Drakula. Historia prawdziwa Włada III Palownika

Drakula, czyli Wład III zwany Palownikiem, to XV-wieczny władca Wołoszczyzny. Jego panowanie w Wołoszczyźnie, pełne konfliktów i brutalnych decyzji, zainspirowało legendę o Drakuli. Ta postać, przeplatająca się między faktami historycznymi a mitem, stała się synonimem tajemnic i grozy, przetrwała w kulturze i literaturze do współczesności.

Wład Diabeł

Drakula

Wład III, zyskujący późniejszą sławę jako Wład Palownik, znany także jako Drakula, przyszedł na świat w listopadzie lub grudniu 1431 r. w Sighișoara na Wyżynie Transylwańskiej. Był drugim synem Włada Diabła, hospodara Wołoszczyzny i członka Zakonu Smoka. Był to zakon rycerski, którego członkowie byli zobowiązani do obrony wartości chrześcijańskich. Jego przydomek Diabeł wziął się z przekształcenia „Draco” („Smok” - od Zakonu Smoka) w „Dracul” („Diabeł”). Późniejsze przekształcenie „Dracul” w „Drăculea” dało przydomek Władowi Palownikowi, co w tłumaczeniu oznacza „syn Smoka” lub „syn Diabła”.

Diabeł panował na Wołoszczyźnie od 1436 r., ale już w drugim roku swojego panowania popadł w zależność od Turcji. W 1442 r. został zmuszony do przyjazdu do sułtana Murada II wraz z dwójką synów. W Edirne został uwięziony za rzekome wspieranie Węgrów, z którymi Turcja prowadziła wojnę. W czasie gdy Diabeł był uwięziony rządy na Wołoszczyźnie objął jego najstarszy syn Mircza II. Podczas sprawowania władzy zdradzili go bojarzy (szlachta wołoska) torturując go, wypalając mu oczy, a następnie grzebiąc żywcem. Po nim, przy wsparciu Węgrów, władzę przejął Basarab II. Jego z kolei władzy pozbawił Wład Diabeł zwolniony z więzienia. Jednakże aby jego lojalność była mocniejsza Turcy nakazali pozostawienie jego dwóch synów na dworze sułtana. Obok Drakuli był nim Radu Piękny. W niewoli byli traktowani bardzo dobrze, w tym otrzymali staranne wykształcenie.

Droga Drakuli do władzy

Ruiny zamku w Târgoviște

W 1447 r. Władysław II Dan przy pomocy potężnego węgierskiego wojewody siedmiogrodzkiego Jana Hunyadego został hospodarem Wołoszczyzny, zmuszając Diabła do ucieczki ze stołecznego Târgoviște. Ten został jednak dopadnięty i zgładzony na bagnach w Bălteni.

Rok później przy pomocy Turków Wład III po raz pierwszy objął tron Wołoszczyzny, jednak szybko został obalony przez Węgrów. Przez następne lata Wład przebywał w Mołdawii u swojego wuja Bogdana II. Po jego zamordowaniu zbiegł do Siedmiogrodu, gdzie zyskał poparcie swojego dawnego wroga, Jana Hunyadiego. To utorowało mu drogę do powrotu na tron w Târgoviște w 1456 r.

Rządy Drakuli i jego metody

Wład Palownik posila się na tle lasu ludzi nabitych na pal (drzeworyt niemiecki z XV wieku)

Po objęciu tronu, Wład podjął drastyczne środki w celu umocnienia swojej władzy. Jednym z pierwszych działań było zorganizowanie masakry bojarów i zabezpieczenie swojej pozycji poprzez wsparcie mieszczaństwa rumuńskiego. Ograniczył obecność zagranicznych kupców na lokalnych jarmarkach, co było odwetem za ich współpracę z opozycją.

Co do bojarów to w Wielkanoc 1457 r. zaprosił ich na świąteczną ucztę. Tam zostali obezwładnieni oraz  w imię pomszczenia brata zostali nabici na przygotowane z drewna bukowego pale. Ku przestrodze poustawiano je z konającymi bojarami wzdłuż murów miasta. Tylko najmłodsi bojarzy zostali początkowo oszczędzeni i zesłani do pracy przy odbudowie zamku w Poenari. Jednak ostatecznie nabicia na pal nie uniknęli.

Podobnie jak z bojarami Drakula rozprawił się z żebrakami, których zaprosił na ucztę z suto zastawionymi stołami. W trakcie biesiadowania został podłożony ogień, a drzwi zaryglowano od zewnątrz. Drakula spalił nędzarzy, co miało być przestrogą, że żebractwo nie będzie tolerowane.

