„Poczet przedsiębiorców polskich”– praca zbiorowa – recenzja

Muzyk i mecenas sztuki, który zbudował kanał,podporucznik produkujący zegarki, farmaceuta wydobywający ropę czy szef warszawskich tramwajów, powołujący do życia linie lotnicze. Te i kolejne sylwetkiczytelnik pozna, wertując kolejne strony zebranych życiorysów polskich biznesmenów.

Opracowania61biogramów, później zaś ich wydaniapodjęła się Fundacja Warsaw Enterprise Institute wespół z Fundacją im. XBW Ignacego Krasickiego. Pośród autorów recenzowanej pozycji wymienieni są Marcin Rosołowski, specjalista w komunikacji korporacji i PR, Andrzej Krajewski, historyk, dziennikarz i publicysta Dziennika Gazety Prawnej, Arkadiusz Bińczyk, dyrektor generalny firmy AM Art-Media oraz Wojciech Kwilecki, członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego.

Książka wydana została w twardej okładce. Jej interesujący front błyskawicznie przykuwa uwagę, bowiem w stronę czytelnika spoglądają bohaterowie dzieła. Pełna lista fotografii i portretów, wykorzystanych w tym zabiegu, znajduje się na ostatniej stronie recenzowanej pozycji. Szkoda tylko, że wraz z wizualizacją okładki zajmuje ona stosunkowo mało miejsca względem dostępnej na tejże karcie pustej przestrzeni. Z tyłu książki czytelnik zajdzie informacje o partnerach i sponsorach przedsięwzięcia. I znów, niestety, rzuca się w oczy czarna pustka i kiepskie zagospodarowanie dostępnego miejsca. Zupełnie inaczej wygląda to na pierwszych kartachpublikacji. Tutaj, na pełnej stronie, powtórnie wymieniono partnerów i sponsorów wydawnictwa. W mojej opinii wystarczyło podobny zabieg powtórzyć na tylnej stronie okładki, by uniknąć fatalnego poczucia pustki. Obszerny spis treści zdradza podział książki na sześć głównych rozdziałów, z których każdy wydzielony został estetyczną stroną tytułową. Kolejno przedstawiają one sylwetki wybranych przedsiębiorców okresu Piastów i Jagiellonów, wolnej elekcji, czasów stanisławowskich, pierwszej i drugiej połowy XIX w. oraz dwudziestolecia międzywojennego. Nim jednak czytelnik zagłębi się w losy ludzi interesu, autorzy zadbali, by mógł także zapoznać się z realiami panującymi w danej epoce lub też zwyczajnie je sobieodświeżyć. Dużym atutem publikacji jest przeszło osiemdziesiąt, częstokroć barwnych ilustracji, które towarzyszą przede wszystkim sylwetkom przedsiębiorców. Dokładny opis wyobrażeń znajduje się tuż obok nich oraz na ostatnich stronach książki.

„Na polską historię lubimy patrzeć przede wszystkim przez pryzmat polityki i militarnych zmagań”1. Tym słowem wstępnym prezes WEI, Tomasz Wróblewski rozpoczyna spis wybitnych i nietuzinkowych sylwetek polskich przedsiębiorców. Nie można się z tymi słowami nie zgodzić. Na polskim rynku wydawniczym, gołym okiem widoczna jest różnica w ilości wydawanych pozycji, choćby popularnonaukowych, dotyczących historii gospodarki względem pozostałych wydawnictw historycznych. W przypadku tej książki atutem jest wybór postaci, ichcharakterów, niekoniecznie najważniejszych, lecz za to najciekawszych, co również podkreślone zostało we wstępie. I tak wśród opisanych ludzi interesu czytelnik pozna losy z jednej strony patriotów gospodarczych, takich jak Dezydery Adam Chłapowski,z drugiej zaś przedsiębiorców motywowanych mniej szlachetnymi pobudkami, jak choćby Leon Newachowicz. Wertując kolejne strony, odnajdzie życiorysy powszechnie znane, przykładowo Mikołaja Kopernika czy też mniej popularne jak Pietera Stadnitskiego. Pozna historie biznesmenów, którzy dorobili się majątku od zera w iście amerykańskim stylu (Ignacy Łukasiewicz)lub tych, którzy wykorzystali szansę i majątek ofiarowany im przez najbliższych (przykład Piotra Antoniego Steinkellera). Przedsiębiorcy chrześcijańscy, protestanccy i żydowscy; bankierzy, rzemieślnicy, fabrykanci; ministrowie oraz wojskowi; muzycy, wynalazcy i duchowni – wszyscy oni dorobili się sporych majątków. Czytelnik pozna historie rozkwitów wielkich przedsiębiorstworaz ich, niejednokrotnie, spektakularnych upadków. Dowie się również między innymi, co łączyło Polę Negri z Aleksandrem Hertzem, jak dorabiano się na handlu tytoniem i alkoholem czy też, że Polacy wcale nie są gorsi od Szwajcarów w produkcji zegarków. Wszystko to składa się na spis dziejów postaci niezwykle barwnych.

Niestety, recenzowanej pozycji w moim odczuciu brakuje dwóch istotnych elementów. W pierwszej kolejności jest to pominięcie nawet krótkiego podsumowania rozważań, które przecież poprzedzone zostały ciekawym wstępem. Następnie zwrócić uwagę trzeba na brak jakiejkolwiek bibliografii w niniejszej publikacji. Popularnonaukowy charakter książki nie zwalnia jej autorów od podania źródeł czy opracowań, którymi posługiwali się podczas swej pracy, szczególnie że część z nich wymienianych jest na kartach Pocztu przedsiębiorców polskich.

Podsumowując, należy przyznać, że spis najciekawszych sylwetek polskich biznesmenów minionych czasów prezentuje się niezwykle interesująco. Barwne charaktery i niezwykłehistorie powinny bez trudu przyciągnąć do tej książki czytelnika, a następnie sprawić, że będzie on żądny poszerzenia swej wiedzy na temat wybranych postaci lub też poszczególnych procesów gospodarczych sprzed kilkudziesięciu lub kilkuset lat.

Plus minus:

Na plus:

+ popularnonaukowe uzupełnienie wiedzy o historii polskiej gospodarki na przestrzeni wieków

+ liczne ilustracje

+ interesujący dobór opisanych sylwetek

+ stosunek ceny do jakości

Na minus:

- brak zakończenia i bibliografii

Tytuł: Poczet przedsiębiorców polskich. Od Piastów do 1939 roku

Autor: Marcin Rosołowski, Andrzej Krajewski, Arkadiusz Bińczyk, Wojciech Kwilecki

Wydawca: WEI Biblioteka, MAGAM

Rok wydania: 2018

ISBN: 978-83-943272-3-1

Liczba stron: 192

Okładka: twarda

Cena: 37,80 zł

Ocena recenzenta: 8,5/10

^{Redakcja merytoryczna: Adrianna Szczepaniak}

^{Korekta: Klaudia Orłowska}

1. A. Bińczyk, A. Krajewski, W. Kwilecki, M. Rosołowski, Poczet przedsiębiorców polskich. Od Piastów do 1939 roku, Warszawa 2018, s. 7. [↩]