„Władysław Łokietek. Niezłomny czy nikczemny?” – A. Zieliński – recenzja

W roku 2010 Andrzej Zieliński wydaje książkę Władysław Łokietek. Niezłomny czy nikczemny? – monografię Władysława Łokietka, która jest inna od wielu dotychczasowych. Autor raz jeszcze prześledził losy króla, opisał je i postanowił odpowiedzieć na pytanie, które zapewne wielu historyków czy też amatorów historii sobie zadaje.

Andrzej Zieliński, postać znana wśród historyków ze swoich kontrowersyjnych opinii na temat wielu wydarzeń i postaci historycznych, obecnie jest na emeryturze. Ciągle jednak zajmuje się pisaniem o dziejach średniowiecznej Polski, czego dowodem mogą być publikacje, takie jak: Przekleństwo tronu Piastów, Początki Polski. Zagadki i tajemnice., Oskarżony Jan Długosz, Król Apostata. Jak łatwo zauważyć, w książkach często opisywane są historie niejasne, tajemnicze, a nawet hipotetyczne. Jednak książka, którą przyszło mi recenzować, jest monografią i raczej niewiele ma wspólnego z innymi tytułami.

Autor stara się odpowiedzieć na pytanie zadane w tytule: czy król był niezłomny, czy nikczemny? Trzeba jednak dodać, że jest to książka zdecydowanie popularnonaukowa, czyta się ją bardzo szybko i z przyjemnością. To duży plus, gdyż czytelnik nie ma możliwości zmęczyć się ilością faktografii, jak też nie jest zanudzany, co niestety bardzo często zdarza się z wielu publikacjach naukowych.

Pierwsze, co możemy zaobserwować w książce A. Zielińskiego, już po pierwszych kilku zdaniach, to jego niechęć do Władysława Łokietka. Można nawet stwierdzić, iż jeśli ktoś chciałby się dowiedzieć, jak brzmi odpowiedź na tytułowe pytanie, nie musi dalej czytać, gdyż jasno widać, że według autora król był nikczemnym, złośliwym, intryganckim, nieudolnym władcą. Idąc dalej, da się zauważyć subiektywizm autora. Każde wydarzenie, każda bitwa i jakiekolwiek działanie Władysława Łokietka jest przez autora krytykowane (bardzo często występują dość mocne przymiotniki, jak na przykład „głupi„, ”bezmyślny”). Lecz można też spojrzeć na to z innej perspektywy: poglądy Zielińskiego są bardzo krytyczne, ale rzeczowe i przekonujące.

Warto zwrócić uwagę na rozdział poświęcony bitwie pod Płowcami, zatytułowany Kto zwyciężył pod Płowcami. Znajdziemy tam kolejne tezy, które nie zgadzają się z tezami wielu historyków. Na przykład to, że bitwy pod Płowcami nie wygrał polski król1, gdyż ulotnił się z pola bitwy jako pierwszy, a poza tym była to akcja przeprowadzona niezdarnie i nieudolnie, jak zresztą większość działań Łokietka.

Autor nie ustrzegł się kilku małych błędów, jak np. przesunięcie daty śmierci Przemysła II o rok wstecz. Drugą rzeczą, która uderza czytelnika i powinna razić, jest używanie przez Zielińskiego zwrotów „A jak było naprawdę?” po czym następuje odpowiedź autora sugerująca, że zna on prawdę, a jak wiadomo nie jest to możliwe.

Mając na uwadze to, jak autor określa Łokietka, książka Władysław Łokietek. Niezłomny czy nikczemny? bez problemu mogłaby nosić tytuł Nikczemny Władysław Łokietek. Ciekawą częścią, umieszczoną na końcu publikacji, jest pięć aneksów, w których znajdziemy bullę papieża Klemensa V potępiającą zbrodnie i nieprawości Krzyżaków (fragmenty), krótką notkę o sławnym mieczu koronacyjnym zwanym Szczerbiec, dokument króla Jana Luksemburskiego z 12 III 1329 r. odnoszący się do nadania Krzyżakom Pomorza. Natomiast w ostatnim aneksie mamy kalendarium wojen Łokietka z Krzyżakami. Na końcu znajdziemy również bibliografię, z której korzystał autor.

Warto tego zwrócić uwagę na to, że książka jest dość solidnie wydana. Ma twardą obwolutę i bardzo lekki papier, dzięki czemu możemy ją nosić przy sobie bez obaw, że będzie nam zbytnio ciążyć..

Warto przeczytać ową pozycję, ponieważ pozwoli to spojrzeć na wiele rzeczy w zupełnie innym świetle. Książka nie jest kierowana do historyków, lecz do amatorów zajmujących się historią.Historycy nie powinni się jednak przed nią bronić, bo informacje z tej ksiażki przydadzą się do studium monograficznego o naszym władcy.

Plus minus:
Na plus:
+ bibliografia
+ twarda okładka
+ dla każdego
+ ciekawe spojrzenie na problem
+ aneksy
Na minus:
- drobne błędy
- tendencyjność autora
- powtórzenia
- brak opisu stosunku króla do najbliższej rodziny

Tytuł: Władysław Łokietek. Niezłomny czy nikczemny?
Autor: Andrzej Zieliński
Wydawnictwo: Klub Dla Ciebie
Rok wydania: 2010
ISBN: 978-83-258-0245-5
Liczba stron: 190
Oprawa: Twarda
Cena: ok. około 30zł
Ocena recenzenta: 7/10

1. Choć, zgodnie z Andrzejem Zielińskim, należałoby nazywać Władysława Łokietka królem krakowskim, z czym osobiście się zgadzam. [↩]