10 ciekawostek o Muradzie IV

Murad IV należał do grona wybitnych władców osmańskich. Swoją determinacją udało mu się wskrzesić świetność imperium. Dzięki surowym zakazom przywrócił ład i porządek na ulicach miast. Jego wysiłek został jednak zaprzepaszczony przez następców, którzy nie byli w stanie zarządzać tak olbrzymim imperium.

Murad IV

1. Książę Murad przyszedł na świat w 1612 r. jako syn ówczesnego sułtana Ahmeda I i sułtanki Kösem. Był trzeci w kolejce do tronu, po księciu Osmanie oraz Mehmedzie, dlatego nie miał zbyt dużych szans na przejęcie władzy. Dzięki działalności jego matki Kösem, chcącej zapewnić bezpieczeństwo swoim synom, ojciec Murada wprowadził w państwie osmańskim zasadę senioratu, w której władzę miał przejmować najstarszy z rodu Osmanów. Ojciec przyszłego sułtana umiera w 1617 r., a rządy po nim na krótki okres przejmuje jego brat, Mustafa, a następnie syn Ahmeda i Mahfiruz, Osman.

2. Obejmując władzę w 1623 r., miał zaledwie 11 lat. Regencję w jego imieniu sprawowała matka, sułtanka Kösem. Okres jej regencji to czasy chaosu, korupcji oraz spustoszenia skarbu państwa.

3. Murad obejmuje samodzielne rządy prawie po dziesięciu latach regencji swojej matki. Rozpoczyna je od egzekucji własnego szwagra, a zarazem Wielkiego Wezyra, Topala Recepa Paşy. W czasie samodzielnych rządów udaje mu się przywrócić świetność imperium osmańskiego.

4. Chcąc zapewnić ład i porządek w imperium, wprowadza surowe prawa, m.in. zakaz spożywania alkoholu, palenia tytoniu oraz włóczenia się po nocach. Przywraca dyscyplinę wśród janczarów i spahisów.

5. Niezwykle interesującą postacią podczas jego rządów był Hezârfen Ahmed Çelebi, czyli słynny osmański lotnik. Według ówczesnych relacji historycznych odbył swój lot w latach 1630–1632. Te niezwykłe wydarzenia miał obserwować sam sułtan Murad. Na skonstruowanych przez siebie skrzydłach Çelebi przeleciał z wieży Galata przez Bosfor, czyli łącznie aż 3,5 kilometra. Sułtan, będąc pod wrażeniem jego wyczynu, nagrodził go woreczkiem złotych monet, jednak z powodu intryg słynny lotnik został zesłany do Algierii, gdzie zmarł w 1640 r.

6. W czasach Murada IV żył i tworzył podróżnik turecki, czyli Evliya Çelebi. Był on autorem Księgi podróży (Sejahatname), gdzie opisywał zwyczaje oraz historię krain i państw, które zwiedził, ale również tych, których nie widział na oczy.

Sułtanka Kösem / licencja CC BY-SA 4.0

7. Syn Kösem podczas swoich rządów odbył dwie wyprawy wojenne na Persję Safawidów. Pierwsza z nich została nazwana rewańską – podczas niej zabezpieczył Anatolię Wschodnią. Natomiast druga wyprawa na Persję zakończyła się zdobyciem Bagdadu w 1638 r., odebranego Osmanom w 1622 r. Ciekawy jest również fakt, iż podczas panowania sułtana Murada jego stosunki z Polską nie były zbyt dobre. W 1632 r. próbował bezskutecznie zawiązać koalicję z Rosją przeciw naszej ojczyźnie.

8. Mimo obowiązującego prawa o zniesieniu bratobójstwa, skazał na śmierć dwóch swoich braci. W 1635 r. z jego rozkazu zamordowano księcia Bayezida oraz Sulejmana, natomiast w 1638 r. księcia Kasima. Na łożu śmierci wydał rozkaz zabicia swojego brata Ibrahima, jednak ten wyrok nie został wykonany, ponieważ obawiano się o przyszłość dynastii oraz państwa, bowiem Ibrahim był ostatnim żyjącym męskim potomkiem Osmanów. Główną małżonką sułtana była sułtanka Ajsze. Niestety wszyscy synowie władcy umarli w młodym wieku. Niektóre źródła podają informację, że były to celowe działania sułtana, ponieważ chciał doprowadzić do upadku rodu Osmanów.

9. Murad IV umiera w 1640 r. na marskość wątroby. W czasie swojego krótkiego życia często nadużywał alkoholu.

10. Po śmierci padyszacha władzę obejmuje jego brat – Ibrahim, który jako chory psychicznie władca doprowadza imperium na skraj upadku.

Bibliografia:

1. Abrahamowicz Z. (red.), Księga podróży Ewliji Czelebiego, Warszawa 1969.
2. Peirce L., The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University 1993.
3. Reychman J., Historia Turcji, Warszawa 1973 r.

Źródła internetowe:

1. https://www.tureckieopowiesci.com/troche-historii/hezarfen-ahmed-celebi

Czytaj także:

• Imperium Osmańskie w czasach sułtanki Kösem
• Roksolana (Hürrem). Słowiańska ulubienica sułtana Sulejmana Wspaniałego
• Sulejman Wspaniały. Zagroził chrześcijaństwu i był twórcą potęgi Imperium Osmańskiego
• 10 faktów o sułtance Kösem
• Kösem. Wielka miłość sułtana
• Mihrimah – słońce i księżyc sułtana Sulejmana
• Valide Sultan – najwybitniejsze sułtanki
• Władza w Imperium Osmańskim
• „Złota klatka” – narzędzie do produkcji szalonych sułtanów

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak
Korekta: Jagoda Marek}