Historia pieniądza i kredytu

Od kiedy ludzie w wyniku postępu cywilizacyjnego zaczęli gromadzić dobra materialne i handlować nimi nieuniknionym było pojawienie się uniwersalnego środka wymiany dóbr, umożliwiającego prostą realizację przeróżnych transakcji w sposób bardziej rzetelny i sprawiedliwy od barteru. Tak pojawił się pieniądz.

Tetra - revers

Chronologicznie pierwszym środkiem sprawnej wymiany handlowej uwzględniającej interesy wszystkich zainteresowanych nią stron był tak zwany pieniądz pierwotny, czyli stosunkowo trwałe i podzielne dobra konsumpcyjne o wartości na tyle dużej i stałej, by pełnić rolę pośrednika. Towarem takim była chociażby sól, choć używano do tego także cennych futer czy zboża. Niestety, każdy z tych towarów miał swoje wady – futra były zbyt słabo podzielne (wszak co komu po kilku centymetrach kwadratowych futra?) a zboże w zależności od pory roku zmieniało swoją wartość. Efektem niedostatków tych środków wymiany było zastosowanie metali. Ich trwałość i podzielność okazała się być decydująca dla dalszego rozwoju pieniądza.

Głównym problemem, z jakim musieli zmierzyć się pierwsi handlarze posługujący się metalami jako środkiem płatniczym był brak ujednoliconego systemu miar i wag. Powodowało to niejednokrotnie duże rozbieżności pomiędzy krajami czy nawet miastami jednej prowincji. Problematyczny był także transport ciężkich sztab czy brył kruszców. Rozwiązaniem stało się dzielenie sztab do postaci kulek, które później, jako potwierdzenie ich rzeczywistej wartości, zaczęto opatrywać pieczęciami władców. Tak powstały monety. Były one początkowo wykonywane ze stopów różnych metali, z czasem system ten wyewoluował w stronę użytkowania monet bitych z jednego metalu, najczęściej złota i srebra.

Powszechnie za twórców monet uznaje się Fenicjan, starożytny lud kupiecki żyjący w basenie Morza Śródziemnego. Dzięki silnemu porozumieniu miast – Tyru, Sydonu, Byblos, Kartaginy, Tangeru, Malaki, Melitty i innych – udało im się stworzyć system wymiany handlowej ze wszystkimi państwami ówczesnego świata oparty na pieniądzu i zapewniający olbrzymie dochody. Jednak najnowsze badania wskazują, że pierwsze monety stworzyły ludy greckie. Potwierdza to znalezisko bryłki z elektrum (stopu złota i srebra) z VII wieku p.n.e. pochodzącej z Efezu. Z tego samego okresu pochodzą artefakty z Lidii i Argolidy. Nie zmienia to jednak faktu, że Fenicjanie rozpowszechnili pieniądz i wynaleziony przez siebie alfabet fonetyczny w ówczesnym świecie i w ten sposób złożyli podwaliny pod późniejszy rozwój cywilizacji oparty o słowo pisane i pieniądz. Na drugim końcu świata – w Chinach – pieniądz metalowy zastąpił muszelki karui w IV wieku p.n.e.

Rozwój pieniądza nastąpił bardzo szybko. Dzięki niebywale rozwiniętej sieci handlowej Fenicjan wynalazek ten rozpowszechnił się na całym świecie i był ustawicznie rozwijany. Jednocześnie pieniądz zaczął pełnić nie tylko funkcję płatniczą, ale także stał się symbolem władzy i tworzenia poczucia wspólnoty państwowej dzięki wybijanym na nim podobiznom rządzących. Okazało się także, że jest doskonałym sposobem udzielania pożyczek.

