„Życie codzienne arystokracji” – M. i J. Łozińscy – recenzja

Dom Wydawniczy PWN ma nową serię, która przyciąga tytułami. Chodzi o mniej znaną stronę dwudziestolecia międzywojennego, gdzie pod egidą tego hasła wyszły pozycje o życiu przestępczym, ludziach interesu, modzie, kulinariach czy dobrych manierach. Tym razem ukazała się książka, której tytuł brzmi Życie codzienne arystokracji, a jej autorami są Maja i Jan Łozińscy.

Państwo Łozińscy mają już na swoim koncie wiele publikacji, a sporo z nich wydanych zostało nakładem Domu Wydawniczego PWN. Recenzowana pozycja jest jedną z nich i wpisuje się w swoisty nurt, jakim udają się Autorzy, pisania o tematach rzadkich, nieczęsto poruszanych, a czasami nawet zapominanych. A są to tematy arcyciekawe, mrożące krew w żyłach niejednego obserwatora najwyższej klasy społecznej, jaką była arystokracja. O tym, że mało poświęcano uwagi tej części społeczeństwa świadczy to, iż sami stronili od „blasku fleszy” i bycia na językach społeczeństwa. Dbali o swój wizerunek, często też izolowali się, przebywając w swych licznych siedzibach rodowych lub wyjeżdżając za granicę. Najpewniej w tej atmosferze bycia incognito pomagała epoka, która przecież nie pozwalała na to, by non stop poświęcać im uwagę. Media raczkowały, prasa i radio skupiały się na sprawach przyziemnych, o tym, że dopiero co zniewolona pod zaborami Polska musi się podnieść i budować swe zręby praktycznie od zera.

Łozińscy zrobili na przekór temu wszystkiemu. Gdyby żyli w czasach opisywanych przez siebie, zszokowali by wszystkich, poczynając od głównych zainteresowanych, czyli arystokracji. Tak bardzo wyalienowaną grupę społeczną przedstawili od przysłowiowej kuchni, ujawniając szczegóły, które były wybitnie przez nią maskowane.

Po dosyć obszernym wstępie, w którym otrzymujemy wiadomości o istocie arystokratyzmu w Polsce i jego funkcjonowania w społeczeństwie, przechodzimy do kolejnych rozdziałów. Jest ich osiem, a rozpoczyna go rozdział W pokoju dziecinnym. W następnej kolejności rozdziały poświęcone są poszczególnym pomieszczeniom w rezydencjach arystokracji: W jadalni (rozdział drugi), W Sali balowej (rozdział trzeci), W salonie (rozdział czwarty), W pokojach gościnnych (rozdział piąty) oraz W sypialni, w garderobie (rozdział szósty). Później autorzy przechodzą do miejsc poza rezydencja, ale ściśle z nią zawiązana, a więc: W łowieckich rewirach (rozdział siódmy) i W stajni, w garażu (rozdział ósmy). Całość zdobi zakończenie, które tematycznie „ucina” historię na ostatnich latach dwudziestolecia międzywojennego, spis bibliograficzny oraz spis autorów zdjęć i ilustracji wykorzystanych w publikacji. Całość liczy sobie 288 stron. Wszystko to zamknięte zostało w efektowną pod względem wizualnym, twardą okładkę. Papier jest dobrej jakości, solidnie szyty i klejony, czcionka wyraźna, a zamieszczone w książce fotografie oraz ilustracje sprawnie ułożone z rzetelnym podpisem.

Jak wynika z przedstawionego w zarysie układu książki, tematyka dotyka rzeczywistego życia codziennego polskiej arystokracji. To fascynująca historia, która opowiedziana jest w oparciu o życie wielu rodów arystokratycznych i książęcych. „Zwykłych śmiertelników” od zawsze interesowały kwestie im niedostępne. Możliwość poznania ich w formie książki z dołączoną oprawą wizualną w postaci archiwalnych fotografii z efektem sepii oraz reprodukcjami w kolorze portretów lub afiszy dotyczących spraw arystokratycznych, to świetne źródło owej wiedzy. Recenzowana praca państwa Łozińskich to wynik długotrwałych poszukiwań, przysłowiowego wgryzania się w temat i wyłuszczania go w najlepszy sposób. Po takiej dawce informacji, pasjonat chciałby więcej. Uniemożliwia mu to jednak fakt, że książka jest tylko zarysem tego, co tak de facto można by było jeszcze opisać.

Osobiście recenzentowi zabrakło szerszych informacji o rezydencjach polskiej arystokracji. Być może dobrym rozwiązaniem byłoby stworzenie odrębnego rozdziału. Mimo tego należy zrozumieć też intencje autorów, którzy zechcieli przedstawić życie na co dzień arystokracji już w jednej takiej, hipotetycznej rezydencji, w której niczym w pigułce, zostały przedstawione etapy owego życia jak na arystokratę przystało. Sygnalizowana we wstępie sprawa angażowania się arystokratów polskich w sprawy polityczne również powinna mieć ujście w niezależnym rozdziale.

Należy też podkreślić, że książka Życie codzienne arystokracji to praca popularyzatorska. Uwagę przykuwa spis bibliograficzny z podziałem na czasopisma i książki. Daje do myślenia, że autorzy popełnili naprawdę szeroką kwerendę biblioteczną. Wyróżnić też trzeba doskonały dobór i jakość fotografii! Taki przegląd zdjęć oraz innych ilustracji rzadko się zdarza, a tutaj to rzecz zupełnie naturalna. Przy tej okazji należy też pochwalić edytorów. Książka Mai i Jana Łozińskich to rzetelna pozycja warta przeczytania przez miłośników epoki i tematu.

Plusy minus:
Na plus:
+ tematyka
+ zbiór zdjęć i ilustracji
+ bibliografia
Na minus:
- nie ma kilku zagadnień w odrębnych rozdziałach
- drobne potknięcia literowe (s. 17).

Tytuł: Życie codzienne arystokracji
Autor: Maja i Jan Łozińscy
Wydawca: Dom Wydawniczy PWN
Rok wydania: 2013
ISBN: 978-83-7705-389-8
Liczba stron: 288
Oprawa: twarda
Cena: 89 zł
Ocena recenzenta: 7.5/10