Sprawozdanie z III Konferencji Naukowej doktorantów i doktorów INH UKSW „Różnymi drogami do niepodległości. Studia z historii najnowszej”

7 czerwca 2014 roku w Sali Kolumnowej Sejmu RP miała miejsce III Konferencja Naukowa doktorantów i doktorów Instytutu Nauk Historycznych UKSW: „Różnymi drogami do niepodległości. Studia z historii najnowszej”. Główny jej temat stanowiło nawiązanie do szeroko pojętego czynu niepodległościowego, zaś asumptem dla tego przedsięwzięcia stała się setna rocznica wybuchu I wojny światowej, dzięki której po wielu długich latach odrodziło się państwo polskie.

Otwarcie konferencji przez prof. Jana Żaryna. Fot. Grzegorz Michalak

Patronatu honorowego konferencji udzielili: Wicemarszałek Sejmu RP Marek Kuchciński; Wielki Kanclerz UKSW Kazimierz Nycz Metropolita Warszawski; Rektor UKSW ks. prof. UKSW dr hab. Stanisław Dziekoński; Dziekan WNHiS UKSW dr hab. Tadeusz Kamiński oraz Dyrektor INH UKSW ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk. Natomiast patronat medialny nad konferencją objęli: miesięcznik „wSieci Historii„, portale historyczne „Historia.org.pl” i ”Histmag.org” oraz platforma blogowa ”Blogpress.pl”.

Konferencję otworzyła mgr Małgorzata Żuławnik, następnie głos zabrał prof. Jan Żaryn, który przeczytał listy przesłane przez patronów honorowych konferencji. Pierwszym z nich był list od ks. kard. Kazimierza Nycza, Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego, a w nim serdecznie pozdrowienia i błogosławieństwo wszystkim gościom III Konferencji Naukowej doktorantów i doktorów INH UKSW. Drugi list został przekazany przez ks. dr hab. Stanisława Dziekońskiego, prof. UKSW Rektora UKSW w Warszawie. Kolejne podziękowania płynęły od Wicemarszałka Sejmu RP Marka Kuchcińskiego. Po prof. Żarynie głos zabrał dr hab. Tadeusz Kamiński, Dziekan Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych UKSW. Na szczególną uwagę zasługują słowa, w których Pan Dziekan wraził entuzjazm na temat uczestnictwa w konferencji już wypromowanych doktorów razem z doktorantami, co sprzyja nie tylko wymianie doświadczeń oraz udoskonaleniu warsztatu historyka, przede wszystkim pokazuje obraz łączności między adeptami i absolwentami z INH UKSW.

Również podczas inauguracji obrad konferencji miały swą premierę dwie zwarte publikacje pod redakcją doktorantów INH UKSW. Pierwsza Różnymi drogami do niepodległości. Studia z historii najnowszej pod redakcją Małgorzaty Żuławnik i Barbary Świtalskiej, w której zawarto 13 artykułów naukowych w układzie chronologiczno-problemowym dotyczących czynu niepodległościowego, jak i kwestii polskiej i Polaków, a druga, pt. Czy mamy coś nowego do dopowiedzenia? II wojna światowa w badaniach młodych historyków, pod redakcją s. Małgorzaty Krupeckiej i Katarzyny Utrackiej, wydanej przez UKSW przy współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego, będąca zbiorem artykułów, wyników poszukiwań badawczych, prezentowanych podczas II Konferencji Naukowej INH UKSW, zorganizowanej w maju 2012 roku w Muzeum Powstania Warszawskiego.

III Konferencja Naukowa składała się z trzech paneli. Pierwszy prowadził prof. Jan Żaryn. Jako pierwszy na mównicy zaprezentował się mgr Grzegorz Cwyl z referatem na temat bitwy pod Iłżą ze stycznia 1864 roku, jednego z ostatnich czynów zbrojnych w trakcie Powstania Styczniowego. Następnie referat wygłosił przedstawiciel Uniwersytetu Opolskiego, mgr Marcin Wasilewski, który wspomniał o weteranach XIX-wiecznych powstań narodowych i ich pamięci w czasach II Rzeczypospolitej. Prelegent wymienił między innymi odbieranie przez nich honorów, udział w rozmaitych wydarzeniach rocznicowych i pamiątkowych oraz przykład budowaniu wokół nich polskiej tradycji historycznych. Ostatnie wystąpienie w pierwszym panelu należało do mgr Łukasza Lewickiego. Poświęcone ono było pracy Sejmu Ustawodawczego na przykładzie interpelacji poselskich w trakcie wojny polsko-bolszewickiej. Łukasz Lewicki zaznaczył w trakcie, że interpelacje poselskie dają wgląd w problemy, z którymi borykały się ówczesne władze wojskowe i pomimo częściowej niechęci wobec Józefa Piłsudskiego nie stanowiły elementu walki politycznej.

