„Dzieci Hitlera - losy urodzonych w Lebensborn” Schmitz-Koster Dorothee, Vankann Tristan - recenzja

Lebensborn, owiana mitami jedna z organizacji podległa Heinrichowi Himmlerowi. Jej celem było wspieranie rozwoju rasy aryjskiej. Autorki tej książki dokonały rzeczy w sumie prostej. Opublikowały najciekawsze z szeregu wywiadów z żyjącymi potomkami domów Lebensborn. Tymi, którzy mieli być przyszłością nazistowskich Niemiec. Dowiemy się co robili, kim dziś są i jakie to dla nich ma znaczenie.

Pomysł na tą publikację zatem jest bardzo prosty, ale bardzo trafny. Możemy samodzielnie przeczytać jakie znaczenie dla dziś żyjących, miał fakt urodzenia właśnie w jednym z domów Lebensborn. Autorka przy tym każdy wywiad przedstawia w mniej więcej tej samej formie. Krótkie wprowadzenie, duże zdjęcie osoby, z którą odbywa się rozmowa, następnie przedstawienie życiorysu danej osoby. Co ważne za każdym razem Autorka stara się pokazać w jaki sposób i kiedy „dziecko” dowiadywało się o swoim miejscu urodzenia oraz przedstawić konsekwencje z tym związane. Często było to bardzo późno. Niektórzy do dziś dowiedzieli się bardzo niewiele na temat swojej przeszłości.

Co ciekawe osoby te reprezentują dziś bardzo różny przekrój społeczny, polityczny i religijny. Teoretycznie do domu tej organizacji trafiali tylko sprawdzeni rasowo rodzice, mający zapewnić odpowiedni materiał genetyczny. Sam przegląd losów tych osób dziś, pokazuje jak mało teorie rasowe mają wspólnego z rzeczywistością.

Warto w tym miejscu podkreślić jedno, fakt urodzenia w Lebensborn był związany z tajemnicą. Takie było założenie tej organizacji. Tajemnica ta towarzyszy tym ludziom przez całe życie. Nie wiedzą skąd pochodzą, często nie wiedzą kto jest/był ich ojcem. Brak pewności pochodzenia, zakorzenienia odciska się zwykle dużą traumą. Czasem jeszcze dochodzą nierozwiązane prawa opiekuńcze, co oznacza że dziecko wychowywane jest przez czasem przypadkowe osoby. W innych przypadkach oznacza stygmatyzację bycia „dzieckiem Hitlera„, zrodzonej w jakieś ”rozpłodowej stajni”.

Autorka przy tym swoje wywiady stara się układać w pewne logiczne grupy. Są losy tych którzy dowiedzieli się stosunkowo szybko, są losy tych którzy byli nieślubnymi dziećmi i niechcianymi. Są wreszcie także losy tych nie urodzili się jako Niemcy ale Niemcami mieli się stać – w tym jeden przypadek małej Polki. Jest w końcu także jeden „przypadek„ który nie spełniał kryterium użyteczności rasowej. Mała dziewczynka ”niewarta życia” która wydalona z domu organizacji, zostaje w końcu zabita… Jest to jedyny przypadek kiedy nie ma formalnego wywiadu, nie ma z kim, nie ma też zdjęcia.

Autorka stara się też pokazać jedno. Sam fakt życia, za wszelką cenę, niesie za sobą olbrzymie koszty dla tych osób. Wielka idea zachowania życia, w wykonaniu organizacji teoretycznie stworzonej dla zachowania życia, oznacza często traumę braku zakorzenienia, biurokratyczne przerzucanie papierków, dezorientacje „ocalonej„. Często po prostu brak miłości, której żaden „dom opieki„ nie zapewni. To bardzo ciekawy głos w dyskusji na temat współczesnych form ”walki o życie”.

Jednocześnie książka po pewnym czasie jest nużąca. Przedstawianych historii jest dość dużo i są dość krótkie. Trudno zatem Czytelnikowi naprawdę zdążyć utożsamić się z choć jedną przedstawianą osobą. Jednocześnie rozumiem zamierzenie, by przedstawić jednak szerszą grupę badanych, a nie tylko jeden - dwa wybrane przypadki

Książka bardzo dobrze wydana, ładny papier, spokojna narracja. Zdjęcia danej osoby przy każdym wywiadzie. Na początku nie zwracałem na nie uwagi, później jednak długo wpatrywałem się w twarz na zdjęciu. Twarz z której bardzo wiele można wyczytać.

Plus minus
Na plus:
+ konkretne analizy poszczególnych wychowanków „Lebensborn”

+ interdyscyplinarne podejście

+ zdjęcia

Na minus:
- momentami nużąca (trudność utożsamienia się z poszczególną osobą)

Tytuł: Dzieci Hitlera. Losy urodzonych w Lebensborn
Autor: Dorothee Schmitz-Köster, Tristan Vankann
Wydanie: 2014
Wydawca: Prószyński i Sk
ISBN: 978-83-7961-053-2
Stron: 432
Oprawa: twarda
Cena: ok. 35 zł
Ocena recenzenta: 8,5/10