„Dwukrotnie więcej”. Przedstawiono nowe ustalenia dotyczące niemieckich obozów jenieckich w Laponii

Obozów było dwukrotnie więcej, niż dotychczas zakładano – do takich wniosków doszli naukowcy prowadzący prace na północy Finlandii, gdzie w czasie II wojny światowej III Rzesza przetrzymywała i zmuszała do pracy jeńców wojennych. Do niedawna sądzono, że w Laponii znajdowało się około 100 niemieckich obozów jenieckich. Badania dowiodły natomiast, że ich rzeczywista liczba wynosiła niemal 200.

Do nowych faktów udało się dotrzeć badaczom z uniwersytetów w Helsinkach i Oulu, którzy od sierpnia prowadzą prace wykopaliskowe na obszarze pomiędzy miejscowościami Kaamanen oraz Inari, w fińskiej Laponii. Obecne badania archeologiczne są pierwszymi prowadzonymi na tym obszarze.

Trwałe ślady butów osadzonych

Dotychczasowa wiedza na temat obozów jenieckich III Rzeszy na terenie Laponii ograniczała się jedynie do informacji na temat narodowości jeńców – byli to gównie obywatele Związku Radzieckiego, choć do pracy przy wyrębie lasów i  budowie dróg na północy Finlandii trafiały również osoby innych narodowości. Tożsamość więźniów nie jest do dziś znana. Obozy jenieckie istniały i działały do roku 1944, kiedy zostały zniszczone przez wycofującą się na terytorium Norwegii armię niemiecką.

Oule Seitsonen z Uniwersytetu Helsińskiego, który badania w Laponii prowadzi od 2009 roku, powiedział, że dzięki prowadzonym pracom archeologicznym udało się odnaleźć około 100 nowych miejsc obozowych, o których wcześniej nie wiedziano.

Na obszarach, na których prowadzone są wykopaliska udało się odnaleźć wiele pozostałości po istniejących tam kiedyś obozach. Puszki po konserwach, naczynia, akcesoria wojskowe oraz resztki ubrań są często odnajdowanymi pomiędzy Kaamanen i Inari śladami istniejących tam obozów. Najistotniejszym dowodem funkcjonowania obozów jenieckich, jak podkreśla Seitsonen, są natomiast pozostałości butów wykonywanych ręcznie przez więźniów.

Pomimo nowych faktów, które rzucają nieco światła na kwestię niemieckich obozów w Laponii, w dalszym ciągu wiele pozostaje niewiadomą. Oficjalna liczba przebywających w nich więźniów dotychczas oparta jest na szacunkach historyków, którzy wskazują na liczbę około 30 tys. osadzonych, spośród których wielu zmarło w wyniku głodu i wycieńczenia. Szczątków odnalezionych jeszcze nie zbadano, natomiast miejsca pochówku wielu innych nie zostały dotychczas odkryte. 

Wojna kontynuacyjna

Niemieckie obozy jenieckie na terenach północnej Finlandii budowane były w okresie wojny kontynuacyjnej, toczącej się miedzy Finlandią i Związkiem Radzieckim w latach 1941-1944. Celem Finlandii było odzyskanie terytoriów utraconych w trakcie wojny zimowej z lat 1939-1941. Choć oficjalnie Finlandia nie weszła w sojusz wojskowy z III Rzeszą, udostępniła jej terytorium na północy kraju w celu przeprowadzenia ofensywy w kierunku strategicznego portu w Murmańsku.

Niemiecki zakamuflowany bunkier nieopodal Rovaniemi, Domena Publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=13316930