„Polski ruch oporu 1939-1947” - D.G. Williamson - recenzja

Historia polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej jest bardzo często dyskutowanym obszarem w polskiej historiografii. Bardzo ważne pod tym względem są książki pisane przez zagranicznych autorów. Często próbują oni stworzyć bardziej obiektywny obraz wydarzeń niż ten przedstawiany przez nas. David G. Williamson – brytyjski badacz, historyk i wykładowca, specjalizujący się w historii Niemiec w XIX i pierwszej połowie XX wieku i wojskowej historii II wojny światowej próbuje nakreślić losy Polaków stawiających opór Hitlerowi.

Williamson opowiada tragiczną historię polskiego podziemia w okupowanej Europie. Opiera się on na relacji naocznych świadków, którym we wstępie dziękuje za podzielenie się traumatycznymi przeżyciami. Opisuje on formacje polskiego podziemia, które stanowiły największą grupę w ówczesnej Europie. W książce dokonuje oceny działalności i roli Polaków w walce z nazistowskim i radzieckim okupantem. Zatrzymuje czytelnika przy Powstaniu Warszawskim, podczas którego Polacy walczyli ze znacznie większymi siłami niemieckimi. Autor opisuje również dzieje po zakończeniu II wojny światowej i przedstawia walkę Armii Krajowej, aż do zrodzenia się władzy ludowej. Tło historyczne od którego rozpoczyna się książka jest napisane w sposób bardzo dobrze oddający trudne losy Polski na przełomie wieków. Autor odnosi się do mocarstwowości kraju, któremu pozycja została odebrana, zaborów oraz ponownego zagrożenia państwa. Niestety, czyni to bardzo krótko.

W kolejnych etapach historyk nie przywiązuje uwagi do tworzenia się podziemnej armii oraz sporów, jakie wówczas się toczyły. Pozytywnie można ocenić poruszane wątki związane z rządem na emigracji. Autor bardzo umiejętnie przedstawia różne tematy m.in. Armii Ludowej, wywiadu AK, podziemia żydowskiego oraz prześladowań ze strony władz komunistycznych. Oczywiście, nie jest to obszerne studium, ponieważ publikacja liczy ok. 360 stron jednak może ona pomóc w usystematyzowaniu bądź ogólniejszym zapoznaniem się z tematem. Stanowi ona bardzo dobry przyczynek dla osób nie znających historii tego okresu. Choć ma ona charakter bardziej popularnonaukowy, to i tak stanowi przedstawienie polskiej wersji wydarzeń na zachodzie. Każda tego typu publikacja będzie przyczyniać się do rozszerzenia informacji o losie Polski i Polaków i budować świadomość historyczną na świecie.

Pozycja jest ubogacona cytatami oddającym atmosferę tamtego okresu. Bardzo dobrze się ją czyta. Jest płynnie napisana. Posiada dużą czcionkę i jest wyjątkowo przejrzysta. Dodatkowym atutem jest twarda bardzo ładna okładka i dobrze sklejone kartki. Książka napisana bardziej dla zachodniego czytelnika. Polski czytelnik dzięki tej pozycji może zapoznać się z oceną wydarzeń przedstawianych przez angielskiego badacza. Warto zwrócić uwagę na daty w tytule rozciągające okres badań jeszcze po zakończeniu II wojny światowej. Na końcu jest przedstawiony wykaz źródeł, który obejmuje publikacje w języku angielskim oraz zbiory Imperial War Museum i oraz The National Archives w Londynie, Studium Polski Podziemnej oraz Instytutu Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie. Książka zawiera mapy oraz czarno białe zdjęcia. Możemy również spotkać literówki oraz błędnie zapisane nazwy miast. Minusem jest próba skrócenia tematu do książki o małych obszarach oraz pozbawienie jej przypisów.

Podsumowując, jest to dobrze napisana książka, która spełnia swoją rolę, jakim jest przedstawienie polskiego ruchu oporu w latach 1939-1947 angielskim czytelnikom. Jej wydźwięk jest pozytywny i wskazuje ona na heroizm swoich bohaterów. Nie jest to jednak dzieło specjalistyczne.

Plus/minus

Na plus:

+ temat i pomysł na książkę

+ przedstawienie sytuacji do roku 1947

+ porządne, ładne wydanie

Na minus:

- wybiórcze podejście do tematu, przynajmniej w kwestii Polski

- brak przypisów

- brak odwołań do polskich publikacji

- brak recenzji naukowej

- literówki i błędne nazwy polskich miast

Tytuł: Polski ruch oporu 1939-1947

Autor: David G. Williamson

Wydawca: REBIS

Rok wydania: 2015

ISBN: 978-83-7818-708-0

Strony: 363

Oprawa: twarda

Cena: 47,90 zł

Ocena recenzenta: 7/10