Wielkanocne zwyczaje w Europie

Wielkanoc to najważniejsze chrześcijańskie Święto, przypadające zawsze w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni Księżyca jest symbolem odradzającego się życia. Polska tradycja jest bogata w liczne obrzędy i zwyczaje. W niniejszym krótkim zestawieniu przyjrzyjmy się, jakie zwyczaje wielkanocne mają mieszkańcy innych krajów.

Austria

Zwyczaje świąteczne w Austrii są nieco inne niż w Polsce. Najbardziej znanym z nich jest szukanie koszyczków wypełnionych słodyczami oraz malowanymi jajami, które odbywa się w niedzielę. Popularna jest również zabawa polegająca na tłuczeniu pisanek. Wygrywa osoba, której jajko pozostanie całe. Od Wielkiej Środy do Wielkiego Piątku odbywają się w całej Austrii misteria pasyjne oraz wystawiane szopki wielkopostne. Ulicami miast i wsi przechadzają się chłopcy z drewnianymi kołatkami mającymi zastępować dźwięk dzwonów, które rozbrzmią dopiero w sobotę. Jak nakazuje tradycja, w Wielki Czwartek obowiązuje ścisły post, obowiązkowo należy jednak zjeść coś zielonego. Wielką atrakcją są jarmarki wielkanocne. Niektóre z nich, jak wiedeński Kalvarienbergmarkt, szczycą się ponad 350-letnią tradycją.

Szwecja

Jednym z sygnałów zbliżających się Świąt są gałązki z ozdobione kolorowymi piórkami (påskris), będące symbolem wielkanocnej palmy. W Szwecji nie ma tradycji obdarowywania się prezentami, jednakże dzieciom daje się jaja wypełnione słodyczami. Najczęściej dostają je od członków rodziny oraz sąsiadów, jeśli zapukają do ich drzwi w stroju czarownicy. Dlaczego akurat w tym przebraniu? Wedle ludowych wierzeń, czarownice siadały na miotle i leciały do Blåkulla, żeby odprawić sabat z diabłem. Wylatywały w Wielki Czwartek a wracały w Wielkanoc. Dlatego dziewczynki przebierają się za czarownice właśnie w czwartek. W Szwecji zwyczaj wysyłania wielkanocnych kartek nie jest szczególnie popularny.

Hiszpania

Wielkanoc jest najważniejszym świętem na Półwyspie Iberyjskim. Od Niedzieli Palmowej aż do Wielkanocy, na ulicach hiszpańskich miast pojawiają się tzw _„pasos^” czyli ogromne platformy, przedstawiające sceny religijne i towarzyszące im zakapturzone twarze grzeszników, pokutujących za całoroczne złe uczynki i niosących ciężkie platformy z posągami świętych. W zależności od regionu sposób obchodów Męki Pańskiej przybiera zupełnie inny charakter. Na północy kraju Święto Wielkanocy obchodzone jest w ciszy i skupieniu, podobnie jak ma to miejsce w Polsce, natomiast południe Hiszpanii świętuje ze znacznie większym przepychem.

Niemcy

Wielki Piątek w Niemczech nie jest dniem ścisłego postu, tak jak jest w polskim zwyczaju. Jest to dzień wolny od pracy, podczas którego odbywają się w Kościołach nabożeństwa, a po nich spotkania z księdzem, w czasie których wspólnie spożywany jest symboliczny posiłek składający się z wody, chleba i wina. Nieznany jest również zwyczaj święcenia pokarmów w Wielką Sobotę. W niektórych częściach Niemiec święcony jest ogień ze świecy paschalnej, którą zabiera się następnie do domu i zapala podczas spożywania posiłków. Przemijającym zwyczajem jest wspólne rodzinne palenie ogniska świątecznego mającego symbolizować pożegnanie zimy i gotowość na przybycie wiosny. W Niedzielę Wielkanocną rozgrywana jest zabawa zwana potocznie szukaniem „zajączka”, podczas której dzieci poszukują ukrytych w ogrodzie lub mieszkaniu małych prezentów, kolorowych jajek lub czekoladowych zajączków. Niemcom nieznany jest również  popularny w naszym kraju śmigus-dyngus i zwyczaj polewania panien wodą w Lany Poniedziałek. U naszych zachodnich sąsiadów świątecznymi dekoracjami są „bukiety wielkanocne”, czyli gałązki o zielonych listkach udekorowane wiszącymi kolorowymi pisankami lub wydmuszkami.

