„Cichociemni. Elita polskiej dywersji” - K. Śledziński - recenzja

Cichociemni, ich selekcja, szkolenie i późniejsza walka, to temat rzeka. Każdy życiorys i dzieje krajowej dywersji jednego tylko Cichociemnego, można by z powodzeniem wykorzystać na scenariusz dobrego filmu sensacyjnego. Ale w pierwszej połowie lat 40 ubiegłego wieku żaden z tych bohaterów nie liczył na sławę, sensację czy splendor. Dla nich liczyła się przede wszystkim wolność Polski.

Kacper Śledziński to urodzony w 1975 r. polski historyk i pisarz, absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Publikował na łamach „Dziennika Polskiego„ i miesięcznika „Spotkania z Zabytkami„. Jest autorem kilku książek popularnonaukowej serii ”Historyczne Bitwy”: Zbaraż 1649, Cecora 1620; oraz kilku książek opublikowanych przez krakowskie Wydawnictwo Znak: Czarna Kawaleria. Bojowy szlak pancernych Maczka (która nominowana była do tytułu Historycznej Książki Roku 2011), Odwaga straceńców. Polscy bohaterowie wojny podwodnej i Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych.

Recenzowana książka w pewien sposób „odkurza„ i w przystępny sposób przedstawia dzieje Cichociemnych, „elity polskiej dywersji„, jak podano w podtytule. Autor zebrał i opisał dzieje ośmiu Cichociemnych zrzuconych na spadochronach do okupowanego kraju. Przedstawione są postacie zarówno te najbardziej znane, jak również niekoniecznie rozpoznawalne. Oto oni: Alfred Paczkowski, Maciej Kalenkiewicz, Bohdan Piątkowski, Jan Piwnik, Eugeniusz Kaszyński, Ryszard Nuszkiewicz, Henryk Januszkiewicz i Adolf Pilch. Kacper Śledziński opowiada nam historię tych ośmiu bohaterów w sposób chronologiczny, a ich losy wzajemnie się przeplatają i uzupełniają. Nie otrzymujemy więc ośmiu osobnych rozdziałów, opowiadających każdy o jednym z Cichociemnych, a uporządkowany opis najpierw selekcji, szkolenia, zrzutu i działalności dywersyjnej oraz walki już w Polsce. Wszystko to opowiedziane zostało na zarysie szerszego tła polityczno-wojskowego Europy owładniętej wojną światową. Uważam, że to dobre rozwiązanie, np. wzmianka o wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej i sojuszu Sikorski-Majski pozwala zrozumieć ogromny zwrot w polskiej polityce względem ZSRR i skupienie się polskiej armii podziemnej w późniejszym czasie na organizacji „Wachlarza„, aby wspomóc radzieckiego sojusznika. Obok prawdziwych bohaterów („Wani”, „Ponurego”, „Góry”), otrzymujemy wzmiankę o tych konspiratorach, których Niemcy złamali („Drewnikowski”, „Motor”). Śmierć Piwnika, rajd Pilcha, ”Ostra Brama”, ”Burza”, Powstanie Warszawskie, Surkonty…

Książka Cichociemni napisana jest żywym, przystępnym językiem. Interesująca narracja nie pozwala nudzić się podczas czytania, choć to przecież ponad 400 stron. W publikacji zamieszczono 32 archiwalne zdjęcia czarno-białe pochodzące z archiwum Stefana Bałuka i znajdujące się w Narodowym Archiwum Cyfrowym. Książkę zamyka wybrana literatura oraz indeks osób. Ładna okładka ze zdjęciem Jana Piwnika „Ponurego” zachęca, aby sięgnąć po tę książkę.

Jeśli chodzi o uwagi, jest w książce kilka literówek. Bardzo widoczny jest błąd w dacie bitwy pod Surkontami na str. 17 (jest 21 czerwca 1944 r., powinno być 21 sierpnia 1944 r.). Zauważyłem również pewną dysproporcję części książki dotyczących np. opisu funkcjonowania „Wachlarza” i działań podczas Powstania Warszawskiego. W pierwszym przypadku autor poświęcił temu zagadnieniu bardzo dużo miejsca, natomiast w przypadku Powstania opis wydaje się jakby specjalnie skrócony. Może to celowe działanie Kacpra Śledzińskiego, który planuje już napisanie drugiej części Cichociemnych, opowiadającej np. m. in. o Stefanie Bałuku i Stanisławie Jankowskim?

Recenzowana pozycja książkowa to bardzo dobra lektura na początek zainteresowania działalnością i walkami polskich dywersantów. Polecam dla osób pragnących poznać tajne historie II wojny światowej, nieznane akcje polskich bohaterów oraz ich niekiedy tragiczne powojenne losy już po wyzwoleniu.

Plus minus

Plusy:

+ w pewnym sensie na nowo odkryty temat

+ przedstawienie kilku postaci bohaterów

+ wartość merytoryczna

+ opis tła historycznego

+ ładne wydanie

Minusy:

- drobiazgi

Tytuł: Cichociemni. Elita polskiej dywersji

Autor: Kacper Śledziński

Wydawca: Znak

Rok wydania: 2012

ISBN: 978-83-240-2191-8

Strony: 440

Oprawa: twarda

Cena: 49,90 zł (z okładki)

Ocena recenzenta: 7/10