OGÓLNOPOLSKA STUDENCKO-DOKTORANCKA KONFERENCJA NAUKOWA „PODBÓJ I JEGO SKUTKI W XX WIEKU” - Relacja

W dniach 23–24 października w Krakowie odbyła się Ogólnopolska Studencko-Doktorancka Konferencja Naukowa „Podbój i jego skutki w XX wieku”, zorganizowana przez Sekcję Historii Najnowszej Koła Naukowego Historyków Studentów Uniwersytetu  Jagiellońskiego.

Skierowana była ona do studentów nie tylko studiów historycznych, ale także kierunków pokrewnych, takich jak historia sztuki, stosunki międzynarodowe czy prawo. Stworzyło to szerszą perspektywę, która pomagała przy dokładnym omówieniu kolejnych tematów oraz dało zróżnicowane spojrzenie na poszczególne referaty, zwiększając tym samym pole do dyskusji.
Temat konferencji – podbój i jego skutki w XX wieku – spowodował dużą dywersyfikację w problematyce referatów. Uczestnicy konferencji podjęli tematy dotyczące zarówno historii Polski, jak i historii powszechnej, a ich referaty objęły zakres czasowy od momentu zakończenia I wojny światowej do ostatniej dekady XX wieku. Nie zapomniano także o widocznych w późniejszych latach rezultatach wydarzeń, mających miejsce we wspomnianym okresie. Analizowane było też samo pojęcie podboju, który był prezentowany w wielu postaciach. Rozważany był zarówno podbój gospodarczy wraz z jego skutkami, widocznymi w gospodarce światowej i europejskiej, jak i podbój kulturowy oraz zmiany, jakimi on owocuje. Tym właśnie postaciom podboju mieliśmy okazję przyjrzeć się między innymi podczas referatu mgr. Damiana Bębnowskiego z Uniwersytetu Łódzkiego („Podbój, eksploatacja, okupacja? Wybrane aspekty polityki ekonomicznej mocarstw w niemieckich strefach okupacyjnych w latach 1945–1949„), czy w trakcie wystąpienia mgr. Macieja Tybusa z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu („Kolonia, okupacja, niepodległość. Kulturowy aspekt historii Indonezji w latach 40. XX w.„). Część referatów dotyczyła także tej najbardziej oczywistej formy podboju – formy militarnej – i analizy jego skutków, zarówno chwilowych, jak tych widocznych w latach późniejszych. W tym przypadku na szczególną uwagę zasługiwało wystąpienie Krzysztofa Pięciaka z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który przedstawił referat „Cena podboju: bitwa pod Jaworowem i rozbicie pułku SS «Germania» pod Mużyłowicami 15–16 września 1939 r.”. Udało się także zaznaczyć w konferencji dwie perspektywy, z jakich patrzeć można na zagadnienie podboju. Jedną z nich jest perspektywa szeroka, ukazująca działania na najwyższym szczeblu światowej polityki i śledząca ruchy wielkich armii na frontach. Skutki wydarzeń opisanych w referatach tworzonych z tej perspektywy widoczne są w relacjach między państwami  i zauważalne w zmianach wprowadzanych na mapy świata. Druga perspektywa to perspektywa węższa, często lokalna, a przecież nie mniej ważna, bo ukazująca podbój widziany oczami zwykłych ludzi. Osób niezaangażowanych w podejmowanie istotnych dla świata decyzji, a jednak zmuszonych do radzenia sobie w ciężkich czasach wszelkimi dostępnymi sposobami, w celu ochronienia siebie i swojej rodziny. Przedmiotem zainteresowania uczestników były więc działania i zmiany odbijające się na codziennym życiu oraz skutkujące dalszymi lokalnymi przemianami w latach późniejszych. Przykładem ukazania podboju rozumianego w ten sposób był referat mgr. Krzysztofa Łagojdy ”Proces przejmowania władzy przez komunistów na ziemi kłodzkiej po II wojnie światowej. Zarys problemu”.

Jednym z najciekawszych elementów konferencji była debata ekspercka, która odbyła się w czwartek 23 października o godzinie 14.30 w Instytucie Historii UJ. Udział w niej wzięli profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego – prof. dr hab. Andrzej Nowak, prof. dr hab. Andrzej Zięba i dr hab. Joachim Diec, prof. UJ. Dyskusja, jakiej mieliśmy okazję się przysłuchiwać, dotyczyła tematu dziś interesującego większość Polaków, a mianowicie obserwowanego i relacjonowanego na bieżąco przez wszystkie światowe media konfliktu na Ukrainie.  Zagadnienia, wokół których obracała się rozmowa oraz zadawane profesorom pytania, dotyczyły głównie źródeł sytuacji, jaką śledzimy dzisiaj, także tych dwudziestowiecznych, popełnianych przez światowe mocarstwa błędów, jakie doprowadziły do zaognienia sytuacji na wschodzie Europy, a także perspektyw, jakie rozpościerają się przed Ukrainą i najlepszych na dziś rozwiązań. Debatę poprowadził mgr Marek Wojnar z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzięki niej uczestnicy mieli okazję zapoznania się ze zdaniami zaproszonych specjalistów, przyjrzenia się dokładniej ich różnym poglądom oraz zdecydowania, która z opinii jest im najbliższa. Słuchacze mieli także niepowtarzalną możliwość poprowadzenia rozmowy z którymś z ekspertów i usłyszenia odpowiedzi na nurtujące ich pytania.

Kinga Kozera