Drugi panel prowadzony był przez prof. Wiesława Jana Wysockiego. Na początku głos zabrała s. Małgorzata Krupecka USJK, prezentując zagadnienie związane z działalnością, wyniesionej na ołtarze w 2003 roku, Julii Urszuli Ledóchowskiej na rzecz niepodległości Polski w latach 1914-1920. Kolejny referat, pod tytułem: Polska wyłania się z chaosu, czyli dziwne przypadki Józefa Piłsudskiego więźnia magdeburskiego (1917-1918) wygłosiła mgr Barbara Świtalska koncentrując się na wydarzeniach związanych z aresztowaniem Piłsudskiego przez niemiecką tajną policję (Geheimpolizei), jego perypetiach więziennych w Gdańsku, Spandau, Wesel i w Magdeburgu, po czym na koniec przedstawiła różne opinie i reakcje Polaków na powrót Komendanta z niewoli niemieckiej. Tymczasem o życiu kulturalnym Warszawy podczas I wojny światowej przekazała w komunikacie mgr Anna Włoch, bowiem źródło jej referatu stanowił „Pamiętnik” księżnej Marii Lubomirskiej, żony księcia Zdzisława Lubomirskiego, członka Rady Regencyjnej. Także zagadnienie pierwszej wojny światowej pojawiło się w kolejnym wystąpieniu. Referat mgr Grzegorza Michalaka został poświęcony działalności władz rosyjskich wobec warszawskiej społeczności protestanckiej po wybuchu konfliktu zbrojnego, gdzie zwrócono uwagę na zjawisko kojarzenia wówczas protestantów, zwłaszcza luteranów, z niemiecką grupą narodowościową. Na końcu drugiego panelu prelekcję wygłosiła mgr Emilia Dziewiecka. Opowiedziała o problemie odrodzonej Polski dotyczącym ochrony dóbr kultury, między innymi sprawy zwrotu arrasów wawelskich króla Zygmunta Starego z ZSRR w latach 1921-1928.

Ostatnim moderatorem, zamykającym obrady, był prof. Janusz Odziemkowski. Panel został poświęcony sprawom militarnym. Mgr Adam Wiorko opowiedział o działalności polskich służb specjalnych w obronie niepodległości Polski w latach 1918-1939. Następnie mgr Piotr Anczewski omówił działalność księżnej Izabelli Radziwiłłowej i delegatury Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Nieborowie w czasie II wojny światowej. Kolejnym referentem był mgr Sebastian Bojemski, który przedstawił Próby penetracji wywiadowczej Narodowych Sił Zbrojnych przez komunistów podczas okupacji niemieckiej. Tymczasem o sylwetce mjr Aleksandra Kielasińskiego, więzionego przez gestapo w 1940 roku oraz w 1944 roku przez NKWD na zamku w Lublinie, mówiła dr Elżbieta Romanowska. Przedostatnią prelegentką była mgr Ilona Lewandowska, która wspomniała o żołnierzach AK i osobach wspierających polskie podziemie zbrojne, które stały się ofiarami Sowietów i spoczęły w wileńskich Tuskulenach, największym cmentarzu żołnierzy polskiego podziemia. Ostatnie wystąpienie poświęcone zostało powojennej konspiracji żołnierzy batalionów AK „Zośka„ i ”Parasol”, ponadto dr Agnieszka Pietrzak skonfrontowała rzeczywistość historyczną z propagandą komunistyczną szerzoną przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego.

III Konferencja Naukowa doktorantów i doktorów INH UKSW, która odbyła się w ważnym miejscu dla Polaków - w Sali kolumnowej Sejmu RP, umożliwiła poznanie oraz prześledzenie starań wielu pokoleń Polaków, zmierzających różnymi drogami: orężem, działalnością społeczną, dyplomacją oraz charytatywnie, do uzyskania nieodległej i suwerennej Polski.