Historia Barbie. Ewolucja ikonicznej lalki

Barbie to popularna linia lalek wprowadzona na rynek przez amerykańską firmę Mattel w marcu 1959 r. Od ponad sześciu dekad ta wyjątkowa lalka pomaga dziewczynkom na całym świecie odkrywać nieograniczone możliwości, inspirując je do zrozumienia, że mogą stać się kimkolwiek chcą. 

Historia początków Barbie

Logo Barbie

Mattel, Inc. zostało założone w 1945 r. przez Harolda „Matta” Matsona i Elliota Handlera. Nazwa firmy to połączenie ich imion: „Matt” i „Elliot”. Zaczęli od produkcji ram do obrazów, ale szybko przerzucili się na produkcję zabawek, kiedy zauważyli, że jest to znacznie bardziej dochodowe. Pierwszym ich dużym hitem były zabawki muzyczne.

Elliott Handler, współzałożyciel Mattel, był mężem Ruth Handler, która wymyśliła lalkę Barbie. Po wprowadzeniu Barbie na rynek w 1959 r., Mattel stał się jednym z największych producentów zabawek na świecie. Pomysł na Barbie zrodził się w głowie Ruth Handler, która zauważyła, że jej córka często udawała dorosłych podczas zabawy laleczkami. Handler zrozumiała, że na rynku zabawek brakuje lalki o dorosłym wyglądzie, która pozwoliłaby dziewczynkom wyobrażać sobie siebie w różnych rolach dorosłych. Wedle jednak innej wersji inspiracją dla pomysłu była podróż Handler wraz z mężem i dziećmi do Europy, gdy zobaczyli lalkę wyglądającą jak dorosła kobieta.

Barbie i Ken

Projektantka Charlotte Johnson z lalką, 1965 / fot. LAT, CC-BY-SA 4.0

Niezależnie od tego, która z tych wersji jest prawdziwa w 1959 r. na rynku pojawiła się pierwsza Barbie. Jej nazwa nawiązuje do córki Handler, Barbary.

Pierwsza wyprodukowana Barbie miała kucyk i nosiła strój kąpielowy w czarno-białe poziome pasy. Była dostępna jako blondynka lub brunetka. Lalka miała swoją premierę na targach American Toy Fair w Nowym Jorku 9 marca 1959 r. Zabawka odniosła natychmiastowy sukces. Dziewczynki domagały się lalki, których Mattel sprzedał 351 000 tylko w ciągu pierwszego roku. Barbie była pierwszą zabawką, która z powodzeniem reklamowała się bezpośrednio wśród dzieci.

W latach 60. XX w. wydano fikcyjne powieści o Barbie, gdzie przedstawiono jej życiorys oraz podano jej pełne imię i nazwisko: Barbara Millicent Roberts.

W 1961 r. do Barbie dołączył także męski odpowiednik Ken, który został nazwany na cześć syna Ruth, Kenie Handlera. Z czasem w uniwersum Barbie pojawiały się kolejne postaci i wersje lalek.

Rozwój Barbie

Różne Barbie / fot. Librarygurl, CC-BY-SA 4.0

Chociaż Barbie jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i najdłużej produkowanych zabawek na świecie, nie jest pozbawiona krytyki. Ta najczęściej dotyczy wyglądu zabawki. Wielu krytyków uważa, że tradycyjny wygląd Barbie, z jej nierealistycznymi proporcjami ciała, wpływa negatywnie na postrzeganie ciała przez młode dziewczyny. Zarzucają, że idealizowany wygląd Barbie może prowadzić do niezdrowych oczekiwań i problemów z obrazem własnego ciała. Barbie była również krytykowana za brak różnorodności.

Od tego czasu Barbie przeszła wiele transformacji, od zmiany fryzury i ubrania do wprowadzenia wielu różnych zawodów i ról. Barbie była astronautką, prezydentem USA, lekarką, nauczycielką itd. Barbie również stała się bardziej zróżnicowana pod względem etniczności i typu ciała. Powstały lalki o różnych kolorach skóry, kształtach ciała i wielkościach, a także z niepełnosprawnościami.

Czarnoskóra Barbie z 1980 / fot. msbahaven, CC-BY-SA 2.0

Pod wpływem krytyki firma w 1980 r. rozpoczęła produkcję lalek przedstawiających latynoskie i czarnoskóre kobiety. Marka oferuje obecnie ponad 22 odcieni skóry, 94 kolory włosów, 13 kolorów oczu i pięć typów budowy ciała. Pomimo tych zmian, Barbie nadal jest obiektem debaty na temat jej wpływu na dzieci i społeczeństwo.

Barbie jest także produkowana w seriach przedstawiających znane kobiety. W takich wersjach zostały przedstawione dwie Polki. Są nimi mistrzyni olimpijska Anita Włodarczyk oraz dziennikarka Martyna Wojciechowska. W 1998 r. zadebiutowała z kolei Barbie w stroju krakowskim.

Barbie Anita Włodarczyk / fot. Mattel

Barbie wywarła znaczący wpływ na kulturę zabawek i stała się ikoną popkultury, inspirując filmy, muzykę, sztukę i modę. W ciągu dekad jej istnienia Barbie zainspirowała także wiele dyskusji na temat przedstawiania kobiet i ról płciowych w kulturze, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych.