Podbój Jerozolimy przez Nabuchodonozora II

Jerozolima jako miasto pojawia się ok. 1000 r. p.n.e., kiedy to miała stać się stolicą Izraela, centrum ich religii monoteistycznej. Wtedy to król Dawid podbił znajdującą się na tym miejscu osadę Jebuz. Dawid dostrzegł walory tego miejsca – które było położone między większymi wzniesieniami (Góra Oliwna i Skopus ok. 200 m wyższe). Ze wszystkich stron otoczona była dolinami, wodę pitną brano ze źródła Gichon, które było w jednej z dolin. Sama góra była symbolem kontaktu z Bogiem Jahwe – na górze Abraham miał złożyć w ofierze Izaaka, na górze Mojżesz miał rozmawiać z Bogiem i dostać tablice przymierza.

Rekonstrukcja Świątyni Salomona

Krótka historia miasta

Dawid miał zbudować pierwsze mury Jerozolimy. Jego syn, Salomon, zbudował w mieście świątynię ku czci Boga Jahwe i pałac królewski. Stworzył też miejsce przeznaczone dla rydwanów z Egiptu oraz poszerzył mury. Od tej pory na wzgórze można mówić Syjon. Potem restauracją miasta miał zająć się Achaz i Ezechiasz. Ten drugi stworzył ważne dla miasta tunele, które doprowadzały do miasta wodę, stworzył źródło Siloam w mieście. Poszerzył mury do 8 m. Król robił to, aby obronić miasto przed najazdem Sennacheryba. Mury nie były mu jednak potrzebne. Ezechiasz przekupił władcę Asyryjskiego, aby ten ominął miasto. Ostatnim królem, który zajął się restauracją miasta był król Jozjasz. W jego przypadku nie mamy informacji o jego dziełach, prócz odnowienia świątyni, ponieważ tam miało się znaleźć zaginione prawo Izraela. Jak można zauważyć w 400-letniej historii Jerozolimy, tylko raz doszło do większych reform w fortyfikacjach miejskich. Czy ta pobłażliwość w stosunku do obrony miasta nie miała być powodem przyszłego upadku?

Zburzenie Jerozolimy przez Rzymian w 70 roku

Sytuacja polityczna Jerozolimy

Sytuacja polityczna Izraela również nie była dobra. Po znalezieniu przez Jozjasza zwojów prawa, król zmienił politykę wobec sąsiadów. Poczuł, że otrzymał prawo, aby wprowadzić je nie tylko w Izraelu, a Jahwe mu w tym pomoże. Uważał, że wszystko co złego spotkało Izrael spowodowane było przez nie przestrzeganie prawa. Tak więc podjął walkę z faraonem, którą w rezultacie przegrał w 609 r. p.n.e. w bitwie pod Megiddo. Tak Izrael dostał się pod władzę Egiptu, lecz tylko na 4 lata. Wtedy to Egipt miał przegrać w bitwie pod Karkemisz z państwem nowobabilońskim. Tak Juda dostała się w ręce Nabuchodozora II.

I oblężenie

Jojakim początkowo pogodzony z losem Jerozolimy, zbuntował się przeciwko potężnemu władcy babilońskiemu, kiedy ten podniósł podatki. Tak dochodzi do pierwszego oblężenia Jerozolimy w 597 r. p.n.e. Miasto musiał bronić syn buntownika Jojakin. Jerozolima broniła się przed najeźdźcą trzy miesiące, aż sama skapitulowała. Był to dobry wybór nowego władcy, ponieważ dzięki temu miasto przetrwało bez zniszczeń. Jedyną ujmą było wzięcie do niewoli części mieszkańców. Nabuchodonozor oddał władzę w Jerozolimie Sedecjaszowi.

Sedecjasz miał wspierać politykę władcy, który dał mu możliwość panowania. Jednak ten przyłącza się do koalicji antybabilońskiej i tak jak Jojakim buntuje się przeciw najeźdźcy. Tak dochodzi do drugiego oblężenia Jerozolimy, którym chciałbym się szerzej zająć. O samym oblężeniu nie wiemy za wiele ze źródeł. Kronika babilońska stwierdza tylko, że miasto Jerozolima zostało zdobyte. Posiadamy ostrakony z Lakisz, które także nie mają zbyt bogatej treści. Podstawowym źródłem jest Stary Testament, który również nie przedstawia nam zabyt bogato samego oblężenia, prócz dobrze opisanej sytuacji wewnątrz murów. Problemem jest brak możliwości archeologicznych wykopalisk w wielu miejscach z powodu obecności tam dzisiejszego miasta.

Zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców w 1099 roku

II oblężenie

Najazd Nabuchodonozora rozpoczął się 15 stycznia 588 r. p.n.e. Plan Nabuchodonozora polegał na oblężeniu miasta, aż samo się podda. Dla Sedecjasza miało to być korzystne, ponieważ on planował czekać w mieście dopóki z odsieczą nie przyjdzie Egipt. Władca nowobabiloński musiał mieć dobrych doradców, którzy znali się dobrze na rolnictwie w Palestynie (tab.2). Najazd w styczniu nie był przypadkowy, zapasy miasta miały się już kończyć, tak więc oblężenie miało być krótkie. Jerozolima mimo narastającego głodu – w mieście miał panować nawet kanibalizm – wierzyło w pomoc Egipcjan. Kiedy wojska Egipskie nadciągały z odsieczą po rocznym oblężeniu, Nabuchodozor dowiedział się o zbliżającym się wrogu i nie miał zamiaru czekać. Wiedział, że gdyby został pod murami Jerozolimy, to wojska Sedecjasza i faraona okrążyły by go. Szybko rozprawił się z wojskami Egiptu i wrócił pod zbuntowane miasto. Teraz już z zupełnie innym planem, chciał szybko zdobyć miasto, a potem je zniszczyć. Władca korzystał z drabin, taranów, wież oblężniczych. Judejczycy bronili się przede wszystkim ostrzeliwaniem wroga z murów obronnych. Pod osłoną nocy mieli niszczyć sprzęt oblężniczy Babilończyków. Wierzyli, że jedynym ratunkiem jest ich Bóg Jahwe – dla którego znosili posty i inne praktyki religijne. W mieście było coraz gorzej – badania ścieków miejskich dowodzą, że w tym czasie spożywano rośliny i zioła zarażone tasiemcami i nicieniami, a nie jak zwykle pszenicę, jęczmień i soczewicę. Z tego powodu miała panować tam epidemia. Oblężenie trwało do 29 lipca 587 r. p.n.e., kiedy to udało się zrobić wyłom w murze. Morale ludzi były tragiczne, do ich świętego miasta wdziera się babiloński najeźdźca, z miasta uciekł tunelami władca Sedecjasz. Izraelici spodziewali się co ich czeka. Okazało się jednak, że było o wiele gorzej. Króla Sedecjasza pojmano pod Jerychem i publicznie oślepiono po tym jak zabito przy nim jego synów. Miało to pokazać ludowi co czeka buntowników: ostatnim zapamiętanym przez jego oczy wydarzeniem miała być śmierć synów. Z tym bólem miał żyć w niewoli. Poza tym wzięto ludność żydowską do niewoli, która jak się okazało trwała prawie 50 lat. Nabuzaradan, dowódca osobistej straży Nabuchodonozora, dostał od niego zadanie ograbienia miasta, a później spalenia budynków w Jerozolimie i zburzenie jej murów.

Ostanie rozporządzenie Nabuchodonozora spowodowało nieodwracalne straty dla dzisiejszych historyków. Oprócz problemu związanego z zakazem archeologicznych prac w wielu miejscach Jerozolimy, pojawia się świadomość, że i tak pod dzisiejszym miastem nic się nie zachowało lub bardzo mało (jest fragment muru Ezechiasza). Trudno jest dzisiaj badać historię z przed niewoli, ponieważ często jedynym źródłem pozostaje dla nas Biblia.

Bibliografia:

Źródła:

1. 1,2 księga Samuela, 1,2 księga Królewska,1,2 księga Kronik, Księga Jeremiasza [w:] Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. [Biblia Tysiąclecia]. 5. Poznań: Pallottinum, 2000.

Literatura:

1. Shanks H., Starożytny Izrael Od Abrahama o zburzenia świątyni Jerozolimskiej przez Rzymian, Warszawa 1999.
2. Armstrong K, Jerozolima Miasto Trzech Religii, Warszawa 2000.
3. Montefiore S., Jerozolima Biografia, Warszawa 2011.
4. Lemaire A., Dzieje biblijnego Izraela, Poznań 2002.
5. Bright J., Historia Izraela, Warszawa 1994.