„Zestrzelony! Od Bf 109 do Me 262 – wspomnienia pilota Jagdgeschwader 5. i 7.” – W. Schuck – recenzja

O pilotach znad Oceanu Lodowatego słyszy się rzadko i mało. Front murmański II wojny światowej został zapomniany. A przecież walczący tam piloci osiągali wielkie sukcesy – jak autor Zestrzelonego!

Tytuł może być nieco mylący – chodzi bowiem o okrzyk, który zwiastował zniszczenie kolejnej maszyny wroga, a nie własną sytuację. Jakiekolwiek wątpliwości w tym temacie rozwiać musi narracja asa myśliwskiego z ponad 206 zestrzeleniami na koncie. W tym przypadku tytuł „asa powietrznego”, do którego uzyskania wymagana jest likwidacja minimum 5 wrogich maszyn, jest nieco… śmiesznie nieadekwatny?

Postać i historia Waltera Schucka powiela schemat wielu podobnych mu młodzieńców, którzy w okresie międzywojennym fascynowali się lotnictwem i chcieli latać. Najlepszą drogą do tego było wstąpienie do wojska. W Niemczech, gdzie rozpoczęła się epoka boomu pod władzą Hitlera (rozrostu gospodarczego i rosnącego znaczenia armii), załatwienie tej sprawy nie było rzeczą specjalnie trudną – wystarczyło  spełnić wymogi zdrowotne i odrobić pańszczyznę w oddziałach pracy.

Narracja pierwszych rozdziałów prowadzi czytelnika przez szkoły lotnicze na obszarze III Rzeszy i początki służby operacyjnej, realizowanej na spokojniejszych odcinkach frontu. W przypadku Schucka miało to miejsce w północnej Francji i w Danii. Był to okres pomiędzy przegraną przez Niemcy bitwą o Anglię, początkiem alianckiej ofensywy powietrznej i operacją Barbarossa. Jest to opisane w bardzo ciekawy sposób, bo rzadko kto decyduje się na przytoczenie doświadczeń szkolnych i wdrażania do służby operacyjnej.

Także teatr, na który rzucono młodego pilota i jego kolegów z nowo sformowanego III./JG 5., był niecodzienny. Większość wspomnień niemieckich lotników opowiada o walkach nad Francją, Afryką i ZSRR w jego części pomiędzy Leningradem a Odessą, ale nieczęsto opisywane są doświadczenia bitew nad kołem podbiegunowym. Ten niegościnny obszar wiecznej zimy i długich nocy był areną zaciętych walk lądowych i powietrznych o przejęcie kontroli nad Murmańskiem i linią kolejową prowadzącą na południe. Były to arterie o strategicznym znaczeniu dla prowadzenia wojny przez ZSRR, bo duża część zaopatrzenia przesyłanego konwojami morskimi przez Aliantów Zachodnich szła właśnie tamtędy.

Drobny, skromny Walter przez długi czas latał bez sukcesów, dopiero po prawie roku walk zdobył swoje pierwsze zestrzelenie. I wtedy, można powiedzieć, worek się rozwiązał. W tym rejonie na ziemię i do morza spadło z jego ręki 200 maszyn wroga. Często zestrzelenia padały jedne po drugich w odstępach dosłownie sekundowych! O tym wszystkim Schuck pisze ze swadą, ale bez przechwałek Podobnie skromny jest podczas opisów ceremonii nadawania kolejnych odznaczeń, w tym przez najwyższe władze Rzeszy. Smutne za to były przekazy o końcu wojny, który spędził w jednostce odrzutowych Me 262, wycofując się z rejonu bombardowanych Niemiec na spokojne Czechy.

Schuck pisze z niejaką swadą o wydarzeniach na ziemi i urlopach, ale ogólnie jestem skłonny stwierdzić, że jego styl jest suchy. To odejmuje sporo punktów, bo choć opowieści o kolegach i przygodach są dość zabawne, to liczyłem na dużo, dużo więcej emocji w trakcie akcji w powietrzu. A autor w tym temacie jest oszczędny. Moim zdaniem może to być spowodowane  obawą przed oskarżeniem o to, że walka go ekscytowała. Wolał być postrzegany jako fachowiec, zimnokrwisty żołnierz.

Na tle innych historii wojennych Schuck ma mało wynurzeń i opowieści o własnych nerwach. Wojna jest więc nieco syntetyczna, sucha i to w moich oczach odejmuje te 3 punkty. Uwagę zwraca jeszcze wydanie, które, jak to w Replice, zostało przygotowane porządnie – z dużą ilością zdjęć, w tym kolorowych we wkładkach.

Plus minus

Na plus:

+ opisy rzadkiego teatru działań

+ apolityczność

+ bogata szata graficzna

Na minus:

- suchy i dość monotonny opis

Metryczka

Tytuł: Zestrzelony! Od Bf 109 do Me 262 wspomnienia pilota Jagdgeschwader 5. i 7.

Tytuł oryginalny: Abschuss!: Von der Me 109 zur Me 262

Autor: Walter Schuck

Tłumaczenie (z jęz. niem.): Wojciech Szreniawski

Wydawca: Replika

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-7674-614-2

Liczba stron: 371

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Cena: 49,90 zł

Ocena recenzenta: 7/10

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak
Korekta: Agata Polte}