Kwartalnik „Wyklęci” nr 1 (5) 2017 red. nacz. K. Rajski - recenzja

Dokładnie rok temu ukazał się pierwszy numer kwartalnika „Wyklęci”. Jego pomysłodawca i twórca, Kajetan Rajski, znakomicie wstrzelił się w rosnącą popularność dotyczącą powojennej historii Polski oraz zainteresowanie Żołnierzami Wyklętymi. Eksperyment z czasopismem obejmującym wyłącznie tematykę Niezłomnych - Wyklętych musiał się udać. Właśnie w rękach trzymam już piąty numer tego historycznego periodyku, ukazującego się dziś w niebagatelnym nakładzie 6300 egzemplarzy.

Redaktor naczelny kwartalnika Kajetan Rajski urodził się w 1994 r. Jest studentem prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie (Collegium Joanneum). Zajmuje się historią, dziennikarstwem i publicystyką. Jest autorem kilku książek o tematyce religijnej oraz dwóch tomów pracy Wilczęta. Rozmowy z dziećmi Żołnierzy Wyklętych. Za prowadzoną działalność został odznaczony Medalem Ignacego Jana Paderewskiego przez Stowarzyszenie Weteranów Armii Polskiej w Ameryce.

Każdy z kolejnych numerów kwartalnika ma podobny układ tematyczny. Stałą częścią czasopisma jest blok zatytułowany „Myśmy rebelianci…„ – poświęcony ogólnie Żołnierzom Wyklętym. W kolejnych numerach powtarzają się również rozdziały: „Ze wspomnień rodzinnych„, „Ku Waszej pamięci Żołnierze Wyklęci„, „Nie tylko w Polsce” i ”Varia”. Najważniejszą częścią każdego numeru jest jednak temat przewodni, który otwiera całe czasopismo. W pierwszym numerze był to mjr Zygmunt Szendzielarz ”Łupaszka” i 5. Wileńska Brygada AK. W następnych kwartalnikach roku 2016 tematami przewodnimi były kolejno: najwytrwalsi z Wyklętych walczący do końca w latach 1956–1963, Żołnierze Wyklęci na ziemi lubawskiej i młodzieżowe organizacje konspiracyjne 1944–1956.

Głównym wątkiem najnowszego numeru kwartalnika są cichociemni i ich walka z nowym, komunistyczno-sowieckim zniewoleniem Polski. Na początku czasopisma możemy zapoznać się z tekstem Łukasza Górki omawiającym historię znaku spadochronowego cichociemnych. W następnym artykule Kamil Janczarek opowiada o legendarnym żołnierzu ppłk. Macieju Kalenkiewiczu „Kotwiczu„, który zginął, walcząc do końca z obławą NKWD na polskiej Nowogródczyźnie w sierpniu 1944 r. Krzysztof A. Tochman (znawca tematyki i autor wielu książek o cichociemnych) przedstawia nam natomiast ważną postać niezłomnego żołnierza i kuriera WiN Adama Boryczki. Losy mjr. Bolesława Kontryma ”Żmudzina” możemy prześledzić w niezwykle interesującym tekście Tadeusza Płużańskiego. Warto przez moment pochylić się nad tym bohaterem.

Bolesław Kontrym „Żmudzin„ był przedwojennym policjantem, który ścigał m.in. komunistów w Białymstoku. W czasie wojny przedostał się na Zachód, walczył pod Narwikiem, a w 1942 r. wrócił do kraju zrzucony na spadochronie. Działał na wschodzie w „Wachlarzu„ oraz w okupowanej Warszawie. Brał udział w powstaniu warszawskim, w czasie którego dowodził kompanią, a następnie batalionem w Śródmieściu-Południe. Po upadku powstania trafił do niemieckiej niewoli, a kiedy przyszło wyzwolenie, znalazł się w 1. DPanc gen. Maczka. Po zakończeniu wojny Bolesław Kontrym zdecydował się na powrót do kraju, bowiem gwarancję wolności i bezpieczeństwa zdawał się zapewniać jego rodzony brat – generał w komunistycznej armii. Po przyjeździe do Polski „Żmudzin„ nie przejawiał żadnej konspiracyjnej czy politycznej działalności, ale i tak „parasol ochronny” trwał zaledwie 1,5 roku. Po aresztowaniu „Żmudzina” zniknął też jego brat generał, wezwany nagle do Moskwy (zmarł tam w niejasnych okolicznościach). Kontrym po długim i ciężkim śledztwie został skazany na karę śmierci, a wyrok wykonano na początku 1953 r. To jedna z wielu ofiar komunistycznych zbrodni. Reżimowe represje nie ominęły innych bohaterów cichociemnych, ukazanych na łamach kwartalnika: Adama Trybusa ps. „Gaj”, Mariana Gołębiewskiego ps. „Ster”, Hieronima Dekutowskiego ps. ”Zapora”, Andrzeja Czaykowskiego ps. ”Garda”.

