

O sternikach „żywych torped”

Pierwszy nabór ochotników do służby na kaitenach przeprowadzono latem 1944 roku. Żołnierze zgłaszający się jako przyszli operatorzy nowej broni, nie wiedzieli, czym dokładnie mieliby walczyć (s. 12-13). Tajemnicę ujawniono tylko tym, którzy zostali wyselekcjo­nowani spośród ochotników i przeniesieni do bazy kaitenów – Otsujimy (s. 21).

Po odbyciu szkolenia, polegającego na nauce manewrowania i utrzymywania odpowiedniego zanurzenia, podwodniacy-samobójcy kierowani byli do boju. Kaiteny mocowane były do pełnomorskich okrętów podwodnych i w ten sposób transportowane na dogodne pozycje. O użyciu kaitena decydował kapitan okrętu podwodnego, po przeanalizowaniu sytuacji na powierzchni wody.

Autor publikacji trzykrotnie wypływał w morze z przekonaniem, że nie wróci już do portu (s. 290). Za każdym razem użycie jego kaitena uniemożliwiały awarie lub wybór innego sternika. Japonia zdecydowała się 9 razy na wysłanie kaitenów do akcji (s. 282). W ich wyniku 88 sterników zginęło w boju, a 15 podczas szkolenia. Utracono również 8 okrętów podwodnych, które transportowały sterników-samobójców na obszary operacyjne (s. 299). Podczas ataków kaitenów zatopiono zaledwie trzy amerykańskie okręty (s. 305).

Kilka słów o książce

Podwodni kamikadze opisana została na 307 stronach i podzielona na 18 rozdziałów. Dochodzi do tego słowo Od Wydawcy, Słowo wstępne i Epilog, które nie zostały ujęte w spisie treści. Język przekładu jest prosty i zrozumiały. Bogatą treść uzupełnia 13 zdjęć.

Scharakteryzowana wyżej pozycja jest bogatym źródłem informacji na temat kultury i mentalności Japończyków okresu II wojny światowej. Autor, odwołując się do własnych przeżyć tłumaczy motywację podejmowanych decyzji, symbolikę oraz znaczenie nazw poszczególnych operacji wojskowych. Dzięki temu całość opowieści jest zrozumiała dla odbiorców z innych kręgów kulturowych, w tym nas, Europejczyków.

Czytelnika może uderzyć sposób, w jaki autor opisuje wyczekiwanie na zgodę do zaatakowania przeciwnika. Yutaka Yokota za każdy razem gdy wypływał w morze, nie zamierzał z niego wrócić. Jego celem było zadanie wrogowi jak największych strat kosztem własnego życia. Mimo determinacji i głębokiej wiary w słuszność podjętej decyzji, autor miewał chwile słabości. Występowały one za każdym razem, gdy w samobójczym ataku ginął jeden z jego kolegów. Tłumaczył on przy tym sposób postrzegania tej ofiary przez siebie samego oraz jego współtowarzyszy.

Oprócz opisu samej walki, autor pochyla się również nad życiem w ośrodku szkolenia. Opisuje panujące w nim zwyczaje, a także kontakty z kadrą oraz rówieśnikami.

Godnym uwagi jest opis sytuacji, w jakiej znaleźli się sternicy kaitenów po wojnie. Przedstawiono ich bezradność i zagubienie oraz mozolny „powrót do żywych”.

Jedynym niedociągnięciem zauważonym podczas lektury książki są sporadycznie zdarzające się literówki.

Polecam publikację nie tylko marynistom, ale każdemu, kto chciałby przeczytać dobrą książkę. Doskonale nadaje się na długie jesiennie wieczory.

Plus minus
Na plus:
+ interesujący temat
+ ciekawy sposób narracji
+ objaśnianie kultury i zwyczajów japońskich
Na minus:
- drobne literówki

Tytuł: Podwodni Kamikadze
Autor: Yutaka Yokota
Wydawca: FINNA
Rok wydania: 2012
ISBN: 978-83-62913-21-3
Oprawa: miękka
Ilość stron: 307
Cena: ok. 35 zł
Ocena recenzenta: 8/10