„Hammurabi. Król Babilonu” — M. Van De Mieroop — recenzja

Hammurabi (1792–1750 p.n.e.) – szósty, najsłynniejszy król z I dynastii z Babilonu, syn i następca Sin-muballita, twórca potęgi państwa starobabilońskiego, jest bodaj najsłynniejszą postacią starożytności Środkowego Wschodu. Kto nie słyszał o jego Kodeksie Praw? O jego potężnym Babilonie?  Ta postać, mimo wielkich dokonań, wciąż pozostaje enigmatyczna i tajemnicza. Marc Van De Mieroop w swojej pracy odsłania nam rąbek tajemnicy o tym niesamowitym władcy.

Marc Van De Mieroop jest profesorem historii starożytnego Bliskiego Wschodu na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. Napisał wiele artykułów i książek, m.in. Historię starożytnego Bliskiego Wschodu, ok. 3000–323 p.n.e., Historię ukrytą w tekstach klinowych, The Eastern Mediterranean in the Age of Ramesses II, A History of Ancient Egypt, The Ancient Mesopotamian City, Society and Enterprise in Old Babylonian Ur, Sumerian Administrative Documents from the Reigns of Ishbi-Erra and Shu-Ilishu.

Jak zauważa autor, Hammurabi jest jednym z niewielu imion wywodzących się ze starożytnej Mezopotamii, które rozpoznawane jest dzisiaj przez miliony ludzi, pomimo że człowiek, który je nosił, żył trzydzieści osiem wieków temu. Słynny Kodeks Praw, wykuty na ponad dwumetrowej kamiennej steli, stojącej obecnie w Muzeum Luwru, zagwarantował mu sławę i ją zdefiniował. Król Babilonu przeszedł do historii przede wszystkim jako prawodawca, a jego kodeks jest najbardziej znanym i najwymowniejszym świadectwem myśli prawnej ludów starożytnego Środkowego Wschodu. Hammurabi zasługuje na pamięć jako ten, który wyrył prawo w kamieniu, ale istnieją również inne aspekty jego osiągnięć: był władcą, wojownikiem, dyplomatą oraz zarządcą. Znamy je również ze świadectw pochodzących z jego czasów, zostały one zapisane jednak już nie na kamiennej steli, ale na licznych glinianych tabliczkach odnalezionych we współczesnym Iraku oraz wschodniej Syrii, i są mniej znane ogółowi. Ukazują nam one fascynującego człowieka o wielu obliczach, nie zawsze jednak tak dobrotliwego, jakim chciał być zapamiętany.

Marc Van De Mieroop  opisał żywot Hammurabiego od jego wczesnych lat, tj. od momentu gdy został królem w 1792 r. p.n.e. Przybliża nam królestwa Mezopotamii, ich losy, władców i układ polityczno-społeczny. Skupił się na okresie podbojów Hammurabiego i rozszerzenia terytorium nieco prowincjonalnego, małego jeszcze Babilonu.    Był wtedy jednym z wielu miast-państw – niewielkich terytoriów zarządzanych z miejskiego centrum – które pokrywały obszar Mezopotamii. To się wkrótce zmienia W kolejnych rozdziałach autor opowiada o podbiciu Larsy, Esznunny i Elamu. Poprzez makiawelistyczne zwycięstwa, zmianę sojuszników i dyplomację władca Babilonu  dokonał aneksji kolejnych terytorium, stając się najważniejszym graczem w regionie.

Dominował na Północy, zdobył Mari – nikt nie mógł się oprzeć jego armiom. Ale oprócz podbojów Van De Mieroop opisał administrację nowego państwa, zarząd, funkcje urzędników, religię, gospodarkę i rolnictwo. Na koniec przedstawił Hammurabiego jako prawodawcę i spróował określić jego charakter.

Autor skorzystał szeroko ze źródeł: listów pisanych odczytanym pismem klinowym, tabliczek, pomników rocznych, zawierających najważniejsze państwowe wydarzenia oraz opracowań. Dononał mrówczej pracy analizując poszczególne tabliczki, próbując wyczytać o tajemniczym władcy jak najwięcej. Narracja autora i jej szczegółowość budzi podziw.

Książkę wieńczy słowniczek, obszerna bibliografia (zachodnioeuropejska) i przewodnik do dalszej lektury. W aneksie umieszczono fragmenty Kodeksu Hammurabiego.

Dobrze wydana publikacja stanowi cenny materiał do dziejów starożytnej Babilonii. Twarda okładka, dobra czcionka, zdjęcia sprawiają, że książka Wydawnictwa Poznańskiego sprawia przyjemność nie tylko merytoryczną, ale i wizualną.

Dla zainteresowanych historią starożytną Środkowego Wschodu jest to lektura obowiązkowa.

Plus/minus:

Na plus:

+ tematyka

+ „lekkie pióro” autora

+ parę kolorowych zdjęć

+ aparat naukowy, obszerna bibliografia

+ aneks - fragmenty Kodeksu Hammurabiego

+ poręczne wydanie

+ mapa

+ dobrej jakości papier

+ rzetelna praca tłumacza

Na minus:

– brak

Tytuł: Hammurabi. Król Babilonu

Tytuł oryginalny: King Hammurabi of Babylon

Autor: Marc Van De Mieroop

Wydawca: Wydawnictwo Poznańskie

Rok wydania: 2016

ISBN: 978-83-7976-435-8

Liczba stron: 243

Oprawa: twarda

Cena: 39,90 zł

Ocena recenzenta: 9/10

^{Korekta: Diana Walawender}