Oprócz materiałów bezpośrednio związanych z tematem przewodnim w czasopiśmie odnajdujemy niemniej interesujące teksty dotyczące np. innych bohaterów konspiracji antykomunistycznej, w tym m.in.: Jana Wosia „Jerzego„, Stanisława Karlińskiego „Burzy„, Stanisława Panka „Rudego„, Antoniego Fryszkowskiego „Rysia” i Aleksandra Arkuszyńskiego „Maja”. Bardzo ciekawymi artykułami są teksty Andrzeja Józefowicza-Chmielewskiego o Konfederacji Obrony Wiary i Ojczyzny, Kajetana Rajskiego o komunistycznych represjach prowadzonych względem rodziny Józefa Jachimka ”Stalina” oraz Tomasza Greniucha o ubeckiej prowokacji przeprowadzonej przeciwko grupie partyzantów ”Wołyniaka”.

Po zapoznaniu się z materiałem zamieszczonym w najnowszym numerze kwartalnika „Wyklęci„ muszę przyznać, że w żaden sposób się nie zawiodłem. Teksty zawarte w publikacji są niezwykle ciekawe i wciągające nie tylko dla osoby pragnącej dopiero poznać dzieje Wyklętych, ale również dla historyka od dawna zainteresowanego tym tematem. W każdej kolejnej odsłonie czasopisma czytelnik otrzymuje wiele nowych artykułów, zdjęć archiwalnych i skanów dokumentów, okraszonych bieżącymi wiadomościami o upamiętnieniu heroicznych zmagań polskich bohaterów. Jednym słowem – najnowszy numer „Wyklętych„ to ogrom informacji dotyczących życia i walki Żołnierzy Niezłomnych. Całość – zamknięta w miękką okładkę, zaopatrzona w piękne zdjęcie z pogrzebu „Inki” i ”Zagończyka” wraz z przystępną ceną (24,90 zł przy objętości 270 str. to naprawdę niewiele) – prezentuje się niezwykle ciekawie i atrakcyjnie. Szczerze polecam.

Plus minus:

Na plus:

+ jedyne takie czasopismo na rynku, opowiadające tylko i wyłącznie o Żołnierzach Wyklętych

+ odkrywanie prawdy o polskich bohaterach, niekiedy tych nieznanych

+ zaproszenie do współpracy wielu historyków, dziennikarzy, regionalistów i pasjonatów historii

+ różnorodność tematów artykułów i stylów autorskich

Na minus:

brak

Tytuł: Ogólnopolski Kwartalnik poświęcony Żołnierzom Wyklętym „Wyklęci” Nr 1(5) styczeń–kwiecień 2017

Autorzy: Kajetan Rajski (red. nacz.), Krzysztof A. Tochman, Tadeusz Płużański, Mariusz Solecki, ks. Jarosław Wąsowicz SDB, Tomasz Greniuch, Dariusz Rogut

Wydawca: Miles

Rok wydania: 2017

ISSN: 2450-4874

Liczba stron: 270

Okładka: miękka

Cena: 24,90 zł

Ocena recenzenta: 9/10

^{REDAKCJA MERYTORYCZNA: Adrianna Szczepaniak}

^{KOREKTA: Edyta Chrzanowska}