Francja

Wielkanoc w tym kraju nie jest obchodzona tak uroczyście jak w Polsce i traktowana jest bardziej jak wakacje niż wielkie, religijne Święto. Restauratorzy prześcigają się w przygotowaniu wyśmienitych posiłków, a Francuzi, którzy nie wyjechali na urlop poza miasto, spędzają ten czas wśród znajomych. Wielkanocny poranek to wielkie poszukiwanie czekoladowych smakołyków, ukrytych przez rodziców w zakątkach mieszkania czy w ogrodzie. Przez całe święta we francuskich miastach organizowana jest zabawa „Chasse aux oeufs” (Polowanie na jajka).

Bułgaria

Większość Bułgarów jest wyznania prawosławnego. Święta Wielkanocne zaczynają się tydzień przed dniem Wielkiej Nocy w sobotę. Jest to tak zwalany Lazar, Lazarowden lub Lazarowa sobota, która upamiętnia wskrzeszenie Łazarza. Tego dnia dziewczęta ubierają się w tradycyjne kolorowe stroje i wykonują obrzędowe tańce. Panienki, które w bliskiej przyszłości mają brać ślub, wykonują dodatkowo taniec obrzędowy zwany „buenec^”. Wierzy się, że tam, gdzie dziewczęta tańczyły i śpiewały, będzie panował urodzaj. Obchody kolejnego dnia przypominają polską Noc Świętojańską. Po uroczystej mszy w niedzielę przed Wielkanocą (zwaną Cwetnicą lub Wrybnicą), podczas której święci się wianki, nadchodzi czas na „kumiczeneto^”. Dziewczęta idą nad wodę, do której wrzucają wianek, chleb lub bukiecik. Ta, której wianek porwany zostanie najszybciej przez rzekę i wypłynie jako pierwszy, miała jako pierwsza wyjść za mąż. Tego dnia Bułgarzy wybierają się do cerkwi i po liturgii otrzymują święcone gałązki wierzby, z których następnie robi się wianki i dekoruje się nimi drzwi wejściowe do domów. Mają one chronić przed chorobami i nieszczęściami. Gałązki wierzby symbolizują gałązki palmy i oliwy, którymi był witany Chrystus w Jerozolimie.

Tydzień przed Wielkanocą nazywany jest w Bułgarii „strastna sedmica„, co oznacza tzw. tydzień męki, podczas którego nie spożywa się żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym również np. masła i jaj. Według tradycji w Wielki Czwartek nie wykonuje się żadnych ciężkich prac domowych, a w zamian za to maluje się jaja. W piątek zwykły post przekształca się w „srogi„ post. Tego dnia do cerkwi zanosi się kwiaty „gospodni kitki„ (boże bukieciki), które potem się suszy. W Wielką Sobotę  kobiety przędzą wierząc, że dzięki temu przyszły rok będzie urodzajny. Tego dnia idzie się również na cmentarz, kadzi mirrą groby bliskich, a także rozdaje napotkanym ludziom jajka, kozunak i żyto. Wierzy się, że dzięki temu Bóg odpuszcza grzechy winnym. W nocy idzie się do cerkwi i o godzinie 24:00 duchowni ogłaszają, że Chrystus zmartwychwstał. W tym momencie wierni zaczynają stukać się pomalowanymi jajkami. Zgodnie z tradycją jedna osoba wypowiada przy tym „Christos Woskrese!”, a druga odpowiada jej „Wo istina Woskrese”, co możemy przetłumaczyć ”Chrystus zmartwychwstał” – ”Zaprawdę zmartwychwstał”. W Bułgarii popularny jest przedstawiony wcześniej zwyczaj stukania się jajkami, który trwa przez kolejne 40 dni, rozpoczynając od wielkanocnej niedzieli. Tradycyjne jajka wielkanocne są farbowane, przeważnie w odcieniach czerwonych, i dodatkowo umieszczane są na nich ozdoby.