Banknot Chiński z XI wieku

Średniowiecze było okresem szybkiego rozwoju handlu i technik bicia monet. Prawo produkcji pieniędzy stało się regalium władcy, chociaż bywało, że odstępowano je np. duchowieństwu. Gwałtowny rozwój, duża ilość podmiotów wytwarzających monety, łatwość ich podrobienia oraz manipulacje przy zawartości kruszcu spowodowały, że trudno było nawiązać uczciwą wymianę handlową. Wtedy to zaczęli pojawiać się w Europie kupcy pieniądza, świadczący usługi wymiany walut. Z kolei problem przewozu bogactw niebezpiecznymi drogami średniowiecznego świata rozwiązali złotnicy i pierwsi bankierzy w prosty sposób – dzięki sieci wzajemnych powiązań umożliwili swoim klientom wpłacenie pieniędzy kruszcowych u siebie i wypłacenie ich gdziekolwiek indziej dzięki wystawionemu kwitowi depozytowemu. Pierwszy bank powstał w Wenecji w 1156 r., rozpoczynając rozwój zinstytucjonalizowanej gałęzi usług finansowych i kredytowych w średniowiecznej Europie.

W tym samym czasie pieniądz i kredyt stały się obiektem refleksji filozoficznej. Święty Tomasz z Akwinu dopuścił zajmowanie się handlem i pożyczką przez chrześcijan, pod warunkiem uzyskiwania godziwego zysku, przez co rozumiał taki zysk, który nie rujnuje klienta. W następnych wiekach kolejni myśliciele – filozofowie, politycy i ekonomiści – będą rozważać wszelkie aspekty funkcjonowania pieniądza w świecie. Do najsłynniejszych przejdzie Mikołaj Kopernik, który w XVI w. w Rozprawie o urządzeniu monety sformułuje prawo psucia pieniądza.

Około X wieku w Chinach pojawił się pierwszy banknot, a w Europie stało się to dopiero w XVII wieku. Wprowadzenie pieniądza papierowego było bezpośrednim wynikiem wystawiania przez złotników i bankierów kwitów depozytowych i częstego ich używania do wzajemnych rozliczeń z racji większej wygody posługiwania się nimi. Państwa zaakceptowały oficjalnie ideę pieniądza papierowego i zarezerwowały sobie wyłączne prawo do jego produkcji. Pieniądz papierowy pozbawiony poparcia w kruszcu umożliwia elastyczne kreowanie polityki finansowej państwa, co w pewnych okolicznościach, może doprowadzić do krachu, którego najlepszymi przykładami są wielkie kryzysy okresu międzywojennego – hiperinflacja w Republice Weimarskiej 1918-1924 czy Czarny Wtorek 29 października 1929 r. na Nowojorskiej Giełdzie Papierów Wartościowych.

Powstanie Internetu umożliwiło przeniesienie operacji finansowych do świata wirtualnego. Upowszechnienie dostępu do wszechświatowej sieci pozwoliło na kontrolowanie konta bankowego każdemu człowiekowi, który zawarł umowę na taką usługę ze swoim bankiem.  Efektem tego było także wprowadzenie do masowego użytku kart płatniczych, nazywanych także pieniądzem plastykowym. Ciekawostką są płatności SMS, szczególnie popularne w Afryce. Ostatnio coraz dynamiczniej rozwija się rynek bankowości mobilnej, realizowanej z urządzeń przenośnych z dostępem do Internetu.

Wprowadzenie bankowości elektronicznej i mobilnej ułatwiło nie tylko wydawanie pieniędzy, ale także ich pożyczanie. Żmudne procedury weryfikacji i żyrowania powszechne jeszcze w ubiegłym wieku zostały uproszczone. Klient może otrzymać pieniądze już w kilkanaście minut od złożenia wniosku! Mając na względzie przytłaczającą ilość ofert tego typu zdecydowaliśmy się pomóc konsumentom pożyczek i poszerzyć ofertę naszej porównywarki ofert PADO24. Nasza porównywarka szybkich pożyczek i kredytów PADO24 z pewnością pomoże wszystkim tym, którzy choć bez świadomości wielkiej i ciekawej historii pieniądza, potrzebują szybkiej gotówki.