Koronacja Bolesława Chrobrego na pierwszego króla Polski


Bolesław I Chrobry był pierwszym władcą polski, który został koronowany na króla. Wydarzenie z 1025 r. uczyniło go nie tylko królem i pomazańcem Bożym, ale także podnosiło całe jego państwo do rangi królestwa. 

Starania Chrobrego o koronę

Koronacja pierwszego króla Polski, na obrazie Jana Matejki

Należy przypuszczać, że Chrobry już w 1000 r. zaczął ubiegać się o koronę, potrzebował do tego zgody papieża i cesarza niemieckiego. Przychylny mu Otton III zmarł jednak już w 1002 r. Z jego następcą, Henrykiem II, toczył długie wojny. Gdy ten zmarł w 1024 r. nadarzyła się okazja do koronacji. Dodatkowo tego samego roku zmarł papież Benedyk VIII, który był stronnikiem niemieckiego władcy. Chrobry wykorzystując zamieszanie związane ze zmianami na tronie cesarskim i papieskim, postanowił dokonać samodzielnej koronacji. Udało mu się to osiągnąć ledwie dwa miesiące przed śmiercią, która nastąpiła 17 czerwca 1025 r. Zmarł w wieku 58 lat.

Niemniej są historycy twierdzący, że koronacja nie była samowolą Bolesława I, gdyż w przeciwnym razie nie zostałaby uznana na arenie międzynarodowej. Stąd wniosek, że musiał jej być przychylny Konrad II (następca Henryka II) oraz nowy papież.

Data koronacji Bolesława I Chrobrego

Korona Chrobrego

O dokładną datę koronacji Bolesława I Chrobrego wśród historyków trwa nierozwiązany dotąd spór. Powodem braku szczegółowej wiedzy o ostatnich latach życia Chrobrego jest lapidarność ówczesnych źródeł. Niemiecki kronikarz, któremu zawdzięczamy wiele informacji o pierwszych władcach z dynastii Piastów, zmarł w 1018 r., a nie zastąpił go równie skrupulatny i gorliwy dziejopisarz. Niemniej w Kronice (Chwalebne czyny cesarza Konrada II) autorstwa Wipona, znalazł się następujący zapis:

„W tym samym roku, który to wymieniłem już wcześniej [1025], Słowianin Bolesław, książę Polaków, zdobył z krzywdą króla Konrada insygnia królewskie i tytuł królewski, lecz jego zuchwalstwo przyćmiła nagła śmierć”.

Stąd najpewniej do koronacji doszło w 1025 r., tuż przed śmiercią króla. Być może władca zdawał sobie sprawę z nadciągającego końca, przez co postanowił swoje wielkie panowanie zakończyć koronacją. Liczył, być może, że pozwoli to na umocnienie pozycji także jego następcy i zachowanie w  przyszłości silnego państwa.

Bolesław I Chrobry

Przypuszczalnie król swoje starania o koronę rozpoczął już podczas zjazdu gnieźnieńskiego. Niektórzy historycy twierdzą, że już podczas niego doszło do koronacji Chrobrego. Jak pisał Gall Anonim:

„Zważywszy jego chwałę, potęgę i bogactwo cesarz rzymski zawołał w podziwie: Na koronę mego cesarstwa, to co widzę większe jest niż wieść głosiła [...]. A zdjąwszy z głowy swej diadem cesarski, włożył go na głowę Bolesława na zadatek przemierza i przyjaźni [...] i za chorągiew tryumfalną dał mu w darze gwoźdź z krzyża Pańskiego wraz z włócznią św. Maurycego.”

Gest cesarza (święty cesarz rzymski) Ottona III był raczej koronacją symboliczną, oddaniem szacunku Chrobremu, a nie faktycznym namaszczeniem polskiego władcy na króla. Stąd wniosek, że do koronacji doszło najpewniej w 1025 r.

Miejsce i data koronacji

Katedra w Gnieźnie w 1509 roku z antyfonarza Klemensa z Piotrkowa z Biblioteki Kapitulnej w Gnieźnie

Nie wiemy jednak, gdzie miała miejsce koronacja i kto jej dokonał. Jednak biorąc pod uwagę, że w Gnieźnie od 1000 r. była metropolia, a także grób św. Wojciecha, to zapewne do koronacji doszło w tamtejszej katedrze. Kult św. Wojciecha był bardzo żywy, a król wykorzystał go m.in. przy okazji organizacji wspomnianego zjazdu gnieźnieńskiego. Stąd przy relikwiach tego świętego, Chrobry został namaszczony na pierwszego króla Polski. Zapewne samego aktu dokonał arcybiskup gnieźnieński, Hipolit.

Bibliografia:

  1. K. Szczur, Historia Polski. Średniowiecze, Kraków 2002.
  2. J. Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej, Kraków 1999.

Te artykuły również mogą Cię zainteresować:
Znajdujące się w portalu artykuły nie zawsze prezentują opinie zgodne ze stanowiskiem całej redakcji. Zachęcamy do dyskusji nad treścią przeczytanych artykułów, by to zrobić wystarczy podać swój nick i wysłać komentarz. O naszych artykułach możesz także porozmawiać na naszym forum. Możesz także napisać własny artykuł i wysłać go na adres naszej redakcji.

7 komentarzy

  1. Ader pisze:

    I tak powstało Królestwo Polskie!

  2. Aasda pisze:

    Chrobry tak sobie wyczyścił politykę wewnętrzną i podporządkował możnowładztwo, że po prostu się koronował i już. Nie pytał nikogo o zgodę, bo mógł. Potem z rozpędu jego syn zrobił to samo, ale...

    • Adalbertus pisze:

      Może Chrobry podporządkował sobie wszystkich mieszkańców Państwa Piastów, ale na pewno nie zmusił by żadnego klechy do koronacji, gdyby nie miał zgody władz kościoła. Po śmierci Thietmara historia Ziem Piastowskich milczy i wszystko co było w latach 1018-1025 to tylko hipoteza. Tylko po co Mieszkowi w Środkowej Europie była znajomość Greki, a potem w 1028 pozbawione logiki plądrowanie Saksonii. To tak wygląda jak spłata długu. Czyżby Cesarstwu Bizantyjskiemu za Koronę?
      A tak naprawdę zgodnie ze średniowiecznym prawem legalnym pierwszym Królem Polskim nie był Bolesław Chrobry, a Królowa Rycheza, która legalnie otrzymała Polską Koronę przez Cesarza Konrada II.

  3. Tadeusz pisze:

    Gest przekazania włóczni św. Maurycego można odczytać jako gest poddania, przegrany walkach oddaje swoją broń zwycięzcy !!! A na nagrobku Bolesława wyryto napis „...zrodzony z poganina i chrześcijanki...” No i czy Mieszko w tym układzie przyjął chrzest w obrządku katolickim? Tym bardziej, że płytę nagrobną „przypadkiem” uszkodzono w czasie remontu

Odpowiedz