Konflikt z Turcją i upadek Drakuli

Mehmed II Zdobywca

Wład Palownik utrzymywał początkowo pokojowe stosunki z Osmanami, płacąc im roczny haracz. Jednak po umocnieniu się na tronie, zaprzestał tej praktyki, wchodząc na drogę konfrontacji.

Drakula w 1459 r. dowiedział się, że sułtan Mehmed II planuje kolejną wyprawę. Jednocześnie na jego dwór sułtan wysłał poselstwo celem odebrania zaległego haraczu i przekazania 500 dzieci do wyszkolenia na janczarów. Drakula w akcie gniewu zamordował wysłanników sułtana. Toteż w 1461 r. sułtan delegował kolejnego posłańca do Târgoviște. Był nim Catavolinos, który przybył wraz z eskortą i propozycją nie do odrzucenia, jaką było zaproszenie od Mehmeda. Drakula zrozumiał, że sułtan planuje go uwięzić, tak jak zrobiono to z jego ojcem.  Udając zgodę, zastawił zasadzkę na posła i jego eskortę, a następnie pojmanych Turków brutalnie ukarał, nadziewając ich na pale w Târgoviște. Ta historia pokazuje przebiegłość, taktyczne umiejętności i bezwzględność Włada.

Reakcja Turków była łatwa do przewidzenia. Ruszyli na Wołoszczyznę, która była jednym z celów ich wyprawy. Gdy po długotrwałych bojach dotarli pod mury Târgoviște ujrzeli makabryczne „powitanie”. Oto Drakula przygotował las pali, złożony z nabitych na nie tureckich jeńców. Turecka armia, wykończona wojną partyzancką i osłabiona chorobami oraz obawiająca się nadciągających Węgrów, wycofała się. Mimo tego pozycja Drakuli podupadła. W siłę urosła opozycja, która uwięziła Drakulę i na tronie osadziła jego brata, Radu Pięknego. Tak rozpoczął się wieloletni okres niewoli i wygnania Drakuli. W tym okresie na Wołoszczyźnie dochodziło do burzliwych zmian hospodarów. Dość powiedzieć, że w latach 1462-1476 zmieniali się ośmiokrotnie.

Krótki powrót i śmierć Drakuli

Basarab III Stary

Po latach niewoli w 1476 r. los ponownie uśmiechnął się do Drakuli. Maciej Korwin, król Węgier, planując wojnę z Turcją przywrócił go na tron Wołoszczyzny, odsuwając od niego Basaraba III Starego. Nie nacieszył się on zbyt długo władzą, bo już w grudniu tego samego roku został zamordowany w zasadzce lub skrytobójczo za wiedzą Besaraba III. Uciętą głowę Drakuli wysłano do Stambułu, a ciało prawdopodobnie złożono w monasterze Snagov. Na tron powrócił Besarab III.

Hospodar Drakula a hrabia Drakula

Bela Lugosi jako Dracula w filmie z 1931

Powieść Dracula Brama Stokera jest kamieniem milowym w gatunku literackim horroru, głęboko zakorzenionym w świadomości kulturowej od momentu jego publikacji w 1897 r. To arcydzieło często uważane jest za skomplikowaną grę mitów, historii i wyobraźni Stokera. Tytułowa postać, hrabia Dracula, jest fascynującym połączeniem różnych wpływów, a najbardziej znaczącym z nich jest historyczna postać Włada Palownika.

Jednakże ważne jest zauważenie, że Dracula Stokera nie jest bezpośrednim odwzorowaniem Włada Palownika. Zamiast tego Stoker połączył różne legendy i postacie, aby stworzyć swojego hrabiego Draculę. Połączył historyczne relacje o okrucieństwie Włada z folklorem wschodnioeuropejskich wampirów, istot żywiących się krwią żywych. To połączenie faktu i folkloru zaowocowało powieścią, która nie tylko odzwierciedla lęki i niepokoje czasów Stokera, ale również przetrwała próbę czasu jako kluczowe dzieło literatury grozy.

Chociaż Wład Palownik służył tylko jako inspiracja dla Draculi, to dzięki powieści Strokera postać historyczna tego surowego władcy Wołoszczyzny zyskała międzynarodową sławę, przekształcając się z lokalnej postaci historycznej w globalny symbol mroku i tajemnicy, na stałe wpisując się w kanon kultury popularnej.

Więcej informacji o nadzwyczajnej historii Rumunii, która zainspirowała nas do napisania tego artykułu znajduje się w książce Paula Kenytona Dzieci nocy Nadzwyczajna historia współczesnej Rumunii, która ukazała się nakładem wydawnictwa Bo.wiem.

Bibliografia:

1. J. Demel, Historia Rumunii, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
2. P. Kenyon, Dzieci nocy. Nadzwyczajna historia współczesnej Rumunii, Kraków 2023.