„Konferencja w Wannsee” – P. Longerich – recenzja |
Wannsee jest dzielnicą Berlina, o której wielu by nie usłyszało, gdyby nie pewne znamienne wydarzenie. Tam właśnie w styczniu 1942 r. odbyła się konferencja z udziałem prominentnych polityków Trzeciej Rzeszy, której tematem było „ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej”. Postanowienia tego spotkania oznaczały dla większości Żydów jedno – śmierć.
Nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazała się książka poświęcona temu wydarzeniu. Jej autorem jest Peter Longerich, twórca monumentalnych biografii Hitlera, Goebbelsa oraz Himmlera. Nie będę się rozpisywał szerzej o samym autorze, gdyż jego sylwetkę nakreśliłem w recenzji biografii Adolfa Hitlera1.
W miejscu, gdzie podjęto decyzję o fizycznej eksterminacji narodu żydowskiego, obecnie znajduje się muzeum – Dom Konferencji w Wannsee. Z okazji 70. rocznicy wydarzenia odbyła się tam konferencja tematyczna, podczas której przedyskutowano podstawowe tezy recenzowanej publikacji.
Niemieckie wydanie książki Longericha miało miejsce w 2016 r., a więc polskie jest spóźnione o dwa lata. Nie wpływa to jednak na aktualność tez w niej zawartych. Tym bardziej że podstawowym, acz nie jedynym, materiałem źródłowym publikacji jest protokół z nazistowskiego spotkania.
Autor dokonał podziału książki na trzy rozdziały, prolog i podsumowanie. Całość uzupełniają: wykaz skrótów, bibliografia oraz umieszczone na końcu książki przypisy. Jak to zazwyczaj bywa u Longericha, materiał źródłowy jest bardzo obfity. W sumie bibliografia oraz przypisy zajmują niemal 1/4 objętości publikacji. Minusem tych ostatnich jest to, że są zamieszczone na końcu książki.
W prologu autor koncentruje się na przedstawieniu miejsca spotkania oraz zaproszonych gości. Pierwszy rozdział jest krótkim nakreśleniem nazistowskiej polityki wobec Żydów, od momentu dojścia NSDAP do władzy aż do konferencji. Drugi opisuje przebieg konferencji, nakreśla podjęte na niej decyzje oraz analizuje pod kątem prawnym sytuację Żydów. Ostatni rozdział to już opis skutków konferencji.
Niewątpliwą zaletą książki jest zamieszczenie zdjęć protokołu, wraz z jego tłumaczeniem na język polski. Minusem jest to, że nie zamieszczono żadnych innych zdjęć.
Podsumowując, książka Longericha daje czytelnikowi obraz tragicznej sytuacji Żydów w nazistowskim systemie prawnym. Napisana jest płynnym i przystępnym językiem. Pomimo iż jest to pozycja naukowa, jej przeczytanie nie będzie stanowiło problemu nawet dla czytelnika mniej zorientowanego w temacie.
Plus minus:
Na plus:
+ podjęta tematyka
+ płynna narracja
+ czytelny układ książki
+ obfita bibliografia
+ skany dokumentów
Na minus:
- przypisy na końcu książki
- brak zdjęć
Tytuł: Konferencja w Wannsee
Autor: Peter Longerich
Wydawca: Prószyński i S-ka
Rok wydania: 2018
ISBN: 978-83-8123-134-3
Liczba stron: 230
Okładka: twarda
Cena: 39,90 zł
Ocena recenzenta: 8,5/10
Redakcja merytoryczna: Marcin Petrynko
Korekta: Klaudia Orłowska
- Recenzja dostępna pod adresem: https://historia.org.pl/2018/01/30/hitler-biografia-p-longerich-recenzja/ [↩]
Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Opinie i ocena zawarte w recenzji wyrażają wyłącznie zdanie recenzenta, nie musi być ono zgodne ze stanowiskiem redakcji. Z naszą skalę ocen i sposobem oceny możesz zapoznać się tutaj. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanej recenzji, by to zrobić wystarczy podać swój nick i e-mail. O naszych recenzjach możesz także porozmawiać na naszym forum. Na profilu "historia.org.pl" na Facebooku na bieżąco informujemy o nowych recenzjach. Możesz także napisać własną recenzję i wysłać ją na adres naszej redakcji.
„W miejscu, gdzie podjęto decyzję o fizycznej eksterminacji narodu żydowskiego, obecnie znajduje się muzeum – Dom Konferencji w Wannsee.” To cytat z recenzji, który powtarza mit wymyślony na Zachodzie. Że niby od tej konferencji zaczęło się niemieckie ludobójstwo na narodzie żydowskim. A przecież masowa, systematyczna eksterminacja Żydów zaczęła się wcześniej - bezpośrednio po agresji hitlerowskich Niemiec na ZSRR. Zaraz po zajęciu kolejnych miejscowości oddziały specjalne rozstrzeliwały ludność żydowską. Liczba ofiar poszczególnych egzekucji - to od kilkuset osób do kilkudziesięciu tysięcy (Kijów - Babi Jar: 33 771 Żydów). To wszystko w roku 1941. Konferencja w Wannsee nie dotyczyła rozpoczęcia, ale usprawnienia eksterminacji Żydów. Szkoda, że polscy historycy bezkrytycznie powtarzają mit o tym, jakoby konferencja w Wannsee zainicjowała Holocaust.
Tylko że po konferencji w Wannsee nie pozostał żaden pisany dokument i wszystkie postanowienia były ustne. Pewnie istotnie chodziło o usprawnienie bo chyba tam zreorganizowano Einstatzgruppen. Ale też po tej konferencji zaczęto likwidować getta i chyba po tej konferencji zaczęła się masowa eksterminacja w obozach zagłady: Sobiborze, Chełmnie, Treblince, Auschwita, Majdanku.