„Zawisza Czarny. Wielka wojna” – S. Jędrusiak – recenzja

Wielką wojnę z zakonem krzyżackim kojarzy się przede wszystkim z jej najważniejszą bitwą, rozegraną 15 lipca 1410 r. na polach pod Grunwaldem. Działania wojenne rozpoczęły się jednak znacznie wcześniej, a jednym z ich uczestników był Zawisza Czarny, który w oczach współczesnych uchodził za wzór wszelkich cnót. Czy rzeczywiście tak było?

W 2017 r. wydawnictwo Bukowy Las zapoczątkowało cykl wydawniczy traktujący o najsłynniejszym polskim rycerzu – Zawiszy Czarnym z Garbowa herbu Sulima. W tym roku ukazał się trzeci tom tego tryptyku – Zawisza Czarny. Wielka wojna.

Autor recenzowanej pozycji to pochodzący ze Śląska, a mieszkający obecnie w Krakowie Szymon Jędrusiak. Z wykształcenia jest iberystą, co zaowocowało przetłumaczeniem na język polski Historii Hiszpanii, będącej dziełem historyków z tego kraju1. Jego drugą pasją oprócz lingwistyki jest historia. Swoją przygodę z tą dziedziną humanistyki rozpoczął właśnie książkami o Zawiszy Czarnym.

Jak już wspomniałem wyżej, Zawisza Czarny. Wielka wojna jest trzecim tomem trylogii o polskim rycerzu. Pierwsze dwa: Zawisza Czarny. Aragonia oraz Zawisza Czarny. Droga do króla opowiadają o jego wcześniejszych losach. Okładka przekonuje, że swoją przygodę z Zawiszą Czarnym można rozpocząć od dowolnej książki z cyklu. Czy aby na pewno?

Niewątpliwą zaletą recenzowanej pozycji jest umieszczenie na jej końcu krótkich not biograficznych postaci występujących w poprzednich częściach. Taki zabieg ma ułatwić lekturę tym czytelnikom, którzy nie mieli ich w rękach. Moim zdaniem, mimo tego zabiegu, najlepiej byłoby jednak rozpocząć czytanie od początku. Taka droga pozwoli czytelnikom lepiej poznać głównego bohatera, a także ukaże ciąg przyczynowo-skutkowy wydarzeń wpływających na jego losy.

Zawisza Czarny. Wielka wojna, jak wskazuje sam tytuł, skupia się przede wszystkim na rozgrywce polsko-krzyżackiej, której punktem kulminacyjnym była jedna z najsłynniejszych bitew polskiego oręża. Akcja książki rozgrywa się w latach 1408–1410, głównie w Gdańsku i Krakowie. Na kartach recenzowanej pozycji spotkać się można przede wszystkim z pełnymi intryg licznymi zabiegami dyplomatycznymi, mającymi na celu zbudowanie korzystnych sojuszy po obu stronach konfliktu. W tle rozgrywa się też osobisty dramat głównego bohatera, któremu zamordowano żonę.

Książkę czyta się dobrze, lecz muszę przyznać, że momentami bywa nudna. Czytelnik może dość szybko pogubić się w zawiłościach dyplomatycznych gier. Dlatego radziłbym czytać ją bardzo uważnie, tak aby w pewnym momencie nie zgubić jakiegoś ważnego wątku. Pomimo iż książka jest powieścią historyczną, to zawiera na końcu bibliografię, co jest zabiegiem rzadko spotykanym w tego typu literaturze. Za to należą się słowa uznania, zarówno autorowi, jak wydawnictwu. Dzięki temu mniej zorientowany czytelnik może poszerzyć swoją wiedzę i zyskać większy ogląd na niektóre kwestie poruszane w pozycji. Do plusów zaliczyć mogę też okładkę, która wzbudza zainteresowanie i powinna przyciągnąć do lektury wielu czytelników.

Z perspektywy obecnych standardów Zawisza Czarny prawdopodobnie nie zasługuje na miano człowieka bez skazy. Z pewnością miał wiele pozytywnych przymiotów, bowiem ten biegły rycerz i zręczny dyplomata był zarazem dobrym gospodarzem, który dorobił się sporego majątku. Z drugiej strony – groziła mu ekskomunika, nie spłacał w terminie długów i nie respektował wyroków sądów. Jednak z punktu widzenia czytelnika książki o najsłynniejszym polskim rycerzu ta wielobarwność Zawiszy będzie z pewnością interesująca.

Plus minus:

Na plus:

+ przystępny język

+ szata graficzna

+ bibliografia

+ noty biograficzne postaci występujących we wcześniejszych tomach

Na minus:

- momentami nudnawa

Tytuł: Zawisza Czarny. Wielka wojna

Autor: Szymon Jędrusiak

Wydawca: Wydawnictwo Bukowy Las

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-8074-103-4

Liczba stron: 392

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Cena: 39,90 zł

Ocena recenzenta: 8/10

^{Redakcja merytoryczna: Marcin Petrynko}

^{Korekta: Edyta Chrzanowska}

1. J.V. Baruque, M.T. de Lara, A.D. Ortiz, Historia Hiszpanii, Kraków 2012. [↩]