Szukasz skarbów bez pozwolenia? Teraz możesz popełnić przestępstwo

Od 1 stycznia tego roku każdy kto bez pozwolenia poszukuje w Polsce skarbów musi liczyć się z odpowiedzialnością karną bowiem zmieniła się kwalifikacja prawna tego czynu z wykroczenia na przestępstwo.

Wczesnośredniowieczne grodzisko w Kłodnicy, gm. Wilków, woj. Lubelskie w trakcie badań wykopaliskowych prowadzonych przez archeologów z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN / fot. Lukasz Miechowicz, CC-BY-SA 4.0

Czym jest zabytek?

Zgodnie z Ustawą z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania wymaga pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Zabytkiem jest nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. W szczególności zabytkiem ruchomym mogą być: dzieła sztuki. numizmaty, materiały biblioteczne, militaria, ordery, rękodzieło itp.

Osobna definicja dotyczy zabytku archeologicznego, który jest zabytkiem nieruchomym, będącym powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem.

Nagroda

W przypadku zabytku archeologicznego nagroda przysługuje wyłącznie za przypadkowe znalezienie. Natomiast w kwestii zabytku niearcheologicznego na podstawie art. 11 Ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych w przypadku gdy rzecz znaleziona jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym i stała się własnością Skarbu Państwa, znalazcy przysługuje nagroda. Nie jest przy tym wymaga przypadkowość odkrycia.

Odpowiedzialność karna

Jednakże od 1 stycznia tego roku poszukiwanie zabytku potocznie nazywanego skarbem jest karalne. Zgodnie z art. 109 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Jak uzyskać pozwolenie?

By uniknąć odpowiedzialności karnej należy uzyskać pozwolenie. Tryb i przesłanki formalne do uzyskania pozwolenia zostały zawarte w Rozporządzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków.