„zAfganistanu.pl. Alfabet polskiej misji” - M. Ogdowski - recenzja (2)

„Tym co w wojnie interesuje mnie najbardziej, nie są techniczne aspekty militarnych operacji. W wojnie – tu trzeba nazywać rzeczy po imieniu – pociąga mnie jej codzienność. Żołnierze nie tylko biorą udział w akcjach – częściej na nie czekają, korzystając z wątpliwych uroków bazy. A cywile nie zakopują się pod ziemię z intencją, by wygrzebać się po wszystkim. Próbują jakoś żyć. I o tym starałem się pisać”1.

Książka autorstwa Marcina Ogdowskiego pt. zAfganistanu. pl. Alfabet polskiej misji pozwala przeciętnemu czytelnikowi zobaczyć całkowicie odmienny obraz niż ten, który jest ukazywany przez media w kraju (nieraz szczątkowy i z bardzo subiektywnym komentarzem). Czytając ową książkę, pytałam się znajomych, co wiedzą na temat polskiej misji w Afganistanie – która de facto trwa od 2002 roku. Otóż okazało się, że ich wiedza jest szczątkowa albo powtarzają utarte schematy zasłyszane gdzieś w radiu czy telewizji. Pojawiają się głosy, iż Polacy niepotrzebnie wzięli udział w tej misji, a przemawiają za tym informacje o kolejnych rannych bądź zabitych na afgańskiej ziemi. Jednak jak jest naprawdę – przedstawia w swoje książce Ogdowski.

zAfganistanu.pl. Alfabet polskiej misji to rozwinięcie projektu, który autor zrealizował na blogu, tłumacząc czytelnikom wojnę w Afganistanie od „a” do „z„ – dosłownie, bo owa książka jest swoistym „wojennym alfabetem„ liczącym 22 litery, a za nimi kryją się niesamowite emocje. Nie brak ich w czasie patrolu, kiedy nagle wybucha pod opancerzonym pojazdem bomba-pułapka, tzw. ”ajdik”2, w najlepszym razie jedynie raniąc załogę Rosomaka; kiedy ląduje MEDEVAC3 wszyscy mu się przyglądają, bo „jeśli ekipa gna z noszami czy wózkiem na OIOM, ranny musi być w niezłej kondycji (…). Jeśli wyładunek odbywa się bez pośpiechu, znaczy to, że wysiłek MEDEVACU-u był daremny...”((M. Ogodowski, dz. cyt., s. 98.)).

Nie obca jest także im tęsknota za domem, który jest tysiące kilometrów od nich. Tęsknią za swoimi żonami, dziewczynami, dziećmi. Jak twierdzi autor: „nie jadą tam na ochotnika – tzw. oświadczenia woli, potwierdzające dobrowolność wyjazdu na misję zagraniczną to fikcja”4. Dla żołnierzy jest jednoznaczne, że jeśli dostaną rozkaz, muszą go wykonać, bo gdy ktoś odmawia wyjazdu, oznacza jedno: nie nadaje się do wojska. Po więcej odsyłam do rozdziału „U jak uposażenie”.

Niesamowite emocje wśród czytelnika (bynajmniej na mnie) wywołują trzy rozdziały – litery alfabetu. Są to: „H jak hołd„, „K jak koleżeństwo„ i „T jak trauma”. Poszczególne stronice opowiadają o tym, jak ”misjonarze”5 radzą sobie ze stresem, kiedy są świadkami śmierci jednego z nich. Po powrocie do kraju ciężko jest im się uporać z wojenną przeszłością. Nocą śnią im się ciała poległych kolegów, a w uszach wciąż brzmi odgłos serii wystrzelonej z karabinu czy wybuch „ajdika„. Muszą być nie tylko silni fizycznie, ale też i psychicznie, bo komentarze typu „A po coś tam pojechał?„, ”Zrobiłeś to dla kasy najemniku, to teraz masz” wcale im nie pomagają.

Ogdowski, jako korespondent wojenny, który dzięki kontaktom z szeregowymi żołnierzami z tzw. „bojówki” i własnym doświadczeniom (dziennikarz był bowiem w konwoju, w ataku na który zginął plut. Marcin Poręba, a pięciu Polaków zostało rannych) przedstawia czytelnikowi zupełnie inny świat misji od oficjalnych komunikatów Ministerstwa Obrony Narodowej.

Wartość książki również wzbogacają liczne fotografie. Dzięki nim jeszcze bardziej możemy zrozumieć to, co dzieje się tysiące kilometrów stąd – w odległym i wciąż niebezpiecznym Afganistanie. Barwne zdjęcia ukazują nam nie tylko żołnierzy w czasie pracy, ale również piękno okolicy, w jakiej przyszło im stacjonować. Plusem wydania jest również wyjaśnienie terminologii wojskowej, która dla przeciętnego laika mogłaby stanowić nie lada trudność.

Wzrok czytelnika przyciąga również sama okładka. Polski żołnierz w mundurze i z karabinem w dłoni, za plecami ma Rosomaka - „zielonego diabła” jak go zwykli nazywać talibowie. Wszystko otoczone piaskami Afganistanu.

Książkę również dobrze się czyta ze względu na jakość wydania, która stoi na wysokim poziomie. Gatunkowo dobry papier, odpowiednia czcionka nie męcząca wzroku oraz szata graficzna dają poczucie słusznie wydanych pieniędzy, bo za ową przyjemność musimy zapłacić 36, 90 zł.

Debiutancką książkę Marcina Ogdowskiego polecam każdemu. To bardzo dobra lektura nie tylko dla żołnierzy czy maniaków wojskowości. To pozycja dla chcących dowiedzieć się czegoś więcej o wojnie XXI wieku, w której to zaangażowana jest Polska i jej obywatele.

Plus minus:
Na plus:
+ próba przedstawienie udziału polskich żołnierzy na misji w Afganistanie
+ duża ilość fotografii
+ czcionka
+ jakość wydania
+ ukazanie realizmu poprzez rozmowy z żołnierzami
Na minus:
- brak

Tytuł: zAfganistanu.pl. Alfabet polskiej misji
Autor: Marcin Ogdowski
Wydawca: War Report
Rok wydania: 2011
ISBN: 978-83-62730-05-6
Liczba stron: 249
Cena: 36,90
Ocena recenzenta: 10/10

1. M. Ogodowski, zAfganistanu.pl. Alfabet polskiej misji, Ustroń 2011, s. 247. [↩]
2. IDE – Improvised Explosive Device – improwizowane urządzenie wybuchowe. [↩]
3. Ewakuacja medyczna (MEDEVAC, medivac; ang.: Medical evacuation) – działania ratunkowe, polegające na transporcie rannych z pola walki lub miejsca katastrofy przez personel medyczny do obiektów medycznych (np. szpitala polowego). Ewakuacja medyczna odbywa się przy pomocy odpowiednio przygotowanych pojazdów lądowych (np. ambulansów) lub powietrznych (śmigłowców). Terminem określany jest również transport poszkodowanych pomiędzy obiektami medycznymi. [↩]
4. Tamże, s. 215. [↩]
5. Potoczna nazwa żołnierzy służących poza granicami kraju. [↩]